|
|
Gebruikershandleiding
Versie 5.0 ~ Alle rechten
voorbehouden.
© 1999-2005, Yves Champollion |
Inhoud
Vertaalgeheugen (Translation Memory, TM).
Hoe deze handleiding te gebruiken
Vertaalgeheugen (Translation memory)
Vertaalgeheugenkenmerken (TM Attributes)
Regels voor het vertaalgeheugen (TM Rules)
Wordfast Server-vertaalgeheugen (STM)
Referentiemateriaal (Reference)
Doos van Pandora (Pandora’s box, PB)
Woorden of tekens tellen en factureren
Excel-, Access-, PowerPoint- en HTML-bestanden
Talen die geen Latijn-1 gebruiken
CJK (Chinees, Japans, Koreaans)
TM’s en woordenlijsten beheren
De TM-editor/Woordenlijsteditor
De bestandsindeling van Wordfast-vertaalgeheugens
Begrippenlijst voor deze handleiding
Appendix I – Segmentatie en vertaalgeheugens
Appendix II – Instellingen voor talen en spellingcontrole
Appendix III – Voorbeelden van macro’s
De lengte van een segment controleren
Het consequente gebruik van aanhalingstekens controleren
Kleurmarkeringen aanbrengen met arceren
De inhoud van tekstvakken naar een nieuw document extraheren
Appendix IV – Geavanceerd zoeken en vervangen
Amerikaanse financiële getallen converteren naar de Franse notatie
Doelsegmenten verwijderen die alleen maar een kopie zijn van de bronsegmenten
Sneltoetsen toewijzen aan macro’s
Appendix V – Instellingen voor machinevertaling
Inleiding
Wordfast is een programma voor Computer-Aided Translation (CAT). Het pakket combineert twee technologieën: segmentatie en vertaalgeheugen (Translation Memory, TM). Lezers die deze termen niet kennen dienen eerst Appendix I te lezen voor een korte inleiding.
Wordfast biedt ook geavanceerde terminologiefuncties: drie gelijktijdig te gebruiken woordenlijsten, naar context zoeken in een onbeperkt aantal TM’s, referenties zoeken in niet-opgemaakte documenten, externe woordenboeken of terminologiedatabases op internet etc. De terminologie van de klant kan eenvoudig in een Wordfast-woordenlijst worden opgegeven. Alle segmenten worden tijdens het vertalen gecontroleerd op consistentie met de terminologielijsten. Wordfast leest direct woordenlijsten in: door tabs gescheiden TXT-woordenlijsten, Excel XLS-woordenlijsten en de MTW-woordenlijsten van Trados MultiTerm™.
Wordfast beschikt over een functie voor real-time kwaliteitscontrole (Quality check, QC), compleet met spellingcontrole, grammaticacontrole, een controlefunctie voor de consistentie van de gebruikte terminologie etc. Documenten kunnen batchgewijs aan een kwaliteitscontrole worden onderworpen. Projectmanagers kunnen daardoor over gedetailleerde rapporten beschikken over de kwaliteit van de spelling en terminologie van hun vertaalde documenten.
Wordfast werkt binnen Microsoft Word™, maar andere Microsoft Office™-documenten, zoals die van Microsoft Excel™, Microsoft Access™ en Microsoft PowerPoint™ en HTML-bestanden, kunnen ook worden vertaald. De bestandsindeling van Wordfasts vertaalgeheugen is open - Wordfast TM's kunnen worden bekeken en/of bewerkt met Word™, Excel™, Access™ en vele andere populaire programma's. Wordfast opent bovendien TMX-TM’s, zoals die van TWB (Trados Translator’s Workbench™), DéjàVu™, Star Transit™, SDLX™ etc. Wordfast is ook compatibel met bestanden die zijn voorzien van standaardtags. Hierdoor is het het aangewezen programma om bestanden te vertalen die zijn voorbereid met de taggingtool van bijvoorbeeld Rainbow™ (www.translate.com Language tech center > L10n tools freeware), Trados-tools (ITP filter Pack™, Stagger™) etc.
Al deze functies zitten verstopt in een compacte Word-sjabloon. Wordfast werkt met Microsoft Word 97, 2000 en 2002 (XP) en 2003 voor PC’s en Microsoft Word 98 en 2001 voor MacIntosh OS Classic en Microsoft Word X en 2004. Compatibiliteit met MacIntosh moet op het systeem worden getest. Bepaalde aanpassingen kunnen nodig zijn, zoals beschreven in het hoofdstuk Probleemoplossing (troubleshooting). Tot en met 20 gebruikers kunnen in een local area network hetzelfde vertaalgeheugen en/of achtergrondgeheugen delen. Wordfast kan lokaal of in een netwerk worden gekoppeld met pakketten voor machinevertaling (Machine translation, MT), waardoor machinevertaling beschikbaar is wanneer geen match in het TM wordt gevonden.
Wordfast biedt gevorderde gebruikers een groot aantal hulpprogramma’s waarmee complexe taken kunnen worden uitgevoerd, zoals het segmenteren en voorvertalen van Word-, Access-, PowerPoint- en Excel-bestanden, het optimaliseren van vertaalgeheugens, het analyseren van projecten en het controleren van consistent terminologiegebruik van verschillende vertalers. Vertaalbureaus en vertaalafdelingen kunnen voor bepaalde doeleinden projectspecifieke uitbreidingen ontwikkelen met behulp van VBA, het ontwikkelplatform van Microsoft Office, dat Wordfast ook gebruikt.
We hopen van harte dat deze professionele tool zal bijdragen tot een verbeterde, efficiëntere werkomgeving.
Het Wordfast Team
Vrijwaring
Leer eerst met Wordfast om te gaan, voordat u grote of complexe projecten aanneemt. Test Wordfast op uw systeem en leer de beperkingen van het programma kennen. Niet alle projecten of documenten kunnen met Wordfast worden vertaald. Bij een bepaald niveau van complexiteit (van de opmaak, de bestandsindeling, documenten die zijn genest in andere documenten, dynamische documenten die zijn gelinkt met gecompliceerde sjablonen etc.) geeft iedere CAT-tool het op.
Indien u een project wilt starten met bestands- of pagina-indelingen waarmee u nog niet hebt gewerkt, dan kunt u het beste voordat u het project aanneemt een paar representatieve alinea’s met Wordfast testen, om er zeker van te zijn dat het programma zich correct gedraagt. Ga voorzichtig te werk als u onbekende technische details tegenkomt.
Wordfast kan de technische capaciteiten van een vertaler of een klant niet vervangen. Zoals elke tool, vereist Wordfast vakkundigheid in plaats van die te schenken.
Technische specificaties
Vertaalgeheugen (Translation Memory, TM).
Grootte: maximaal 500.000 vertaaleenheden (Translation Units, TU’s) per TM. Met Wordfast Server – een gratis invoegtoepassing voor Wordfast – kunt u beschikken over nog eens 200 miljoen TU’s, waardoor Wordfast de TM-capaciteit van andere CAT-programma’s met twee nullen overtreft.
Bestandsindeling: Wordfast maakt gebruik van TM’s die zijn ingedeeld in tekst zonder opmaak (ANSI) of in Unicode (alleen UTF-16, op Mac en PC). De bestandsindeling van Wordfast-TM’s is open, duidelijk en eenvoudig te lezen, te onderhouden en op te slaan. De indeling wordt in deze handleiding uitvoerig beschreven in het hoofdstuk Bestandsindeling van Wordfast TM’s (Wordfast TM format). U kunt een Wordfast-TM met iedere gewenste teksteditor openen, bekijken, bewerken, samenvoegen, proeflezen etc. U kunt Microsoft Word gebruiken om TM’s te beheren, maar Wordfast biedt zelf ook tools om TM’s te bewerken.
Deze bestandsindeling zorgt voor betrouwbare gegevens, grote flexibiliteit en comptabiliteit. Het is waarschijnlijk de meest compacte indeling in de branche: een Wordfast-TM is normaalgesproken drie à vier keer minder lijvig dan zijn concurrenten. Dit is van belang als het om grote verzamelingen TM’s gaat.
De bestandsindeling van Wordfast-TM’s is altijd hetzelfde gebleven: Wordfast-versies 1, 2, 3, 4 en 5 werken allemaal met dezelfde indeling. De bestandsindeling kan in de toekomst met functies worden uitgebreid, zonder dat de comptabiliteit met voorgaande versies tenietgaat.
Compatibiliteit: Wordfast kan TMX-vertaalgeheugens lezen en schrijven (importeren en exporteren). Met de gratis invoegtoepassing PlusTools kunt u bovendien TXT-vertaalgeheugens van Trados en EXP-vertaalgeheugens van IBM Translation Manager lezen (importeren).
Prestaties van de TM-engine: de TM-engine van Wordfast is gebouwd om exacte en/of fuzzy matches te identificeren binnen een halve seconde.
Indien er geen fuzzy of exacte match bestaat, kan Wordfast uitdrukkingen of teksten zoeken die relevant zijn voor het te vertalen bronsegment.
Integratie: de TM-engine van Wordfast is volledig geïntegreerd in Microsoft Word: u hoeft niet nóg een toepassing te laten draaien.
Netwerkinrichting: maximaal 20 gebruikers kunnen in een (LAN) Local Area Network gelijktijdig hetzelfde vertaalgeheugen delen.
Woordenlijsten (Glossaries)
Wordfast kan gelijktijdig gebruikmaken van drie woordenlijsten.
Grootte: de grootte van een woordenlijst is in Wordfast nagenoeg onbeperkt. Het maximale aantal vermeldingen is gesteld op 200.000, hoewel een woordenlijst van 100.000 vermeldingen al bijzonder groot is. De meeste woordenlijsten die u speciaal voor een project van uw klanten ontvangt bevatten beduidend minder dan 10.000 vermeldingen – meestal eerder 1.000.
Bestandsindeling: de woordenlijsten zijn net als de TM’s ingedeeld in tekst zonder opmaak (Unicode of niet), door tabs gescheiden. Het is daardoor eenvoudig met knippen en plakken de terminologie van de woordenlijst van een klant toe te voegen of meerdere woordenlijsten samen te voegen etc.
Wordfast kan Trados MultiTerm-woordenlijsten direct openen en de aanwezige terminologie importeren en hergebruiken.
Functies: Wordfast-woordenlijsten bieden functies voor het zoeken naar termen en uitdrukkingen en voor automatische terminologieherkenning, waarbij tijdens het segmenteren bekende termen worden gemarkeerd in het bronsegment.
Fuzzy terminologieherkenning: Wordfast herkent termen in de woordenlijsten die exact of ongeveer overeenkomen. Woordenlijsten kunnen worden gebruikt zonder ze te bewerken maar de termen kunnen indien nodig ook worden voorzien van jokertekens.
Integratie: Wordfast-woordenlijsten zijn volledig geïntegreerd in Microsoft Word – u hoeft niet nóg een toepassing te laten draaien.
Netwerkinrichting: maximaal 20 gebruikers kunnen in een (LAN) Local Area Network gelijktijdig dezelfde woordenlijsten delen.
Ondersteunde talen
U kunt Wordfast gebruiken voor het vertalen van alle talen die worden ondersteund door Microsoft Word. Hiertoe behoren alle Europese talen met Latijns schrift, Chinees/Japans/Koreaans, talen die van rechts naar links worden geschreven (Arabisch, Hebreeuws), Cyrillisch schrift en Midden-Europese talen, Grieks, verschillende soorten Hindi, talrijke minderheidstalen etc.
Documentindelingen
Wordfast gebruikt Microsoft Word als tekstverwerker en kan dus alle indelingen verwerken die door Microsoft Word worden herkend. U kunt Wordfast bovendien gebruiken voor het vertalen van Excel- en PowerPoint-documenten, zonder dat deze eerst met een ander programma moeten worden gefilterd of van tags moeten worden voorzien. Wordfast kan HTML-documenten verwerken, als het gratis programma PlusTools is geïnstalleerd of als de HTML-documenten van tags zijn voorzien. Wordfast is compatibel met de “getagde” bestanden van RWS Rainbow, Trados Stagger etc. Hierdoor kan Wordfast eenvoudig worden geïntegreerd in projecten die zijn voorbereid met Trados. Wordfast kan in dat geval bijvoorbeeld de getagde bestanden van FrameMaker, SGML, Quark Xpress en PageMaker vertalen.
Systeemvereisten
Het systeem (Windows 95 tot en met Windows XP, Mac OS7 tot en met Mac OSX, Linux + Microsoft Office) is niet van belang.
Wordfast draait probleemloos op ieder systeem dat geen problemen heeft met Microsoft Word 97 of hoger.
De volgende versies van Microsoft Word worden ondersteund: Word 97, Word 2000, Word 2002 (XP) en Word 2003 voor Windows en Word 98, Word 2001, Word X, en Word 2004 voor de Macintosh. Des te beter Microsoft Word werkt (snelheid en betrouwbaarheid), des te beter werkt Wordfast. Zelfs een bescheiden 120-Mhz-pc met Windows en Microsoft Word 97 voldoet prima. Voor de Macintosh raad ik een redelijk snelle processor (500 Mhz) aan voor OS7, 8 en 9, en een snelle (1 Ghz) voor OSX.
Wordfast installeren
Automatisch installeren
Open in Word-versies hoger dan Word 97 het dialoogvenster Extra/Macro/Beveiliging van Word om de beveiliging op “laag” in te stellen. Indien u een tabblad Betrouwbare bronnen ziet, schakelt u daar alle beschikbare opties in. Daarna sluit en opent u Microsoft Word om automatische installatie mogelijk te maken.
Een automatische installatie voert u uit door Microsoft Word te starten, de sjabloon wordfast.dot te openen in het dialoogvenster Bestand/Open van Word (alsof u een gewoon document opent), indien nodig macro’s in te schakelen en vervolgens te dubbelklikken op de knop Install Wordfast.
Lees de opmerking over het gebruik van Latijnse letters in padnamen (mappen en bestanden) (latin-character path (folder) names and file names), als u Unicode voor uw systeem gebruikt, zoals voor Chinees, Japans, Koreaans, Russisch, Midden-Europees, Arabisch en Hebreeuws.
Automatische installatie is het enige moment dat u wordfast.dot als een document opent. Na installatie is wordfast.dot toegevoegd als opstartsjabloon en bevindt de sjabloon zich in het dialoogvenster Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen van Word. Wordfast.dot hoeft niet meer te worden geopend als document.
Handmatig installeren
Handmatige installatie moet worden gebruikt als de automatische installatie mislukt. Voor een handmatige installatie moet wordfast.dot niet worden geopend als een document, maar moet het sjabloon worden toegevoegd aan de lijst van Microsoft Word-sjablonen. Ga als volgt te werk:
Sluit Microsoft Word. Kopieer het bestand wordfast.dot naar de map Opstarten van Microsoft Word. Deze map bevindt zich normaalgesproken op de volgende locatie (maar bij u kan dat anders zijn):
Microsoft Word 97 (alle systemen)
...\Program files\Microsoft Office\Office\Opstarten
Microsoft Word 2000 en hoger:
Windows 9x: ...\Windows\Toepassingsgegevens\Microsoft\Word\Opstarten
Windows NT: ...\WinNt\Profielen\Gebruikersnaam\Toepassingsgegevens\Microsoft\Opstarten
Windows 2000, XP: ...\Documenten en instellingen\Gebruikersnaam\Toepassingsgegevens\Microsoft\Word\Opstarten
Macintosh:
...:Microsoft Office 98:Opstarten
...:Applications:Microsoft Office X:Office:Opstarten:Word
De exacte locatie van de map Opstarten vindt u in Microsoft Word op het tabblad Standaardmappen (of Locaties Bestanden) van Extra/Opties (of in sommige Mac-versies op het tabblad Voorkeuren/Standaardmappen). Indien er nog geen map Opstarten in het dialoogvenster is opgegeven, moet u dit alsnog doen. Microsoft Word gebruikt de map Opstarten om invoegtoepassingen te laden tijdens het opstarten. Lees de onderstaande opmerking over verborgen mappen (hidden folders), indien u de map Opstarten van Microsoft Word niet kunt vinden op uw vaste schijf.
Lees de opmerking over het gebruik van Latijnse letters in padnamen (mappen en bestanden) (latin-character path (folder) names and file names), als u Unicode voor uw systeem gebruikt, zoals voor Chinees, Japans, Koreaans, Russisch, Midden-Europees, Arabisch en Hebreeuws.
Open Microsoft Word. Indien u het Wordfast-pictogram niet ziet, moet u in Word in het menu van Weergave/Werkbalken op Wordfast klikken om de werkbalk in te schakelen. Zie hieronder, als de optie Wordfast niet in het menu voorkomt.
Een andere manier om handmatig te installeren (als het met de bovenstaande methode niet lukt): start Microsoft Word. Open het dialoogvenster Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen van Microsoft Word. Klik op Toevoegen en voeg wordfast.dot toe. U moet dan iedere keer dat u Microsoft Word start, de Wordfast-sjabloon inschakelen in dit dialoogvenster.
Als de automatische of handmatige installatie mislukt:
- Maak dan een nieuwe map in de hoofdmap van uw vaste schijf, bijvoorbeeld C:\Wordfast of C:\Program files\Wordfast. Kopieer wordfast.dot naar de nieuwe map.
- Start Microsoft Word. Open het tabblad Standaardmappen (of Locaties Bestanden) van Extra/Opties, klik op de map Opstarten, klik op Wijzigen en geef het pad op naar de nieuwe map, zodat het de nieuwe map Opstarten wordt. Sluit Microsoft Word en start het programma opnieuw. Als de Wordfast-werkbalk niet verschijnt, dan schakelt u deze werkbalk in met Weergave/Werkbalken.
- Indien stap 2 mislukt, opent u het dialoogvenster Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen van Microsoft Word en klikt u op Toevoegen, om de sjabloon wordfast.dot die u in stap 2 hebt gekopieerd toe te voegen. Als de Wordfast-werkbalk niet verschijnt, dan schakelt u deze werkbalk in met Weergave/Werkbalken.
Opmerking 1. Indien u problemen hebt met het vinden van de map Opstarten van Microsoft Word: Start Microsoft Word, kies Extra/Opties en klik op het tabblad Standaardmappen (of Locaties Bestanden). Onthoud de locatie van de map Opstarten.
Opmerking 2. Als Microsoft Word, wanneer dan ook, vraagt of u veranderingen in de Wordfast-sjabloon wilt opslaan, dan is het antwoord altijd nee. De Wordfast-sjabloon (wordfast.dot) moet ongewijzigd blijven.
Opmerking 3. Met wordfast.dot in Opstarten wordt Wordfast elke keer geactiveerd als Microsoft Word wordt gestart. Wordfast.dot kan ook naar de map Sjablonen worden gekopieerd. U kunt de sjabloon dan activeren door het dialoogvenster Extra/Sjablonen te openen. Klik op Toevoegen, selecteer wordfast.dot en klik op OK. Open Wordfast.dot nooit als een Word-document.
Opmerking 5. De Mac-gebruiker met een “klassieke”OS leze de opmerking over het toewijzen van voldoende geheugen aan Microsoft Word (allocating sufficient memory) in het hoofdstuk Probleemoplossing en de opmerking aangaande de PPC registration database preference file.
Opmerking 5. Word 2000 of hoger: gebruik het menu Extra/Macro/Beveiliging om het beveiligingsniveau in te stellen op laag en start Microsoft Word opnieuw.
Opmerking 6. Gebruikers van Microsoft Word 97: lees in het hoofdstuk Probleemoplossing over Microsoft Word 97.
Opmerking 7. Indien u twee verschillende versies van Microsoft Word op dezelfde vaste schijf hebt, gebruik dan twee exemplaren van Wordfast, één in de map Opstarten of Sjablonen van iedere versie van Microsoft Word. Op deze manier krijgt elke wordfast.dot zijn eigen INI-bestanden, waarin ook het eigen licentienummer wordt bewaard. Elke versie van Word genereert een apart installatienummer in Wordfast. Vraag daarom voor elke versie van Word een aparte Wordfast-licentie aan.
Klik op het blauw-groene pictogram in deWordfast-werkbalk.
Indien dit pictogram niet verschijnt, gebruikt u het menu Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen In het dialoogvenster Sjablonen en invoegtoepassingen, klikt u op Toevoegen. Vervolgens zoekt u op uw vaste schijf naar Wordfast.dot en opent u dit bestand. Sluit het dialoogvenster Sjablonen en invoegtoepassingen.
Er moet dan een werkbalk met één blauw-groen pictogram verschijnen. Klik
op het pictogram. De werkbalk moet dan volledig worden uitgevouwen en er
uitzien als de onderstaande afbeelding. De pictogrammen op de Wordfast-werkbalk
zijn:
Start translation/Next segment (Start vertaalsessie/Volgende segment)
Copy source (Kopieer bronsegment)
Expand segment (Segment uitbreiden)
Shrink segment (Segment inkrimpen)
Auto translate while 100% match (Automatisch vertalen tot aan een
niet-exacte match)
End translations session (Einde vertaalsessie)
Previous placeable (Vorige placeable)
Copy placeable (Kopieer placeable)
Next placeable (Volgende placeable)
Dictionary lookup (Zoeken in woordenboek)
Context search (Zoeken in context)
Reference search (Zoeken in referentiemateriaal)
Glossary lookup (Zoeken in woordenlijsten)
Display translation memory (Vertaalgeheugen weergeven)
Quality check (Kwaliteitscontrole)
Quick clean-up (Kleine schoonmaak)
Edit TM/Glossary (TM/Woordenlijst bewerken)
Wordfast (Wordfast-instellingen)
Wordfast verwijderen
Handmatig verwijderen
Sluit Microsoft Word. Gebruik het programma voor het zoeken naar bestanden van het besturingssysteem (Windows: toets met het Windows-logo+F). Zoek naar wordfast.* en verwijder alle gevonden bestanden. Dat is alles.
Wordfast brengt geen enkele wijziging aan in uw systeem, wijzigt de vermeldingen in uw register niet, laat uw lettertypen met rust, maakt geen verborgen bestanden ter beveiliging of om verborgen redenen, maakt of verwijderd geen mappen en ook geen DLL-bestanden en dergelijke. Dus het verwijderen van wordfast.dot is het enige wat nodig is om de installatie van Wordfast ongedaan te maken.
Belangrijke opmerking Recente systemen werken vaak met “verborgen mappen” of “systeemmappen”
en de map Startup van Microsoft Word kan zich bevinden in een verborgen map
(zoals bijvoorbeeld C:\Documenten en instellingen\...). Stel in dit geval
Windows Verkenner of uw programma om naar bestanden te zoeken zó in dat er ook
in verborgen mappen en systeemmappen wordt gezocht. Dit doet u in Windows
Verkenner en in het Windows-programma om naar bestanden te zoeken met het menu Extra/Mapopties
Klik op het tabblad Weergave en schakel Verborgen bestanden en mappen
weergeven in. In andere systemen kunnen de methoden om verborgen bestanden en
mappen zichtbaar te maken enigszins verschillen.
In sommige systemen is de bescherming Lezen/Schrijven drastisch ingesteld voor
systeemmappen. Sommige antivirussoftware of hele strenge netwerkbeheerders
kunnen uit angst voor macrovirussen dusdanige beperkingen opleggen dat het
onmogelijk is opstartsjablonen en invoegtoepassingen toe te voegen. Deze angst
en beperkingen kunnen terecht zijn – hoewel de meeste netwerkbeheerders en
antiviruspakketten gelukkig leven zonder die beperkingen – maar het maakt werken
met Wordfast onmogelijk. U kunt dit probleem oplossen door een map te maken in
een onbeschermd gedeelte van uw vaste schijf. Als u ergens een map kunt maken,
dan is dat gedeelte per definitie onbeschermd. Vervolgens wijst u met
Extra/Opties op het tabblad Standaardmappen (of Locaties Bestanden) van
Microsoft Word de map toe die u zojuist hebt gemaakt. Kopieer wordfast.dot naar
deze map, sluit Microsoft Word en open het opnieuw.
Waar het op neerkomt is: Wordfast is volledig geschreven in de macrotaal van
Microsoft Word. Als uw netwerkbeheerder of antivirusprogramma weigert op
macro’s gebaseerde programma’s te installeren, dan is werken met Wordfast
onmogelijk.
Wordfast upgraden
Download de laatste Wordfast-versie van www.wordfast.net.
Automatisch upgraden
Herhaal de automatische installatieprocedure.
Handmatig upgraden
Herhaal de automatische installatieprocedure, of.
1. Sluit Microsoft Word.
2. Vervang de bestaande wordfast.dot door de nieuwe.
Het is verstandig de naam van de oude wordfast.dot te wijzigen (bijvoorbeeld in wordfast.old). U hebt dan een back-up waarop u in geval van problemen kunt terugvallen.
Bezoek regelmatig www.wordfast.net om te controleren of u met de laatste versie werkt. Installeer nieuwe Wordfast-versies bij voorkeur tussen twee opdrachten in, wanneer u niet onder druk staat. Of u moet een nieuwe functie willen gebruiken die alleen in een nieuwere versie te vinden is.
Hoe deze handleiding te gebruiken
Zoals met elk Word-document, is informatie in deze handleiding snel te vinden met zoekfunctie van Word. Om bijvoorbeeld hulp te zoeken bij het opgeven van voorkeuren voor instellingen voor aanhalingstekens, apostrofs en koppelstreepjes, drukt u op Ctrl+F (of de sneltoets voor het zoekvenster van Microsoft Word). Geef “aanhalingst” op en druk op Enter.
Het afdrukken van de handleiding is daarom niet zo’n goed idee. U kunt veel sneller in een elektronische versie van de handleiding zoeken (en gebruikmaken van de vele hyperlinks) dan door honderd pagina’s bladeren.
Om de blauw gemarkeerde hyperlinks te volgen of hoofdstukken te openen vanuit de inhoudsopgave, kan het noodzakelijk zijn dat u de Ctrl-toets ingedrukt houdt terwijl u op de link klikt.
E-mails naar de Hotline over zaken die eenvoudig in de handleiding zijn te vinden, behandelen we zonder veel enthousiasme. Hetzelfde geldt voor problemen die uitsluitend met het besturingssysteem of met Microsoft Word te maken hebben.
Een licentie kopen
Een niet-gelicentieerde versie van Wordfast kan ongeveer 500 vertaaleenheden (TU’s) bevatten, soms meer. Het is mogelijk dat Wordfast zonder geldige licentie grotere vertaalgeheugens accepteert, maar boven de 500 TU’s bereikt Wordfast een punt dat doorwerken niet mogelijk is. Uw werk en uw gegevens (vertaalgeheugens, woordenlijsten, documenten etc.) zijn veilig – maar Wordfast kan weigeren door te gaan.
U vindt een FAQ over dit onderwerp op http://www.wordfast.net/index.php?whichpage=faqbuying
en een complete beschrijving van de licentieprocedure vindt u in de Wordfast Knowledge Base op
http://www.wordfast.net/know.php?ToDo=view&questId=43&catId=16.
De gebruiksrechtovereenkomst vindt u op
http://www.wordfast.net/index.php?whichpage=agreement.
U moet Wordfast hebben gedownload en geïnstalleerd om een licentie te
kunnen kopen. U moet Wordfast testen op uw systeem, voordat u over de aankoop
beslist. Klik als u een licentie wilt kopen op het pictogram 
om Wordfast te starten
en noteer het installatienummer van acht cijfers. In de onderstaande afbeelding
is het nummer 47603374, maar uw nummer zal anders zijn.
Bezoek www.wordfast.net en ga naar de pagina “Buy”. Daar geeft u uw installatienummer op en kunt u betalen. Om de prijzen laag te houden, is terugbetaling na het aanschaffen van een licentie niet mogelijk. Na betaling ontvangt u per e-mail een factuur met een licentienummer. Het is mogelijk dat u ook een factuur of ontvangstbevestiging ontvangt van de partnersite waar u de beveiligde transactie uitvoert maar wat u nodig hebt, is de factuur van de leverancier van Wordfast waarop het licentienummer is vermeld. Geef het licentienummer dat u per e-mail ontvangt op in het lege witte vak License # op het tabblad Wordfast/? en sluit Wordfast. Open Wordfast opnieuw en reorganiseer uw vertaalgeheugen met Reorganise op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory. U kunt nu met Wordfast doorwerken. Reorganiseer ieder TM dat om een licentienummer vraagt.
Indien u Wordfast voor professionele activiteiten gebruikt, kunt u beter niet tot het laatste moment wachten met het kopen van een licentie. De afhandeling kan een dag (creditcard) of een week (overmaking, cheque) vergen.
Indien het licentienummer correct is, wordt de beperking voor de grootte van het TM na het reorganiseren opgeheven. De enige beperking van een niet-gelicentieerde versie van Wordfast is de grootte van het TM. Alle andere functies functioneren normaal. “Volledige” of “beperkte” versies van Wordfast bestaan niet. Er is slechts één volledige wordfast.dot-toepassing, al dan niet voorzien van een geldig licentienummer.
De totale Wordfast-toepassing bestaat uit één sjabloon (wordfast.dot) en dit bestand is hetzelfde voor alle platforms (Windows, Mac, Linux etc.). Het is de volledige versie. U kunt uiteraard af en toe op www.wordfast.net of in de nieuwsgroep (zie community op de website) kijken of er een nieuwe versie is vrijgegeven. Na aankoop van een licentie, kunt u gedurende drie jaar gratis nieuwe versies van Wordfast downloaden. U hoeft Wordfast slechts te downloaden en te installeren om de bestaande versie te vervangen.
Vrijwaring
De auteur of leveranciers van Wordfast zijn op generlei wijze aansprakelijk voor het gebruik, respectievelijk misbruik van Wordfast en de Wordfast-handleiding. Door het aanschaffen van een licentie, verklaart en erkent de gebruiker voldoende tijd te hebben gehad om Wordfast op zijn/haar systeem te testen en het product in zijn huidige staat te accepteren, hoe gebrekkig Wordfast ook mag zijn. Functionaliteit en specificaties, zoals beschreven in de Wordfast-handleiding, zijn niet bindend en kunnen op elk moment, zonder voorafgaande waarschuwing, worden gewijzigd.
Gebruiksaanwijzing
Wordfast instellen voor het eerste gebruik.
Klik op het
laatste pictogram 
op de Wordfast-werkbalk. Klik op het
tabblad TM in het venster dat wordt geopend.
Klik op New TM om een nieuw vertaalgeheugen te maken. Er wordt u gevraagd ISO-codes op te geven die aan de TMX-norm voldoen voor de in het TM te gebruiken bron- en doeltaal. Als Wordfast het TM (een Word-document in tekstindeling) heeft gemaakt, wordt u gevraagd het een naam te geven en op te slaan. Sluit tenslotte het Wordfast-venster.
U kunt een TM voor net zoveel vertalingen gebruiken als u wilt. Ik raad u echter aan om per talencombinatie, onderwerp en/of klant een apart TM te gebruiken, zoals wordt uitgelegd in het hoofdstuk Vertaalgeheugens beheren (TM management).
Een eenvoudige vertaalsessie geschiedt in twee fasen.
1. Vertalen
A. Open het te vertalen document in Microsoft Word en klik op het
pictogram Next 
.
Het eerste bronsegment wordt weergegeven tegen een blauwe achtergrond.
Merk op dat de segmenten worden gescheiden door paarse tekens, zoals
, die nooit mogen worden verwijderd of bewerkt. Het onderste veld
(groen, geel of grijs) is het doelsegment. Indien Wordfast een exacte match of
een fuzzy match vindt, dan worden de resultaten weergegeven tegen een groene of
gele achtergrond. In alle andere gevallen is het veld grijs en leeg. Typ uw
vertaling in het doelsegment, dus alleen in het onderste (groene, gele of
grijze) veld en nergens anders.
Klik op Next of druk op Alt+Pijl-omlaag om het huidige segment te bevestigen en naar het volgende segment te gaan. ! Let op: druk nooit op Enter of Tab om een vertaald segment te bevestigen. Bron- en doelsegmenten mogen geen alineamarkeringen (harde returns), tabs en pagina-einden bevatten.
B. Vertaal het document. Klik steeds op Next om een segment te bevestigen.
Klik op het
pictogram End 
of druk op Alt+End om een vertaalsessie
te beëindigen. Als u het laatste segment van een vertaling bevestigt, dan
beëindigt Wordfast de vertaalsessie automatisch.
C. Als het gehele document is vertaald, kan het worden geredigeerd (proeflezen, spellen en nabewerken). Zie opmerking 2 hieronder. Om een segment te verbeteren, drukt u op Alt+Pijl-omlaag om het te openen, maakt u de verbetering en drukt u op Alt+End om het segment te sluiten.
2. Schoonmaken
Na het proeflezen, klikt u op het pictogram Wordfast
en
vervolgens op het tabblad Tools (Hulpprogramma’s). Selecteer het vertaalde
document in de bestandenlijst en klik op Clean-up. (Indien u in opdracht van
een vertaalbureau werkt, dan kan u gevraagd worden deze stap over te slaan. U
stuurt dan het gesegmenteerde document terug zonder het schoon te maken).
Antwoord alleen met “Yes” op de vraag “Update memory”, indien u het
document hebt geredigeerd zonder de segmenten te hebben geopend en gesloten.
Opmerkingen
1. Maak een back-up van het oorspronkelijke (bron)document voordat u het vertaalt. Vertaal nooit oorspronkelijke documenten.
2. Zorg er tijdens het herzien van een document (redigeren, proeflezen, spellingcontrole) altijd voor dat verborgen tekst zichtbaar is. De brontekst en segmentscheidingstekens zijn dan steeds zichtbaar en kunnen minder eenvoudig worden gewist. Ctrl+Komma biedt een snelle manier om Verborgen tekst weergeven in- en uit te schakelen, indien u wilt weten hoe het eindresultaat eruit zal zien. Maar schakel altijd Verborgen tekst weergeven weer aan als u verdergaat met redigeren. Zorg dat u bekend bent met de vele opties van het tabblad Weergave van Extra/Opties van Microsoft Word.
3. Gebruik de opdracht ProcessQuotes uit de Doos van Pandora om in te stellen hoe Wordfast aanhalingstekens moet behandelen. U kunt het gebruik van deze opdracht uitstellen tot u Wordfast beter hebt leren kennen, maar ik raad u aan hem te gebruiken (evenals ProcessApostrophes en ProcessDashes). De aanhalingstekens, apostrofs en koppelstreepjes/afbreekstreepjes in het TM zijn niet altijd hetzelfde als die die nodig zijn voor uw huidige project en/of klant. Met ProcessQuotes spaart u tijd en blijft uw TM schoon.
4.
Tijdens een vertaalsessie kunt u Wordfast dwingen
om de door u geselecteerde tekst te accepteren als het eerstvolgende segment.
Selecteer een vertaaleenheid en druk op Shift+Alt+Pijl-omlaag. Dit is handig
als u bijvoorbeeld een deel van een document wilt overslaan. De te selecteren
tekst zal zich normaalgesproken verderop in het document bevinden. Maar onthoud
dat u ook tekst binnen het huidige segment kunt selecteren, waardoor u
een segment feitelijk kunt laten inkrimpen.
Wordfast beschouwt losstaande nummers niet als vertaalbare items en segmenteert
ze daarom niet. U kunt dergelijke losstaande nummers selecteren en Wordfast
dwingen ze te segmenteren. Onthoud tot slot dat de Doos van Pandora (Pandora's box) een opdracht biedt (SegmentAll)
waarmee u Wordfast dwingt om automatisch losstaande nummers te segmenteren.
5. Wordfast stelt de vertaaleenheid (Translation Unit, TU) met het hoogste matchpercentage voor, indien het programma meer dan één match vindt. Druk op Alt+Pijl-links/Alt+Pijl-rechts voor een overzicht van de tien beste matches in het TM, gesorteerd op matchpercentage.
6. Lees het hoofdstuk Probleemoplossing (Troubleshooting), indien de computer of Microsoft Word per ongeluk wordt afgesloten tijdens een vertaalsessie.
7. U kunt ook zonder TM werken (indien u, waarom dan ook, geen voorstellen wilt zien of niet wilt dat Wordfast het TM bijwerkt). Druk op Shift+Alt+M om op elk moment het TM in- en uit te schakelen.
8. Eventuele bladwijzers in de bronsegmenten worden gemarkeerd met rode vierkante haken aan het begin en het einde van de bladwijzer. Zie het hoofdstuk Bladwijzers (Bookmarks) voor meer uitleg.
Er zijn behalve Alt+End (bevestig en sluit het actieve segment en sluit de sessie) nog twee manieren om een segment te sluiten en een vertaalsessie te beëindigen.
|
Shift+Alt+End |
Sluit het actieve segment zonder het op te slaan in het TM. |
|
Alt+Delete |
Verwijdert de inhoud van het doelsegment, sluit dan de segmenten (en de sessie) en herstelt het bronsegment zoals het voor segmentatie was. |
Andere pictogrammen/sneltoetsen (MAC-gebruikers: Ctrl vervangt Alt in de sneltoetscombinaties.)
|
Expand (Segment uitbreiden) |
|
(Alt+PgDn) breidt een segment uit voorbij het ingestelde Einde Segment Leesteken (End of Segment Punctuation, ESP). Onthoud dat een segment niet kan worden uitgebreid voorbij een alineamarkering, pagina-einde, tab of tabelcel. |
|
Shrink (Segment inkrimpen) |
|
(Alt+PgUp) maakt de opdracht Segment uitbreiden (Expand segment) ongedaan. |
|
Copy (Kopieer bronsegment) |
|
(Alt+Ins) overschrijft het doelsegment met het bronsegment. |
|
Translate (Vertaal) |
|
Vertaalt automatisch tot een niet-exacte match wordt gevonden. |
|
Contexts (Context) |
|
(Ctrl+Alt+C) doorzoekt het achtergrondgeheugen (Background Translation Memory, BTM) en het TM en geeft alle TU’s weer waarin de geselecteerde tekst voorkomt. Wordfast zoekt standaard naar context in de bronsegmenten van het TM. Indien u echter tijdens een vertaalsessie een term in het doelsegment selecteert, dan zal Wordfast zoeken naar context in de doelsegmenten van het TM. |
|
Reference (Referentiemateriaal) |
|
(Ctrl+Alt+N) doorzoekt de bestanden in de mappen die zijn opgegeven in het veld Reference search folders op het tabblad Reference van Wordfast/Terminology en geeft het gevonden referentiemateriaal weer. |
|
Dictionary1 (Woordenboek 1) |
|
(Ctrl+Alt+D) zoekt een woord of uitdrukking op in het eerste actieve externe woordenboek. |
|
Dictionary2 (Woordenboek 2) |
|
(Ctrl+Alt+F) zoekt een woord of uitdrukking op in het tweede actieve externe woordenboek. |
|
Glossary (Woordenlijst) |
|
(Ctrl+Alt+G) zoekt een woord of uitdrukking op in de woordenlijsten. |
|
Memory (Vertaalgeheugen) |
|
(Ctrl+Alt+M) geeft de inhoud van de relevante TU weer boven het voorgestelde segment. |
|
Quality Check (Kwaliteitscontrole) |
|
(Shift+Ctrl+Q) schakelt kwaliteitscontrole uit en aan tijdens een vertaalsessie. |
|
Quick clean-up (Kleine schoonmaak) |
|
(Ctrl+Alt+Q) maakt een document veel sneller schoon, maar doet dit zonder het TM bij te werken en zonder een rapport te genereren. De werkelijke, volledige schoonmaak voert u uit met de knop Clean-up op het tabblad Tools van Wordfast. U kunt Quick clean-up gebruiken, als u een document hebt geredigeerd zonder de segmenten te openen. Alle wijzigingen worden dan in het TM opgeslagen. Lees de opmerking over bladwijzers (Bookmarks), indien Wordfast voorstelt de bladwijzers te verwerken. |
|
Alt+M |
|
Opent de TM-editor/Woordenlijsteditor van Wordfast. |
|
Ctrl+Alt+L |
|
Krimpt uw segment in vanaf links om het eerste woord of nummer buiten het segment te houden. Als uw segment bijvoorbeeld begint met een genummerde lijst, zoals: 1.0 Hoofdstuk Een Dan slaat deze functie het eerste nummer over en ziet het segment er als volgt uit: Hoofdstuk Een |
|
Ctrl+Alt+X |
|
Verwijdert de inhoud van het doelsegment. |
|
Ctrl+Alt+Ins |
|
Kopieert de lettertypekenmerken en de opmaak van het bronsegment naar het doelsegment. Dit is handig als u tekst in een geopend doelsegment hebt geplakt met een ander lettertype of een andere opmaak. |
|
|
Dwingt Wordfast de door u geselecteerde tekst te segmenteren. |
|
|
Shift+Ctrl+G |
|
Laadt de woordenlijsten in de werkbalk, als ze kleiner zijn dan 200 kilobyte |
|
Alt+Pijl-omhoog |
|
Brengt u terug naar het voorgaande segment. |
|
Alt+Pijl-links en Alt+Pijl-rechts |
|
Geven, indien meer dan één match in het TM is gevonden, de vorige/volgende TU weer, gesorteerd op matchpercentage. |
|
Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts |
|
Selecteert de vorige/volgende placeable in
het bronsegment. Ctrl+Alt+Pijl-omlaag |
|
F10 |
|
Markeert een segment als voorlopig. Lees de opmerking over voorlopige segmenten (provisional segments) voor meer informatie over deze belangrijke functie. |
|
Ctrl+Komma |
|
Schakelt Verborgen tekst weergeven in en uit. Dit stelt u in staat snel het eindresultaat te beoordelen en dan weer terug te gaan naar de volledige weergave. U kunt alleen echt veilig redigeren, spellen etc., als de verborgen tekst zichtbaar blijft. |
|
Alt+F12 |
|
Kopieert tijdens een vertaalsessie elke geselecteerde tekst (vanuit elk willekeurig Microsoft Word-document) naar het actieve doelsegment. Tekst wordt in het doelsegment geplakt op de plaats van de cursor als daar geen selectie is gemaakt. Tekst wordt aan het einde van het doelsegment geplakt als er binnen of buiten het segment een selectie was gemaakt of als de cursor buiten het doelsegment was geplaatst. Als de geplakte tekst niet de juiste opmaak heeft, dan kunt u die met Shift+Ctrl+Ins uit het bronsegment naar het doelsegment kopiëren. |
voegt de geselecteerde placeable in op
de positie van de cursor. Een placeable is een onvertaalbaar item dat
simpelweg naar het doelsegment kan worden gekopieerd.
Let op:
1. Trados Translator’s Workbench (TWB, alle versies) kan met Wordfast gesegmenteerde en vertaalde bestanden schoonmaken (en vice versa). Wordfast-vertaalgeheugens kunnen door middel van TMX-bestanden worden gedeeld met onder meer Trados™, DéjàVu™, Cypresoft™ en Transit™.
2. Druk op Shift+Alt+Ins om het doelsegment uit een boven het huidige segment weergegeven TU te kopiëren naar het nieuwe doelsegment.
3. Gebruik de volgende methode om bepaalde gedeelten van een document onvertaald te laten: maak een nieuw opmaakprofiel, bijvoorbeeld “Untranslatable”. Pas dit opmaakprofiel toe op gedeelten van het document die niet vertaald moeten worden. Geef dit opmaakprofiel op in het veld External tag style(s) op het tabblad General van Wordfast/Setup. Een andere, eenvoudigere manier, is het selecteren van een lettertypekenmerk: Dubbel doorhalen (Double strikethrough), Lichtgrijs gemarkeerd (Highlight Gray 25%) of Animatie/Colonne rode mieren (Animation/Marching Red Ants). Pas dit kenmerk toe op onvertaalbare tekst en selecteer de corresponderende optie in het veld Use ... as untranslatable attribute op het tabblad Segment van Wordfast/Setup.
Voorlopige segmenten
Druk op F10 indien u naar het volgende segment wilt gaan, zonder dat het huidige, open segment volledig is vertaald (omdat u de benodigde informatie pas later ontvangt of omdat u bepaalde termen nog moet opzoeken). Hierdoor zal het actieve segment met een roze blokje worden gemarkeerd als voorlopig en gaat u door naar het volgende segment. Later (als de vertaalsessie is beëindigd en er geen segment meer open is) kunt u met F10 naar het voorlopige segment in het actieve document teruggaan en het openen, zodat u de vertaling af kunt maken. Als u het segment sluit (bevestigt) met Alt+Down Next segment of Alt+End End translation session, dan zal het segment niet langer voorlopig zijn en wordt het roze blokje verwijderd.
Een voorlopig segment kan op elk gewenst moment worden voltooid (complete vertaling), zelfs dagen nadat u het met F10 hebt gemarkeerd. Het schoonmaken van een document is onmogelijk als het nog een voorlopig segment bevat.
Zorg ervoor dat alle voorlopige segmenten uit een document zijn verwijderd, als u een niet-schoongemaakt (gesegmenteerd, tweetalig) document moet aanleveren. Druk simpelweg op F10 om te controleren of er nog voorlopige segmenten in het actieve document aanwezig zijn.
Functionaliteit
Vertaalgeheugen (Translation memory)
TM (TM)
In dit hoofdstuk leert u hoe u een vertaalgeheugen selecteert, hoe u een nieuw vertaalgeheugen maakt, hoe u vertaalgeheugenkenmerken instelt, vertaalgeheugenregels inschakelt, een achtergrondgeheugen instelt, Wordfast Server instelt (alleen voor PC’s) en hoe u instellingen maakt voor machinevertaling, als u een MT-pakket hebt gekocht en geïnstalleerd dat met Microsoft Word samenwerkt. (Bijvoorbeeld Systran, PowerTranslator en ProMT Reverso. De meeste vertalers gebruiken geen MT).
Tijdens het maken van een nieuw TM vraagt Wordfast u voor de bron- en doeltalen TMX-taalcodes op te geven die aan de ISO-norm voldoen Deze codes bestaan uit 5 tekens: 2 tekens voor de taal, dan een koppelstreepje en dan 2 tekens om de lokale variant aan te geven (of “01” als er geen lokale variant is). Zie de belangrijke opmerking 3 hieronder over het uitwisselen van TMX-bestanden met andere vertaalprogramma’s, zoals Trados.
Het is mogelijk om het actieve vertaalgeheugen los te koppelen. Klik op Select TM en vervolgens op Annuleren. Wordfast zal u vragen of u het bestand wilt loskoppelen. Indien u met ja antwoord, wordt er geen vertaalgeheugen geselecteerd. Het is mogelijk een vertaalsessie zonder vertaalgeheugen te starten, maar Wordfast zal u er wel aan herinneren dat er geen vertaalgeheugen is geselecteerd.
Hier volgen enkele taalcodes. Een completere lijst van taalcodes die aan de TMX-norm voldoen kunt u vinden op www.lisa.org. Ga naar de site en zoek naar “TMX” of ga direct naar http://www.lisa.org/standards/tmx/tmx.htm en klik op “References”. Of ga naar http://www.wordfast.net/html/lang_frame.html.
|
FA-01 (Iraans) |
NO-NY (Noorweegs) |
|
|
AR-01 (Arabisch) |
FI-01 (Fins) |
PL-01 (Pools) |
|
BE-01 (Wit-Russisch) |
FR-CA (Frans, Canada) |
PT-BR (Portugees, Brazilië) |
|
BG-01 (Bulgaars) |
FR-FR (Frans, Frankrijk) |
PT-PT (Portugees, Portugal) |
|
CA-01 (Catalaans) |
HR-01 (Kroatisch) |
RO-01 (Roemeens) |
|
CS-01 (Tsjechisch) |
HU-01 (Hongaars) |
RU-01 (Russisch) |
|
DA-01 (Deens) |
IN-01 (Indonesisch) |
SH-01 (Servokroatisch) |
|
DE-AT (Duits, Oostenrijk) |
IS-01 (IJslands) |
SK-01 (Slowaaks) |
|
DE-CH (Duits, Zwitserland) |
IT-CH (Italiaans, Zwitserland) |
SL-01 (Sloveens) |
|
DE-DE (Duits, Duitsland) |
IT-IT (Italiaans, Italië) |
SO-01 (Sorbisch) |
|
EL-01 (Grieks) |
IW-01 (Hebreeuws) |
SQ-01 (Albanian) |
|
EN-CA (Engels, Canada) |
JA-01 (Japans) |
SV-SE (Zweeds) |
|
EN-GB (Engels, VK) |
KO-01 (Koreaans) |
TR-01 (Turks) |
|
EN-US (Engels, VS) |
LT-01 (Litouws) |
UK-01 (Oekraïens) |
|
ES-AR (Spaans, Argentinië) |
LV-01 (Lets) |
VI-01 (Vietnamees) |
|
ES-CL (Spaans, Chili) |
MK-01 (Macedonisch) |
ZH-CN (Chinees, Volksrepubliek China) |
|
ES-ES (Spaans, Spanje) |
MT-01 (Maltees) |
ZH-SG (Chinees, Singapore) |
|
ET-01 (Estlands) |
NL-BE (Nederlands, België) |
ZH-TW (Chinees, Taiwan) |
|
EU-01 (Baskisch) |
NL-NL (Nederlands, Nederland) |
|
Wordfast opent behalve TM’s met een Wordfast-bestandsindeling ook vertaalgeheugens met een TMX-indeling. TMX is de standaardbestandsindeling voor Translation Memory eXchange. Vraag om een TMX-bestand, indien uw klant u een vertaalgeheugen wil sturen.
Wordfast kan ook de TXT-bestanden van TWB (Trados Translator’s Workbench) openen en – onder bepaalde voorwaarden – de EXP-bestanden van IBM Translation Manager. Voor deze twee bestandsindelingen moet u de gratis invoegtoepassing PlusTools op uw computer hebben geïnstalleerd. De comptabiliteit is niet gegarandeerd, omdat het hier om de eigen bestandsindelingen van Trados en IBM gaat, die meerdere wijzigingen hebben ondergaan. Het is mogelijk dat PlusTools niet alle TXT-bestanden van Trados en EXP-bestanden van IBM kan openen. Als het openen van dergelijke bestanden mislukt, biedt de Hotline geen uitkomst. De Wordfast Hotline ondersteunt uitsluitend het importeren en exporteren van TMX-bestanden.
Om een Wordfast-vertaalgeheugen ook in TWB te gebruiken: 1. Klik in de Wordfast-werkbalk op het pictogram Edit TM, Klik op Tools, selecteer in de lijst Special filters het filter Export to TMX om het actieve TM te exporteren als TMX-vertaalgeheugen. 2. Maak in TWB een nieuw TM met de juiste talen. Gebruik in TWB File/Import om het TMX-bestand in het nieuwe TM te importeren. (Zie opmerking 2 hieronder.)
Reorganiseren. Klik op Reorganise om een TM te Reorganiseren en te indexeren. Deze handeling verwijdert alle overbodige TU’s en verkleint daardoor het TM. Ik raad u aan een TM te reorganiseren voordat u het archiveert, per e-mail verstuurt of met een andere vertaler gaat delen. Schakel Force default attributes (Gebruik standaardkenmerken) in om de TM-kenmerken van het actieve TM te overschrijven met de standaardkenmerken voor vertaalgeheugens. De standaardkenmerken voor vertaalgeheugens kunnen afwijken van de kenmerken van het actieve TM die worden weergegeven op het tabblad TM Attributes.
Opmerking 1. Wordfast vraagt als u een TMX-vertaalgeheugen opent of u het wilt converteren naar een Wordfast-vertaalgeheugen in Unicode. Het gebruikelijke antwoord is nee (klik op OK). Werk alleen met vertaalgeheugens in Unicode als er geen andere mogelijkheid is. Unicode is niet nodig voor de meeste alfabetische Latijnse talen (West- en Noord-Europa).
Opmerking 2. Bij het importeren van een TM in TMX-indeling in een Trados-TM is de gebruikelijke reden voor het mislukken van deze actie het feit dat de taalcodes in het door Wordfast gemaakte TMX-bestand niet gelijk zijn aan de TMX- taalcodes van de Trados-versie die u gebruikt (er zijn in dat opzicht verschillen tussen Trados 2, 3 en 5, misschien te wijten aan wijzigingen in de TMX- en ISO-standaarden. De code voor Zweeds is bijvoorbeeld veranderd van SV-01 in SV-SE etc). Om te bepalen welke TMX-taalcodes uw Trados-versie vereist, genereert u een klein TMX-exportbestand op basis van een TWB-vertaalgeheugen met de gewenste taalcodes. Open het TMX-bestand in Word en kijk welke taalcodes zijn gebruikt. Indien de taalcodes afwijken van die in het TMX-vertaalgeheugen van Wordfast, dan kunt u ze in Word aanpassen met zoeken en vervangen. Zoek bijvoorbeeld naar “SV-01” en vervang met “SV-SE”. Gebruik aanhalingstekens en schakel de opties Identieke hoofdletters/kleine letters en Hele woorden in. Sla het TM op als Unicode-tekst (Gecodeerde tekst).
Werken in een netwerk
Maximaal 20 gebruikers kunnen in een (LAN) Local Area Network gelijktijdig hetzelfde vertaalgeheugen delen. Schakel het selectievakje Share TM through LAN in op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory. Open vervolgens het gedeelde vertaalgeheugen via het netwerk door op Select TM te klikken. Een beperking is dat Wordfast geen TM-beheer (reorganiseren, bewerken, samenvoegen) toestaat als een TM wordt gedeeld.
Windows-gebruikers: gebruik toegewezen netwerkstations en mappen in plaats van lange namen voor netwerkstations en mappen. U kunt in Windows Verkenner een netwerkstation toewijzen met Extra/Netwerkverbinding maken. Wijs een volumeletter toe aan het station (of aan het station en de map) waar het gedeelde TM zich bevindt. Het pad van het TM ziet er dan uit als Q:\MyFolder\MyTm.Txt en niet als \\ComputerVanAnja\MyFolder\MyTm.Txt.
Iedere gebruiker moet een unieke User ID (Gebruikers-ID) hebben ingesteld.
Ook woordenlijsten kunnen worden gedeeld via een LAN. Ga te werk als voor TM’s – de enige voorwaarde is dat het selectievakje Glossaries are shared through a LAN is ingeschakeld op het tabblad Other van Wordfast/Terminology. Schakel deze optie ook in als slechts één van de drie woordenlijsten wordt gedeeld. Maar schakel de optie uit indien geen enkele woordenlijst wordt gedeeld, want het delen van woordenlijsten maakt de terminologieherkenning een beetje langzamer.
Reorganiseer gedeelde woordenlijsten niet. (Wordfast staat dit trouwens niet toe).
Gebruik toegewezen netwerkstations, net als voor TM’s (zie hierboven).
Vertaalgeheugenkenmerken (TM Attributes)
Het tabblad TM Attributes toont vijf kenmerken waarvan er vier kunnen worden aangepast. Het eerste kenmerk is gereserveerd voor de User ID, bestaande uit de initialen en de naam van de gebruiker. Ik adviseer u de structuur van het voorbeeld van Wordfast te volgen, zodat TM’s optimaal onderling uitwisselbaar blijven. Het tweede kenmerk wordt dan gereserveerd voor Subject (Onderwerp) en het derde voor Client (Klant). Maar het staat u uiteraard vrij om de kenmerken volgens uw eigen behoeften in te stellen. Klik op Sample (Voorbeeld) om een serie standaardinstellingen en -waarden te laden die u vervolgens kunt aanpassen.
Klik op de gewenste regel in de lijst met kenmerken en druk op Insert of Enter om de naam van het kenmerk te wijzigen.
Klik in de onderste vervolgkeuzelijst en bewerk de waarden van de kenmerken met de volgende toetsen:
· Insert of + om een waarde toe te voegen;
· Enter om een waarde te bewerken;
· Delete of – om een waarde te verwijderen.
De actieve waarde van een kenmerk is de waarde die wordt weergegeven in de onderste vervolgkeuzelijst.
Waarden bestaan uit een ezelsbruggetje (een afkorting van 2, 3 of 4 letters) gevolgd door een spatie en het eigenlijke begrip. Wordfast slaat alleen de afkortingen in de TU’s op om redundantie te minimaliseren.
! Opmerking: Het eerste kenmerk is altijd “User ID”. De standaardwaarde (als u geen gebruikers-ID of naam opgeeft) voor dit kenmerk zijn de huidige voorletters en naam van de gebruikers, die in Microsoft Word zijn opgegeven met de optie Extra/Opties/Gebruikersinfo. U kunt deze gebruikers-ID echter naar wens aanpassen. Indien het TM is gebruikt door andere gebruikers, toont de vervolgkeuzelijst alle vertalers die het aan het TM hebben bijgedragen. (Maximaal aantal vertalers: 60). In een werkgroep toont deze functie de volledige stamboom van het vertaalgeheugen.
Kenmerken worden opgeslagen in de header van het TM. Wordfast legt tijdens een vertaalsessie de afkortingen van alle actieve waarden vast in elke nieuwe of bijgewerkte TU. Indien u een vertaalsessie onderbreekt en op het tabblad TM Attributes van Wordfast/Translation memory de actieve waarden van de kernmerken wijzigt, dan ontvangen de TU’s vanaf de volgende sessie de nieuwe waarden. Dit heeft geen effect op de bestaande TU’s.
Klik op Copy (Kopiëren), indien u een serie kenmerken hebt ingesteld voor het actieve vertaalgeheugen TM1 en u deze kenmerken ook wilt gebruiken in een ander bestaand vertaalgeheugen TM2. Selecteer TM2 en maak het actief met Select TM. Klik op Paste (Plakken) op het tabblad TM Attributes. Merk op dat deze verandering in TM2 geen effect heeft op bestaande TU’s. De vernieuwde kenmerken (die zijn weggeschreven in de header van TM2) treden pas in werking tijdens de volgende vertaalsessies met TM2.
Door op Copy (Kopiëren) te klikken op het tabblad TM Attributes, worden de huidige kenmerken opgeslagen in het huidige INI-bestand. Dit zijn de standaardkenmerken en -waarden die voortaan worden gebruikt in elk nieuw TM.
Het is mogelijk om de kenmerken van de TU’s van een compleet TM te overschrijven met andere kenmerken en waarden. Dit doet u door kenmerken op het tabblad TM Attributes in te stellen en op Copy te klikken. Vervolgens schakelt u op het tabblad TM het selectievakje Force default attributes (Gebruik standaardkenmerken) in en klikt u op Reorganise. Het hele TM wordt dan gereorganiseerd en de standaardkenmerken zullen worden toegepast op alle TU’s.
Sancties toepassen aan de hand van kenmerken.
Sancties zijn cijfers tussen haakjes achter de vertaalgeheugenkenmerken of hun waarden. Zie ook de voorbeeldkenmerken. Een sanctie verlaagt het matchpercentage van een TU die in het TM wordt gevonden. Indien Wordfast een 100 %-match in het TM vindt, maar één van de TU-kenmerken heeft een sanctie van 5, dan wordt het matchpercentage verlaagd naar 95 %).
Wordfast kent twee soorten sancties: absolute sancties en relatieve sancties.
Absolute sancties: worden ingesteld voor de waarden van een kenmerk (d.w.z., de items in de vervolgkeuzelijst). Wanneer Wordfast een TU met dat kenmerk voorstelt, dan krijgt de TU de bijbehorende sanctie.
Voorbeeld: uw eigen Gebruikers-ID is JV Joost Vondel. U importeert 200 TU’s in uw TM die afkomstig zijn van een andere vertaler wiens Gebruikers-ID GR Gerrit Reve is. U wilt dat op TU’s die afkomstig zijn van Gerrit Reve een onvoorwaardelijke sanctie van 5 wordt toegepast.
Maak of bewerk de waarde GR Gerrit Reve van het kenmerk User ID, zodat die er als volgt uitziet GR Gerrit Reve (5). Vanaf dat moment krijgt elk voorstel op basis van een door Gerrit Reve gemaakte TU een sanctie van 5. TU’s van Gerrit Reve worden dus nooit tegen een groene achtergrond weergegeven.
Relatieve sancties: worden per kenmerk ingesteld en gelden voor alle waarden van een kenmerk behalve de actieve waarde. Deze sancties zullen worden toegepast als de waarde voor het kenmerk van een bepaalde TU verschilt van de waarde voor de actieve sessie (die is ingesteld op het tabblad TM Attributes).
Voorbeeld: u wilt een relatieve sanctie van 8 instellen voor het kenmerk gebruikers-ID. Bewerk het kenmerk User ID zodat er User ID (8) komt te staan. Voortaan wordt op TU’s met een User ID die verschilt van de actieve User ID – waarschijnlijk uw eigen ID – een sanctie toegepast van 8, ongeacht de vertaler van wie de TU’s afkomstig zijn.
Absolute en relatieve sancties zijn cumulatief. Dus, als op de waarde Gerrit Reve al een absolute sanctie van 5 is toegepast, en er op het kenmerk User ID een relatieve sanctie van 8 wordt toegepast, dan krijgt een TU van Gerrit Reve een totale sanctie van 13.
De eigenlijke bedoeling van sancties is, dat een TU die normaal gesproken tegen een groene achtergrond zou worden weergegeven nu niet tegen een groene maar tegen een gele achtergrond wordt weergegeven. De vertaler is op dat moment extra op zijn hoede. Sancties moeten bescheiden zijn. Een sanctie van 2 volstaat al om een groene achtergrond te verhinderen. Als meerdere sancties cumuleren, zouden te hoge individuele sancties erin resulteren dat het matchpercentage onder de fuzzy-limiet uitkomt. Sancties voor TU's gegenereerd door machinevertalingen (Machine Translation) zijn daarentegen traditioneel streng (10 à 15).
De kenmerken zijn ook van belang voor het beheren (extraheren, samenvoegen, ordenen) van een TM. Ze maken het mogelijk rekening te houden met de individuele kenmerken van een TU.
Regels voor het vertaalgeheugen (TM Rules)
Wees voorzichtig: gebruik deze regels uitsluitend als ze werkelijk noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld voor complexe netwerksessies. Ze maken het beheren van een TM niet gemakkelijker.
Deze regels zijn van toepassing als een bestaande TU opnieuw wordt gebruikt of wordt bewerkt, nadat Wordfast hem als 100 %-match heeft voorgesteld. Een TU wordt opnieuw gebruikt indien u een voorgestelde 100 %-match (groene achtergrond) bevestigt zonder het doelsegment (de vertaling) te hebben gewijzigd. Een TU wordt bewerkt indien u het doelsegment wijzigt. De onderstaande regels worden toegepast nadat u dergelijke 100 %-matches bevestigt, om de wijze waarop ze in het TM worden opgeslagen te beïnvloeden.
De regels worden net als de vertaalgeheugenkenmerken opgeslagen in het TM, en niet in het lokale INI-bestand.
Een bestaande TU opnieuw gebruiken: indien de actieve waarden verschillen van de waarden van de voorgestelde TU, kunt u kiezen voor het met de nieuwe kenmerken bijwerken van de TU in het TM. Het enige wat in de bijgewerkt TU zal veranderen zijn de bestaande waarden. Die worden vervangen door de actieve waarden. Schakel het selectievakje Update existing TU if attributes are different in. De gebruikstelling wordt verhoogd, en de bestaande waarden voor de TU’s zullen worden vervangen door de nieuwe waarden. De tekst in de bron- en doelsegmenten blijft ongewijzigd.
Een bestaande TU bewerken: deze functie biedt 4 keuzen:
· Add to TM by overwriting the existing TU (Toevoegen aan TM en bestaande TU overschrijven): de bestaande TU wordt uit het TM verwijderd en de bewerkte TU wordt eraan toegevoegd, m.a.w. de bewerkte TU vervangt de bestaande TU;
· Add to TM; overwrite existing TU if attributes are identical (Toevoegen aan TM en bestaande TU overschrijven indien de kenmerken identiek zijn): de bewerkte TU wordt toegevoegd aan het TM maar de bestaande TU wordt alleen dan verwijderd als alle waarden van de kenmerken (zoals, Gebruikers-ID, Klant, Onderwerp, etc.) identiek zijn aan die van de nieuwe TU;
· Add to TM; do not overwrite existing TU (Toevoegen aan TM maar bestaande TU niet overschrijven): de bewerkte TU wordt toegevoegd aan het TM en de bestaande TU wordt niet verwijderd, zelfs niet als alle kenmerken identiek zijn. Deze optie genereert duplicaat-TU’s en moet slechts gebruikt worden voor zeer speciale projecten;
· Do not add to TM (Niet toevoegen aan TM): de bewerkte TU wordt niet toegevoegd aan het TM en de bestaande TU wordt niet verwijderd.
Indien Wordfast meer dan één mogelijke vertaling voor een bronsegment vindt, dan verschijnt het matchpercentage in het blauw. Met Alt+Pijl-links kunt u op dat moment een venster openen met alle gevonden matches en hun kenmerken.
Gebruik in het documentvenster van de vertaling Alt+Pijl-rechts en Alt+Pijl-links om door alle voorstellen te lopen.
De eerste match die Wordfast voorstelt is de recentste TU.
Achtergrondgeheugen (BTM)
Select BTM. Een achtergrondgeheugen (Background Translation Memory, BTM) is een alleen-lezen vertaalgeheugen dat door Wordfast wordt doorzocht op een exacte (niet hoofdlettergevoelige) match, voordat het actieve TM wordt doorzocht. Indien een match wordt gevonden in het BTM, dan wordt de vertaler in de statusbalk van Word en door een pieptoon geïnformeerd dat het voorstel afkomstig is uit het BTM. Het is nog steeds mogelijk om te controleren of er een match bestaat in het normale TM. Druk daartoe op Ctrl+Alt+M of klik op het pictogram Memory. Een eventuele match kan naar het doelsegment worden gekopieerd door op Shift+Alt+Ins te drukken.
Wordfast Server-vertaalgeheugen (STM)
Voor deze optie moet u de gratis invoegtoepassing Wordfast Server (WFS) downloaden van http://www.wordfast.net en deze installeren. Raadpleeg de WFS-handleiding voor het correcte gebruik van deze krachtige functie die de bestaande TM-capaciteit van Wordfast (normaal 500.000 TU’s) vergroot met nog eens 200.000.000 TU’s.
Machinevertaling (MT)
Zie Appendix V voor de instellingen voor MT-pakketten.
Diversen
Een vertaalgeheugen (bijvoorbeeld WfMemory) genereert de volgende bestanden:
|
WfMemory.Txt |
Dit is het vertaalgeheugen. Alleen verwijderen als u het echt wilt weggooien. |
|
WfMemory.Itx |
Dit is de index van het TM. Verwijderen geen probleem. Wordfast maakt het bestand indien nodig automatisch opnieuw. |
|
WfMemory.Net |
Dit bestand wordt gegenereerd ten behoeve van sessies in een netwerk, maar kan ook worden gegenereerd tijdens zelfstandige sessies. Wordfast maakt het bestand opnieuw tijdens iedere sessie. Verwijderen geen probleem. |
|
WfMemory.Bak |
Deze back-up van het TM wordt gemaakt voorafgaand aan Reorganiseren, Samenvoegen of Sorteren. Verwijderen geen probleem. |
Als u een TM wilt archiveren of naar een collega wilt sturen, dan is het enige noodzakelijke bestand het TXT-bestand. Het is aanbevolen een TM te reorganiseren, voordat u het naar iemand stuurt. Klik daarvoor op Reorganise op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory.
Als een vertaalgeheugen verloren raakt (en u hebt kopieën bewaard van uw gesegmenteerde, vertaalde bestanden), weet dan dat u dat TM en de TU’s waaruit het TM bestond opnieuw kunt maken door een Grote schoonmaak in de oorspronkelijke bestanden uit te voeren.
Terminologie (Terminology)
Woordenlijsten (Glossary)
Aan de slag
Maak een nieuw document in Microsoft Word. Typ in dit nieuwe document een bronterm, gevolgd door een tab (druk op de Tab-toets), gevolgd door een vertaling. Druk vervolgens op Enter om een nieuwe regel te beginnen. Herhaal dit een paar maal zoals in het onderstaande voorbeeld:
work travailler
Country pays
money argent
Sla uw document op in tekstindeling (Text-only) of, indien nodig, als Unicode-tekst (Gecodeerde tekst, Encoded Text) met Bestand/Opslaan als. Gefeliciteerd, u hebt een Wordfast-woordenlijst gemaakt. Sluit het document met de woordenlijst.
Open in Wordfast het bovenstaande dialoogvenster (Terminology/Glossary X). Klik op Select glossary, zoek en open de woordenlijst die u zojuist hebt gemaakt. (Selecteer Tekstbestanden of Alle bestanden in de lijst Bestandstypen.)
Klik op Reorganise. Hierdoor sorteert Wordfast de woordenlijst op de brontermen en worden alle vermeldingen geïndexeerd.
Controleer of het selectievakje This glossary is active is ingeschakeld. Wordfast voert dan in deze woordenlijst terminologieherkenning uit tijdens vertaalsessies. Als u dit selectievakje uitschakelt, wordt de terminologieherkenning opgeheven.
Sluit het Wordfast-dialoogvenster.
Start een vertaalsessie in een document waarin u een paar van de bovenstaande termen hebt getypt, zoals “work” en “country”. Deze termen worden nu normaalgesproken weergegeven tegen een lichtblauwe achtergrond, als ze in een bronsegment voorkomen. Dit betekent dat Wordfast deze termen heeft herkend in woordenlijst 1. U kunt deze lichtblauw gemarkeerde termen selecteren met de sneltoetsen Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts. De vertaling verschijnt in de statusbalk. U kunt de vertaling in het doelsegment op de invoegpositie invoegen met Ctrl+Alt+Down. Als u de cursor op een lichtblauw gemarkeerde term plaatst en op Ctrl+Alt+G drukt, dan wordt de vervolgkeuzelijst van de woordenlijst geopend en wordt de vermelding in de woordenlijst weergegeven. In deze werkbalk kunt u ook het venster van de woordenlijsteditor openen.
Schakel het selectievakje Use for QC verification (Gebruiken voor kwaliteitscontrole) in als u wilt dat Wordfast de consistentie van de gebruikte terminologie controleert op het moment dat een segment wordt bevestigd. U controleert hiermee of de juiste termen worden gebruikt in de vertaling. In geval van twijfel biedt Wordfast u de mogelijkheid het actieve doelsegment te verbeteren of door te gaan naar het volgende segment.
Bestandsindeling woordenlijsten
Een Wordfast-woordenlijst is een door tabs gescheiden tekstbestand met 2 of 3 kolommen (bronterm, doelterm, optioneel commentaar). De woordenlijst mag meer kolommen bevatten. Unicode-tekst is toegestaan. In een door tabs gescheiden tekstbestand betekent “kolommen” dat er tabs tussen de items staan. Indien een door tabs gescheiden TXT-bestand wordt geopend met Excel, worden de items netjes over kolommen verdeeld. Als u het bestand opent met Microsoft Word, dan kunt u de kolommen in tabelindeling laten weergeven. Selecteer daartoe de tekst en kies Tabel/Tekst naar tabel converteren. Vergeet niet de tabellen terug te converteren naar door tabs gescheiden tekst, voordat u het document opslaat.
Behalve de universele door tabs gescheiden TXT-bestandsindeling, opent Wordfast direct woordenlijsten in de Excel-bestandsindeling, indien de eerste kolom brontermen bevat en de tweede kolom doeltermen. Een eventuele derde kolom wordt beschouwd als commentaar.
Wordfast opent ook direct de woordenlijsten van Trados MultiTerm™ (MTW-woordenlijsten). Druk twee keer op Ctrl+Alt+G om een venster te openen met de complete MultiTerm-vermelding, inclusief afbeeldingen. Als u op Select glossary klikt om een MTW-woordenlijst te openen, dan exporteert Wordfast het MTW-bestand naar een apart TXT-bestand. Wordfast gebruikt dit exportbestand en laat alle MultiTerm-bestanden verder ongemoeid.
Indeling bij het opslaan
Indien de woordenlijst een tabel is in Microsoft Word, dan moet u die tabel vóór het opslaan converteren. Selecteer de hele tabel in Word met Tabel/Tabel selecteren en zet de tabel om in tekst met Tabel/Tabel naar tekst converteren. Kies Tabs als scheidingsteken. Sla uw document op in tekstindeling of, indien nodig, als Unicode-tekst (Gecodeerde tekst).
Als de woordenlijst een Excel-rekenblad is, moet u deze in Excel opslaan als door tabs gescheiden tekst.
Indeling terminologie
Termen kunnen met hoofd- en/of kleine letters worden geschreven. Vermijd overbodige tekens, zoals haken, aanhalingstekens, slashes, en koppelstreepjes, als dat niet absoluut noodzakelijk is. U kunt het jokerteken * gebruiken aan het einde van een term als meerdere uitgangen mogelijk zijn. (Dit heet in Wordfast MFTR en wordt hieronder beschreven.) Dit is een voorbeeld van een Engels-Franse woordenlijst:
|
Maintenance* |
Entretien* |
|
Interview* |
Entrevue* |
|
minimum wage* |
salaire* minim* |
Plaats geen *-jokerteken achter de eerste drie tekens van een vermelding. Bijvoorbeeld: pa* de bill* is niet geldig. Geef in dit geval drie vermeldingen op: pay de bill*, pays de bill* en payed de bill*.
Druk op Shift+Ctrl+G om tijdens een vertaalsessie woordenlijsten in vervolgkeuzelijsten op werkbalken te laden, zodat ze beter zijn te raadplegen. Buiten een vertaalsessie gebruikt u Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts om de woordenlijsten weer te geven en te verbergen. Woordenlijsten met meer dan 5.000 vermeldingen of groter dan 200 kilobyte kunnen niet in een vervolgkeuzelijst op de werkbalk worden geladen. Maar Wordfast zal tijdens een zoekopdracht de term laden, met de 50 voorafgaande en volgende termen als referentie. Deze grote woordenlijsten kunnen evenwel voor alle werkzaamheden worden gebruikt: kwaliteitscontrole, terminologieherkenning etc. Ze zijn volledig te openen en te bewerken in de woordenlijsteditor die u kunt openen met het pictogram naast de vervolgkeuzelijst met termen.
Fuzzy terminologieherkenning (FTR)
In Wordfast kan de terminologieherkenning (Fuzzy Terminology Recognition, FTR) automatisch (Automatic Fuzzy Terminology Recognition, AFTR) of handmatig (Manual Fuzzy Terminology Recognition, MFTR) worden uitgebreid om te zoeken naar verbuigingen van de termen.
MFTR vereist het handmatig toevoegen van sterretjes (*) aan het einde van termen in de woordenlijst, zodat de meeste verbuigingen van een woordenlijstvermelding zullen worden herkend. Een bronterm, zoals:
Digital Analog* Converter*
(rode tekens ter verduidelijking)
stelt Wordfast in staat diverse vormen van de term te herkennen, zoals:
Digital Analog Converters
Digital Analogic Converter
etc.
indien verbuigingen van de term Digital Analog Converter worden aangetroffen in het bronsegment.
AFTR is handig voor RRR-woordenlijsten (Ruw, Ruig en Rap), wanneer de vertaler geen tijd heeft om sterretjes te plaatsen, zoals hierboven is uitgelegd. Wordfast gebruikt verschillende technieken om automatisch de mogelijke verbuigingen van de termen en uitdrukkingen samen te stellen.
Een woordenlijst kan zowel AFTR-termen (ruw) als MFTR-termen (met sterretjes) bevatten. Wordfast zal geen AFTR toepassen op vermeldingen die een sterretje hebben. De sterretjes zullen worden gebruikt. MFTR-vermeldingen krijgen voorrang op AFTR-vermeldingen als de term twee zoekresultaten heeft. Woordenlijstvermeldingen zonder sterretjes krijgen altijd voorrang, als ze exact overeenkomen met de gezochte term. AFTR en MFTR zijn dan overbodig.
U kunt in Wordfast gelijktijdig meerdere woordenlijsten gebruiken. Hierdoor kunt u zowel de terminologie van de klant gebruiken als uw eigen woordenlijsten, zonder dat u deze hoeft samen te voegen. U kunt zelfs kleurenschema’s toepassen, zodat u direct kunt zien uit welke woordenlijst een term afkomstig is: zie daarvoor de opdrachtenreeks Glossary1Colour in de Doos van Pandora (Pandora’s box, PB).
De woordenlijsten van uw klanten zijn meestal haastig samengesteld voor een bepaalde opdracht. Sommige overwerkte projectmanagers komen er zelfs pas mee na het project. Het handmatig fuzzy maken van een woordenlijst vergt tijd en kan het beste worden uitgevoerd in de vrije tijd tussen twee opdrachten. Daarom is AFTR de beste techniek, als uw klanten onder de druk van een project RRR-woordenlijsten sturen.
AFTR probeert de meeste verbuigingen te herkennen. Het AFTR-proces is per definitie onnauwkeurig (fuzzy) en kan soms leiden tot rare voorstellen. Die kunt u gewoon negeren of u kunt de vermeldingen in de woordenlijst verbeteren of van sterretjes voorzien, als u daar tijd voor hebt. Hier volgen enkele waarnemingen:
· AFTR werkt slecht voor enkelvoudige, korte termen.
· Des te langer de term, des te groter de kans dat AFTR hem correct herkent.
· AFTR werkt beter voor uitdrukkingen van twee of meer woorden.
· AFTR kan het opgeven, als de woordenlijsten zeer veel termen bevatten, vooral als deze bestaan uit enkelvoudige, korte woorden die veel op elkaar lijken.
De conclusie is dat AFTR niet moet worden gebruikt voor grote woordenlijsten met veel gelijksoortige vermeldingen. En AFTR moet in geen geval worden gebruikt om automatisch woordenlijsten te genereren of ter vervanging van een pakket voor machinevertaling.
Een door de klant aangeleverde woordenlijst ziet er gewoonlijk als volgt uit (de doeltermen zijn weggelaten):
two-way multiplexed autoresponder
double furnace boiler
dichotomic search
DOS-based application
etc.
In dergelijke gevallen is AFTR werkelijk nuttig en levert het de beste resultaten. Als de opdracht is afgerond, kunt u in een verloren uurtje de klantenterminologie toevoegen aan één van uw eigen woordenlijsten. U kunt er dan als volgt sterretjes aan toevoegen:
two-way multiplexed autoresponder*
double furnace boiler*
dichotomic search*
DOS-based application*
Hierna zal uw eigen woordenlijst gebruikmaken van MFTR in plaats van AFTR.
Er bestaan twee PB-opdrachten (Pandora’s box) om het AFTR-proces aan te passen: GloStemmingRule en GloStrip.
De kern van AFTR is het bepalen van de stam van een woord, door het steeds met één letter te verkorten. We hebben hier te maken met statistische gegevens – er zijn uitzonderingen op deze regel en iedere taal stelt zijn eigen eisen. De verleden tijd van het werkwoord go is bijvoorbeeld went. AFTR is in zo’n geval zinloos. Gelukkig bestaat klantenterminologie vooral uit technische woorden en uitdrukkingen en komen er beduidend meer zelfstandige naamwoorden in voor dan werkwoorden. Werkwoorden kennen in de meeste talen meer verbuigingen dan naamwoorden. Bovendien hebben (geïmporteerde) technische jargonwoorden minder te leiden onder onvoorspelbare verbuigingen dan gewone, klassieke termen. Woordenlijsten zijn vooral bedoeld voor jargon. Klantenjargon, om preciezer te zijn: de vertaler wordt geacht gewone taal te begrijpen.
De term wordt steeds met één letter verkort. Indien u een PB-opdracht gebruikt, bijvoorbeeld GloStemmingRule=A,B,C (waar B = 5), dan wordt een woord als applications eerst verkort tot application, daarna tot applicatio, vervolgens tot applicati etc. Uiteraard wordt de werkelijke stam al bij de eerste poging (application) gevonden, als de woordenlijst tenminste een vermelding voor application bevat. AFTR weegt de gevonden termen met een waarde van 0 tot en met B, afhankelijk van het aantal letters dat is verwijderd om de term te vinden. Hierdoor is het mogelijk de beste kandidaat voor te stellen, als er meerdere termen worden gevonden.
Er kunnen drie woordenlijsten worden geselecteerd op de Glossary-tabbladen van Wordfast/Terminology. Klik op Select glossary (Selecteer woordenlijst) om een woordenlijst die u wilt gebruiken te zoeken en op te geven. TXT-, XLS-, en Trados MultiTerm MTW-bestanden zijn toegestaan. Klik vervolgens op Reorganise om de woordenlijst door Wordfast te laten sorteren en indexeren. U kunt de woordenlijst openen en bewerken in Microsoft Word.
Kwaliteitscontrole (QC) met woordenlijsten
Schakel het selectievakje Use for QC in. Dit zorgt ervoor dat Wordfast tijdens het bevestigen termen uit deze woordenlijst(en) in het bronsegment markeert. Wordfast verwacht voor elke gevonden term in het bronsegment de bijbehorende vertaling in het doelsegment aan te treffen. Indien dat niet het geval is waarschuwt Wordfast de vertaler. U kunt het segment dan bewerken of de waarschuwing negeren.
Terminologie toevoegen
Gebruik de sneltoets om tijdens of buiten een vertaalsessie termen aan de woordenlijsten toe te voegen. Selecteer de bronterm en druk op Ctrl+Alt+T, selecteer de doelterm en druk nogmaals op Ctrl+Alt+T. Er verschijnt een dialoogvenster waarin u de termen kunt bewerken, van commentaar kunt voorzien en kunt opslaan in de woordenlijsten.
Het dialoogvenster Ad an entry to a glossary biedt drie velden voor codes of
speciale opmerkingen die niet thuishoren in de velden Source entry, Target
entry en Comment.
Veel vertalers voegen codes aan hun woordenlijstvermeldingen toe om deze later
te kunnen sorteren en er geselecteerde termen uit te extraheren.
Als u bijvoorbeeld aan een project werkt voor een bepaalde klant, dan zou u een
klantencode kunnen toevoegen aan alle vermeldingen die u voor deze klant
opslaat, waardoor ze later te herkennen zijn.
Wordfast biedt hier twee automatische functies, zodat u dergelijke codes niet
iedere keer opnieuw hoeft op te geven:
1. Typ een tekst in één van de drie velden. Klik met de rechtermuisknop op het
bijschrift Field vóór het tekstvak. Wordfast zal u vragen of de tekst als
standaardtekst moet worden gebruikt in het dialoogvenster Ad an entry to a
glossary.
2. Geef speciale codes op die automatisch zullen worden vervangen door bepaalde
waarden op het moment dat u een vermelding bevestigt. Deze codes zijn:
|
Code |
Betekenis |
|
{doc} |
De naam van het actieve document. |
|
{Today} |
De huidige datum. |
|
{Today=yymmdd} |
De huidige datum, in uw eigen notatie: yy is het jaar in twee cijfers; yyyy is het jaar in vier cijfers; mm is de maand in twee cijfers; mmm is de afkorting van de naam van de maand; mmmm is de volledige naam van de maand; dd is de dag van de maand in twee cijfers; ddd is de afkorting van de naam van de dag; dddd is de volledige naam van de dag. |
|
{TM} |
De naam van het actieve TM. |
|
{User} |
De initialen van de actieve gebruiker. |
|
{SrcLang} |
De TMX-code van de actieve brontaal. |
|
{TrgLang} |
De TMX-code van de actieve doeltaal. |
|
{SrcTerm} |
De huidige term in het tekstvak Source. |
|
{TrgTerm} |
De huidige term in het tekstvak Target. |
Snel termen opzoeken
Plaats tijdens of buiten een vertaalsessie de cursor op een woord of selecteer een uitdrukking en druk op Ctrl+Alt+G om een term op te zoeken in alle drie de woordenlijsten. De woordenlijsten worden in vervolgkeuzelijsten op de werkbalken geladen, als ze kleiner zijn dan 200 kilobyte. Als ze groter zijn, zal Wordfast de 100 dichtstbijzijnde vermeldingen voor en na de gevonden term laden.
Woordenlijsten selecteren en deselecteren
Selecteer een
woordenlijst met de knop Select glossary. Als u Annuleren kiest in het
dialoogvenster Bestand/Openen, zal Wordfast u vragen of u de selectie van het
huidige bestand (de actieve woordenlijst) ongedaan wilt maken.
Als u de
woordenlijst geselecteerd wilt laten maar niet wilt dat de woordenlijst actief
is. Met andere woorden, als u niet wilt dat Wordfast terminologieherkenning
uitvoert in deze woordenlijst, schakel dan het selectievakje This glossary is
active uit. Indien u dat wél wilt, laat u het selectievakje ingeschakeld. Het
selectievakje wordt iedere keer dat u de knop Select glossary gebruikt
automatisch ingeschakeld.
Om het direct invoegen van de doelterm in het doelsegment (propagation)
te laten plaatsvinden, moet u de corresponderende opdracht Propagate in
de Doos van Pandora (Pandora's box) activeren.
Om de kwaliteit van de terminologie te laten controleren, moet u het
selectievakje Use for QC verification inschakelen.
Zwarte lijst (Blacklist)
Wordfast kan doelsegmenten controleren op ongewenste woorden en uitdrukkingen. Zoals ook voor de andere woordenlijsten geldt, is deze controle niet hoofdlettergevoelig en kan het jokerteken * worden gebruikt aan het einde van een term. (Noot van de vertaler: deze functie is ook bijzonder handig om de vertaler voor uitglijders te behoeden. Denk aan woorden als file, directory, format, icoon e.d., die gemakkelijk in een vertaling glippen.) De zwarte lijst is een tekstbestand van één kolom. Er wordt in de zwarte lijsten geen AFTR uitgevoerd.
Referentiemateriaal (Reference)
Selecteer woordenboek (Select dictionary) (alleen voor PC’s)
Wordfast kan worden gekoppeld met externe woordenboeken. Hier kunt u een externe woordenboektoepassing selecteren, zoals bijvoorbeeld Trados Multiterm™, the Harrap's Shorter™, the Collins™ version 100 en Microsoft Encarta™. Klik op Keys (Toetsen) om de reeks toetsaanslagen in te stellen die nodig is om een woordenboektoepassing te raadplegen. (Zie het hoofdstuk Woordenboek (Dictionary) voor details.) Plaats de cursor, tijdens een vertaalsessie of op elk ander moment, op een woord dat u wilt opzoeken, of selecteer een uitdrukking. Druk op Ctrl+Alt+D of klik op het pictogram Dictionary.
Referentiemateriaal
Zoeken naar referentiemateriaal lijkt op zoeken naar context. De zoekfunctie
kan echter worden uitgevoerd in elk willekeurig document (en niet alleen in
TM’s). U zoekt naar referentiemateriaal met de sneltoets Ctrl+Alt+N of door te
klikken op het pictogram 
. Naar context zoekt u op dezelfde wijze met
Ctrl+Alt+C.
Het referentiemateriaal (vaak met een eentalige inhoud) kan worden
geconverteerd naar TXT-bestanden, maar de oorspronkelijke bestanden worden in
dat geval overschreven. Zorg ervoor dat u de conversie uitvoert op kopieën van
de bestanden. Deze conversie is optioneel – ze maakt sneller en grondiger
zoeken mogelijk. Voor het converteren van referentiemateriaal moet de gratis
invoegtoepassing PlusTools zijn geïnstalleerd.
De regels voor het zoeken naar
referentiemateriaal zijn gelijk aan die voor het zoeken naar context (zie
aldaar). Alle PB-opdrachten om het gedrag van het venster Contexts in te
stellen gelden ook voor het venster Reference.
Wordfast zoekt naar referentiemateriaal in alle bestanden die aanwezig
zijn in de map of mappen die zijn opgegeven en ingeschakeld in het vak
Reference search folders. Evenals bij het zoeken naar context, kunt u de
zoekopdracht stoppen door op Escape te drukken (of door nogmaals op Ctrl+Alt+N
te drukken).
Druk op Insert (of op +) om een map met referentiemateriaal toe te voegen en op
Delete (of op –) om een map te verwijderen.
Overige (Other)
Naar uitdrukkingen zoeken in het TM (Search TM for expressions)
Als het selectievakje Search TM for expressions is ingeschakeld en Wordfast vindt geen exacte of fuzzy match in het TM, dan wordt in het actieve TM naar uitdrukkingen gezocht.
Wordfast geeft de resultaten van Expression search blauw gemarkeerd weer in de TU waarin de uitdrukking werd gevonden, alsof het een herkende term is. U weet dat het geen herkende term uit de woordenlijsten is, omdat: 1. het veelal een lange uitdrukking is; 2. er na het selecteren met Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts geen vertaling op de statusbalk wordt weergegeven; 3. u de uitdrukking normaalgesproken kortgeleden hebt vertaald.
Expression search is bedoeld om te vermijden dat lange uitdrukkingen die vaak in een project voorkomen steeds opnieuw moeten worden getypt. U kunt de vertaling van de uitdrukking kopiëren en in het doelsegment plakken.
Om zoekopdrachten uit te voeren in alle TM’s in de map van het actieve TM, schakelt u het selectievakje Search contexts in all sibling translation memories (Zoek naar context in alle verwante vertaalgeheugens) in op het tabblad Other van Wordfast/Terminology.
Hulpprogramma’s (Tools)
Alle documenten die zijn geopend met Microsoft Word verschijnen in de lijst Select documents op het tabblad Tools. Indien er geen enkel document in Microsoft Word is geopend, wordt een lijst met alle bestanden in de actieve map weergegeven. Klik op Select documents of op het bijschrift boven de lijst om een andere map te kiezen.
Klik op Clean-up (Grote schoonmaak) om alle segmentatiemarkeringen en bronsegmenten uit de geselecteerde documenten te verwijderen, zodat alleen de vertaalde tekst overblijft. Het TM wordt bijgewerkt, indien een doelsegment nog handmatig is bewerkt nadat het werd bevestigd. (Bijvoorbeeld bij correcties achteraf, direct in de doelsegmenten.) Met handmatig bewerken bedoelen we dat een segment is bewerkt zonder dat het is geopend.
Opmerking: Met het pictogram Quick clean-up op de Wordfast-werkbalk) maakt u een document veel sneller schoon, maar het TM wordt dan niet bijgewerkt en er wordt geen rapport gegenereerd.
Klik op Analyze (Analyseren) om geselecteerde documenten vóór het vertalen te analyseren. Er wordt een rapport gegenereerd over het aantal segmenten en woorden en de matchpercentages van de segmenten met TU’s uit het actieve TM.
Indien een document al gesegmenteerd en vertaald is, dan genereert Analyse een rapport met dezelfde gegevens, gebaseerd op het document zelf, zonder het TM te raadplegen.
Klik op Translate (Vertalen) om geselecteerde documenten voor te vertalen met behulp van het actieve vertaalgeheugen. Bronsegmenten zonder match worden naar het doelsegment gekopieerd, als u CopySourceWhenNoMatch in PB (Pandora's box) hebt opgegeven. Indien u echter de optie Machinevertaling hebt geactiveerd (zie MT), ondergaan onbekende segmenten een machinevertaling.
Start na het voorvertalen een normale Wordfast-sessie om uw document(en) op de gebruikelijke wijze te vertalen. U werkt nu sneller omdat het segmenteren en zoeken naar matches al achter de rug is. Voor het schoonmaken van een dergelijk document gebruikt u Tools/Clean-up. De vraag “Update translation memory?” (“Vertaalgeheugen bijwerken?”) beantwoordt u met “Yes”.
Opmerking: indien Translate wordt gestart in een leeg document, terwijl Excel, Access of PowerPoint op de achtergrond draaien, dan wordt het actieve Excel/Access/PowerPoint-document gesegmenteerd en vertaald. Alle segmenten zonder match zullen worden vertaald door het externe pakket voor machinevertaling, indien er instellingen voor machinevertaling zijn gemaakt.
Klik op Quality-check (Kwaliteitscontrole) om een kwaliteitscontrole uit te voeren in alle geselecteerde bestanden. Er wordt voor elk bestand een gedetailleerd rapport van alle QC-fouten gegenereerd en een beknopt overzicht van de fouten in alle bestanden. De voor de kwaliteitscontrole vereiste opties kunt u vooraf instellen op het tabblad QC van Wordfast/Setup.
Extract (Extraheren) opent alle documenten die zijn geselecteerd in de lijst Select documents en extraheert alle segmenten naar een bestand met de naam “WfExtracted.txt”, in de actieve documentenmap van Microsoft Word. Dit kan zinvol zijn in verschillende situaties en is noodzakelijk als u gebruik maakt van de Xtrans!-functie Create Project TM.
Het hulpprogramma Extract maakt ook een bestand met de naam WfRepetitions.txt in dezelfde map als WfExtracted.txt. Dit bestand bevat alle segmenten die vaker dan één keer voorkomen. Project managers kunnen dit bestand voorvertalen, voordat het project start, en de herhalingen (repetitions) toevoegen aan het TM dat naar de vertalers wordt gestuurd. Dit bevordert de algehele consistentie binnen het project en maakt het mogelijk op de vertaalkosten te beknibbelen.
Het tabblad XTrans! biedt dezelfde mogelijkheden als de knop Translate op het tabblad Tools, maar hier kunnen meerdere TM’s, in dezelfde map, worden geselecteerd. Dit biedt u de mogelijkheid documenten voor te vertalen met behulp van uw hele verzameling vertaalgeheugens.
Als er een match voorkomt in meerdere TM’s, dan wordt de match gebruikt die het eerste is gevonden. Als u bijvoorbeeld voorvertaalt met TM1.txt, TM2.txt en TM3.txt en hetzelfde segment bestaat in alle drie de TM’s, dan wordt alleen het eerste segment (uit TM1.txt) gebruikt. Anders geformuleerd: in het geval dat Wordfast een document voorvertaald met meerdere TM’s, zal het programma de vertaling uit het voorgaande TM uitsluitend vertalen met een vertaling uit het volgende TM als het matchpercentage hoger is dan dat van de match uit het voorgaande TM.
De TM’s worden afgewerkt in de volgorde waarop ze voorkomen in de lijst Select translation memories (zie hieronder). TM’s worden in alfabetische volgorde gesorteerd.
Create Project TM (Project-TM maken). Deze functie vertaalt dezelfde documenten niet vele malen opnieuw met meerdere TM’s, maar gebruikt segmenten die van tevoren zijn geëxtraheerd (zie het hulpprogramma Extract hierboven) uit een verzameling documenten. Voor deze segmenten wordt vervolgens naar matches gezocht in de geselecteerde TM’s. Er wordt een nieuw TM gegenereerd met alle fuzzy en exacte segmenten die zijn gevonden. Dit nieuwe TM wordt meestal een “project-TM” genoemd. Deze methode is, wanneer het om veel documenten gaat, aanzienlijk sneller dan die met Xtrans!
Instellingen (Setup)
Algemeen (General)
Opmerking: sommige opties moeten gewoon worden in- of uitgeschakeld. Voor andere opties moet een waarde worden opgegeven (een getal of een tekst). Dit is het geval als de optie wordt gevolgd door een isgelijkteken (=). Klik in dat geval op de optie en druk op Enter om een venster te openen waarin u een waarde kunt opgeven, bewerken of verwijderen.
q
Fuzzy threshold=75
(Fuzzy-limiet=75)
Dit is het matchpercentage dat als ondergrens geldt voor voorstellen uit
het TM. Matches met een lager percentage worden niet voorgesteld. (Dat zijn de
zogeheten “no-matches”.) De standaardwaarde is 75. Geldige
waarden liggen tussen 50 en 99 %. Waarden lager dan 75 zijn niet aanbevolen,
omdat u dan zeer fuzzy voorstellen kunt ontvangen. Onthoud dat u de inhoud van
het doelsegment (de voorgestelde vertaling) altijd snel en veilig kunt wissen
met de sneltoets Ctrl+Alt+X.
q
End-of-segment punctuation=. : ? ! ^t ^l (Leesteken segmenteinde=. : ? ! ^t ^l )
Geef hier de leestekens op die een segment moeten beëindigen. De standaardwaarden worden sterk aanbevolen. De standaardinstelling
is . : ? ! ^t ^l , waar ^t staat voor tab en
^l voor handmatig regeleinde.
q
Target segment font=
(Lettertype doelsegment=)
Geef hier een tijdelijk lettertype op voor de doelsegmenten. Deze functie
komt speciaal van pas indien u voor het doelsegment niet hetzelfde lettertype
kunt gebruiken als voor het bronsegment, bijvoorbeeld als u vertaalt van Engels
naar Russisch, Frans naar Grieks of Italiaans naar Hebreeuws, Chinees etc.
q Kleuren
Met deze waarden kunt u kleuren instellen die tijdens het bevestigen kunnen worden toegepast op gesegmenteerde tekst. De oorspronkelijke (automatische) kleur van het document zal worden hersteld tijdens het schoonmaken van de segmenten. Oeps! U bent een vertaalsessie begonnen terwijl er instellingen zijn gemaakt voor de kleuren en komt er na een paar segmenten achter dat u helemaal geen kleuren had moeten gebruiken – bijvoorbeeld omdat in de brontekst kleuren worden gebruikt die ook in de vertaalde tekst te zien moeten zijn. Wordfast gebruikt tijdens het schoonmaken de automatische kleur (zwart, op de meeste systemen) om de doelsegmenten te ontkleuren. Geef in dat geval in PB (Pandora's box) de opdracht “LeaveColors” op, om Wordfast te dwingen de kleuren tijdens het schoonmaken niet te herstellen.
q
External style(s) for tagged files= (Opmaakprofiel(en) voor externe tags=)
(ook bekend als opmaakprofielen voor onvertaalbare tekst). Tekstgedeelten waarop de hier opgegeven opmaakprofielen zijn
toegepast, worden niet gesegmenteerd en niet vertaald. Het standaardopmaakprofiel
is tw4winExternal. Er kunnen meerdere opmaakprofielen worden opgegeven,
gescheiden door komma’s.
q
Internal style(s) for tagged files= (Opmaakprofiel(en) voor interne tags=)
Deze opmaakprofielen worden gebruikt in bestanden die van tags zijn
voorzien. Ze markeren onvertaalbare items binnen vertaalbare tekst. Het standaardopmaakprofiel is tw4winInternal. Er kunnen meerdere
opmaakprofielen worden opgegeven, gescheiden door komma’s. In het hoofdstuk
over Tags wordt het vertalen van documenten met tags
uitvoerig besproken.
q
Insert de following characters(s) after segment= (Voeg de volgende tekens in na het segment)
Hier kunt u tekens of een korte tekst opgeven die
direct na ieder segment moeten worden ingevoegd.
Gebruik de onderstaande codes om speciale tekens op te geven:
{space} voor een spatie;
{tab} voor een tab;
&'AA; voor ieder teken, waar AA de hexadecimale notatie van het
teken is;
voorbeeld: &'AB; voor ANSI 171
� voor ieder teken, waar 00 de decimale notatie van het teken
is;
voorbeeld: « voor ANSI 171
Unicode-waarden uit het bereik 256 tot en met 65535 zijn ook geldig.
q
Don't paginate if document's total pages>= (Document niet herpagineren als totaal aantal pagina’s>=
Deze functie stelt het herpagineren uit van documenten die langer zijn dan n
pagina’s. Geef een 0 op om deze functie uit te schakelen. Herpagineren bij elk
segment kan in grote documenten het hele vertaalproces vertragen. De
oorspronkelijke instelling van Pagineren wordt aan het eind van de sessie teruggezet.
Helaas zijn kopteksten en voetteksten alleen toegankelijk in afdrukweergave (paginaweergave),
hetgeen begrijpelijkerwijs pagineren vereist. Handmatig bewerken voegt
normaalgesproken slechts een gering aantal regels toe aan een koptekst en
veroorzaakt zelden herpaginering. Dat is anders met segmentatie. Dat kan hevig
herpagineren veroorzaken. We zijn ons bewust van dit probleem. In voorkomende
gevallen kan het noodzakelijk zijn, kop- en voetteksten handmatig te vertalen
in overschrijfmodus.
q
Optional tags=
(Optionele tags=)
De hier opgegeven tags worden genegeerd tijdens de kwaliteitscontrole, op het
moment dat Wordfast controleert of er identieke tags zijn gebruikt in de bron-
en doelsegmenten. Zie het hoofdstuk over documenten met tags voor meer informatie.
Reset (Standaardwaarden)
Stelt alle instellingen van Wordfast opnieuw in op de standaardwaarden.
Save setup as... (Instellingen opslaan als...)
Slaat de huidige
instellingen op in een INI-bestand. INI-bestanden worden opgeslagen in dezelfde
map als wordfast.dot. Lees de opmerking over verborgen mappen (hidden folders), als u de map Opstarten van Microsoft
Word niet kunt vinden.
Open de vervolgkeuzelijst en klik op browse... om een INI-bestand te
openen. Dit bestand mag ook in een netwerkmap staan of op een diskette.
Segmenten (Segments)
q
Segmentation method: Regular (recommended) (Segmentatiemethode: normaal (aanbevolen))
Deze segmentatiemethode is standaard, compatibel en
aanbevolen. De methode maakt gebruik van de instellingen voor End-of-segment
punctuation (ESP) die zijn opgegeven op het tabblad General van Wordfast/Setup.
q
Segmentation method: Paragraph (rare) (Segmentatiemethode alinea (ongebruikelijk))
Deze methode segmenteert uitsluitend per alinea. Deze
methode is niet aanbevolen, omdat het vertaalgeheugen dan niet compatibel zal
zijn met het merendeel van de andere TM’s en CAT-programma’s.
q
Segmentation method: Sentence (not recommended) Segmentatiemethode zin (niet aanbevolen))
Indien u deze methode gebruikt, wordt een document gesegmenteerd met behulp
van Microsoft Words eigen definitie van een zin. Opmerking:
de zinsmodus moet alleen worden gebruikt voor bepaalde,
zeldzame talen die geen leestekens kennen. De zinsmodus is een zeldzaamheid.
Indien u paragraph of sentence opgeeft, worden de onderstaande
drie segmentatieregels uitgeschakeld.
q
Set target segment language to TM's target
language (Doelsegmenttaal is de doeltaal van het TM)
In de QC-instellingen van Wordfast kan worden ingesteld dat de spelling in
de doelsegmenten moet worden gecontroleerd voordat ze worden bevestigd. Wordfast zal, indien u deze standaardoptie selecteert, de doeltaal van
het TM toepassen op ieder doelsegment. Dit komt overeen met het selecteren van
het doelsegment, het kiezen van Extra/Taal/Taal instellen in Word en zelf een
taal selecteren voor het doelsegment. Op het moment dat de spellingcontrole
wordt uitgevoerd, wordt de juiste taal gebruikt.
q
Set target segment language to Word's default
language (Doelsegmenttaal is de standaardtaal van
Word)
Als uw doeltaal niet voorkomt in de talenlijst van Wordfast of als Wordfast
uw specifieke taal om de een of andere reden niet herkent:
selecteer dan deze optie, kies Extra/Taal/Taal instellen in het menu van
Microsoft Word, en stel de gewenste doeltaal in als standaardtaal. Wordfast
past de standaardtaal toe op de doelsegmenten. Indien u “leave unchanged”
selecteert, zal Wordfast tijdens vertaalsessies geen speltaal toepassen
op de doelsegmenten. Zie Appendix II voor een korte
uitweiding over dit onderwerp.
q A number + an ESP end a segment (Een nummer +
een ESP beëindigt een segment)
Normaalgesproken beëindigt Wordfast een segment niet als een ESP wordt
voorafgegaan door een nummer. Schakel deze optie in om deze regel uit te
schakelen.
q
An ESP without a trailing space ends a segment (Een ESP zonder volgspatie beëindigt een segment)
Normaalgesproken beëindigt Wordfast een segment alleen dan, wanneer een ESP
wordt gevolgd door tenminste één spatie. Schakel deze
optie in om deze regel uit te schakelen.
q
An ESP + a space + a lowercase end a segment (Een ESP + een spatie + een kleine letter beëindigt een segment)
Normaalgesproken beëindigt Wordfast een segment niet na de combinatie
ESP-spatie-kleine letter. Schakel deze optie in om deze
regel uit te schakelen.
q
Use Double strikethrough as untranslatable
attribute (Gebruik Dubbel doorhalen als onvertaalbaar
kenmerk)
Op deze tekst is de tekenstijl Dubbel doorhalen
toegepast.
In plaats van een opmaakprofiel om tekst uit te sluiten van het
segmentatie- en vertaalproces, kun u ook kiezen voor een lettertypekenmerk.
Kies één lettertypekenmerk voor tekst die niet vertaald moet worden. Schakel
de functie na gebruik weer uit. Anders blijft ze actief, wat tot onverwachte
resultaten kan leiden. Deze functie zorgt voor een lichte vertraging van de
segmentatiesnelheid.
q
Use Highlight Gray 25% as untranslatable
attribute (Gebruik Lichtgrijs gemarkeerd als
onvertaalbaar kenmerk)
Deze tekst is gemarkeerd
met lichtgrijs
Zie hierboven. Markeringen zijn alleen zichtbaar als in Word de optie Markeren
is ingeschakeld op het tabblad Weergave van Extra/Opties.
q
Use Marching Red Ants as untranslatable
attribute (Gebruik Colonne rode mieren als
onvertaalbaar kenmerk)
Op deze tekst is het teksteffect Colonne rode mieren
toegepast
Zie hierboven.
Dit effect is alleen zichtbaar als in Word de optie Tekst met animatie is
ingeschakeld op het tabblad Weergave van Extra/Opties.
q
Link setup to document
(Koppel instellingen aan document)
Het is mogelijk om documenten in Words eigen DOC-bestandsindeling te
koppelen aan een bepaald INI-bestand. Indien dit is
gebeurd, en het document wordt tijdens een latere vertaalsessie geopend met
andere instellingen, dan verschijnt er een waarschuwing en laat Wordfast u
kiezen. U kunt dan doorgaan met de huidige instellingen (de koppeling wordt
dienovereenkomstig aangepast), of u kunt de oorspronkelijke instellingen
opnieuw laden.
Onder bepaalde voorwaarden, verschijnt dezelfde waarschuwing tijdens het
schoonmaken van het document.
Kies Miscellaneous/UnLink in het Wordfast-menu om een document te ontkoppelen.
Kies Miscellaneous/ReLink om een document opnieuw te koppelen. Zie de
belangrijke opmerking hieronder.
q
Link TM to document
(Koppel TM aan document)
Het is mogelijk om documenten in Words eigen DOC-bestandsindeling te
koppelen aan een bepaald TM. Indien dit is gebeurd, en het
document wordt tijdens een latere vertaalsessie geopend met een ander TM, dan
verschijnt er een waarschuwing en laat Wordfast u kiezen. U kunt dan doorgaan
met het huidige TM (de koppeling wordt dienovereenkomstig aangepast), of u kunt
het oorspronkelijke TM opnieuw laden.
Kies Miscellaneous/UnLink in het Wordfast-menu om een document te ontkoppelen.
Kies Miscellaneous/ReLink om een document opnieuw te koppelen.
!
Belangrijke opmerking over de Link-instellingen. De Link-functie voegt
een kenmerk toe aan een document, waardoor dat document tijdens het starten van
een vertaalsessie een koppeling maakt met een TM of INI-bestand. Indien er een
andere vertaalsessie wordt gestart, met een ander INI-bestand of TM, zal
Wordfast altijd waarschuwen. Ook als in het andere INI-bestand afwijkende of
helemaal geen Link-instellingen zijn gemaakt.
Grote schoonmaak (Clean-up) zal echter uitsluitend waarschuwen, als er
wordt schoongemaakt met de knop Clean-up op het tabblad Tools van
Wordfast/Tools, terwijl Update TM is ingeschakeld en de relevante
Link-instellingen zijn ingesteld op het tabblad Segments van Wordfast/Setup.
Met andere woorden, een gekoppeld document zal altijd een waarschuwing geven
tijdens het starten van een vertaalsessie, onafhankelijk van het lokale,
actieve INI-bestand, maar hetzelfde document zal tijdens het schoonmaken
uitsluitend waarschuwen als één van de twee Link-opties is ingesteld in het
lokale, actieve INI-bestand.
De reden daarvoor is dat veel vertalers niet-schoongemaakte documenten naar de
klant of het vertaalbureau sturen, om deze documenten daar schoon te laten
maken. Dit voorkomt dat het document op een andere computer (van de klant of
het vertaalbureau) een waarschuwing veroorzaakt.
q Protect segment delimiters from Delete en Backspace (Bescherm segmentscheidingstekens tegen Delete en Backspace) Wanneer deze optie is ingeschakeld, wordt het per ongeluk verwijderen van segmentscheidingstekens met Delete en Backspace afgevangen door een routine. Deze functie is alleen actief als de Wordfast-werkbalk is uitgevouwen. Een nadeel van het activeren van deze functie is dat het gebruik van de toetsen Delete en Backspace in sommige dialoogvensters van Microsoft Word problemen kan veroorzaken. Deze functie beschermt de segmentscheidingstekens niet tegen andere manieren van overschrijven, dus voorzichtigheid blijft geboden.
Abbreviations (Afkortingen) Geef in dit vak de meest voorkomende afkortingen in uw brontaal op. Wordfast zal een segment niet beëindigen als het laatste woord in deze lijst voorkomt. Scheid de afkortingen met een komma:
D.,Dr.,M.,Mr.,Mrs.,P.,Pr.,Pres.
Denk eraan dat u met de functie Expand een segment kunt uitbreiden als het segment te vroeg wordt beëindigd door een onbekende afkorting. Bovendien kunt u Wordfast met Shift+Alt+Down dwingen een door u geselecteerde tekst te segmenteren.
Een afkorting mag uit maximaal 15 tekens bestaan.
Kwaliteitscontrole (QC)
Dit onderdeel van Wordfast gebruikt u voor het maken van instellingen voor de kwaliteitscontrole (Quality check, QC).
Als QC is geactiveerd tijdens een vertaalsessie, dan worden alle doelsegmenten direct gecontroleerd op het moment dat ze worden bevestigd, dus nadat de gebruiker op Alt+Pijl-omlaag heeft gedrukt maar voordat de TU wordt opgeslagen in het TM.
Vergeet niet dat u uw eigen QC-macro kunt aanroepen door hem op te geven als MacroQualityCheck-opdracht in de Doos van Pandora. Zie Appendix III voor voorbeelden.
Wordfast hanteert de onderstaande procedures als Kwaliteitscontrole wordt gestart buiten een vertaalsessie:
1. Wordfast controleert, als het document is gesegmenteerd, de doelsegmenten op fouten in de doeltaal (spelling, grammatica, termen van de zwarte lijst) en vergelijkt bron- en doelsegmenten om mogelijke vertaalfouten (woordenlijst, onvertaalbare termen) op te sporen.
2. Wordfast controleert, als het document niet is gesegmenteert, de zinnen op fouten in de doeltaal (spelling, grammatica, termen van de zwarte lijst).
3. In beide gevallen: als de cursor in de eerste zin van het document staat, vraagt Wordfast of u het hele document wilt controleren en een rapport wilt maken, of een kwaliteitscontrole wilt uitvoeren op één segment tegelijk. Wordfast biedt in het laatste geval bij elke fout de mogelijkheid te corrigeren. Indien de cursor niet in de eerste zin van het document is geplaatst, kiest Wordfast voor stapsgewijze controle.
Spelling- en grammaticacontrole is alleen tijdens de real-time kwaliteitscontrole mogelijk (tijdens een vertaalsessie), maar niet in batchmodus, als er een rapport moet worden gegenereerd.
Identical untranslatables in source/target segments (Identieke onvertaalbare items in bron- en doelsegmenten)
Wordfast kan controleren of onvertaalbare termen, zoals nummers (onderdeelnummer MMX-XZ00), identiek zijn in het bron- en doelsegment. Een onvertaalbare term is in dit precieze geval elke serie letters of lettertekens waarin tenminste één cijfer voorkomt.
Identical tags in source/target segments (Identieke tags in bron- en doelsegmenten)
Wordfast kan controleren of interne tags consistent zijn gebruikt in de bron- en doelsegmenten.
Identical number of bookmarks in source/target segments (Identiek aantal bladwijzers in bron- en doelsegmenten)
Wordfast kan controleren of het aantal bladwijzers (rode haken, zoals [ en []) gelijk is in de bron- en doelsegmenten. Dit is handig als de klant wil dat de bladwijzers uit het brondocument ook in de vertaling voorkomen. Lees het hoofdstuk over bladwijzers (bookmarks) als de bladwijzers bewaard moeten blijven in de vertaling.
Weergave (View)
Op het tabblad View kunt u instellingen voor de beeldweergave van Word optimaliseren, zodat u een comfortabele werkomgeving hebt. Onderschat dit onderdeel niet. Overbelasting van de ogen door een gebrekkige werkomgeving eist zijn tol onder vertalers. Het kan jammer genoeg wel jaren duren voor u daar achter komt. De volgende instellingen optimaliseren de beeldweergave op het moment dat u een vertaalsessie start. Indien u echter het selectievakje When translation starts, set up view options as follows uitschakelt, laat Wordfast alle instellingen van de beeldweergave ongemoeid, met uitzondering van Verborgen tekst weergeven, omdat die zichtbaar moet zijn.
q
Zoom de Microsoft Word window
Voor resoluties tot 800x600 (bijvoorbeeld VGA en SVGA), raad ik aan het
Microsoft Word-venster te maximaliseren. Voor hogere resoluties (XGA, UXGA)
kiest u zelf de instelling die het beste is voor uw ogen, vooral afhankelijk
van uw beeldschermformaat (15, 16, 17 inch etc.).
q
Zoom the document window (Maximaliseer documentvenster)
Altijd aanbevolen voor Word 97, maar aan de andere kant kan het nodig zijn deze
instelling op te heffen als in u meerdere documenten werkt.
q
Text zoom= (Zoomfactor
tekst=)
Voor optimale zichtbaarheid, stelt Wordfast een zoomfactor voor van 120 % voor
resoluties tot SVGA en 140 % voor hogere resoluties. Uiteraard
wordt daarbij uitgegaan van een normale tekst van 10 à 12 punten. Het kan nodig
zijn deze instelling aan te passen voor andere letterformaten.
q
Do not show spaces
(Verberg spaties)
Segmentatie vereist dat alle verborgen tekens worden weergegeven. Het verbergen
van spaties kan dan verlichting bieden, want al die stipjes zijn behoorlijk
vermoeiend. Anderzijds, indien u bijvoorbeeld vaste
spaties moet controleren, kan het nodig zijn dit selectievakje uit te
schakelen.
q
Use normal view
(Gebruik normale weergave)
Afdrukweergave (paginaweergave) werkt perfect als u beschikt over een 17
inch-beeldscherm met een hoge resolutie (bijvoorbeeld SXGA, 1280x1024) en een
snelle computer, maar we bevelen deze instelling niet aan.
Afdrukweergave (paginaweergave) dwingt Word constant te herpagineren, is
onrustig als u van pagina naar pagina schuift en pleegt een aanslag op uw
systeembronnen. U kunt afdrukweergave (paginaweergave) beter af en toe
gebruiken, voor zeldzame documenten waarvoor de paginaopmaak van groot belang
is, in het geval dat de vertaler daarvoor verantwoordelijk is. In alle andere
gevallen (en zelfs mét een snelle computer en een groot scherm) is normale
weergave vele malen comfortabeler, in het bijzonder bij het van pagina naar
pagina springen en het schuiven door lange documenten etc. Met normale weergave
schuift u rustig door de tekst, en schokkerig schuiven beschadigt werkelijk het
gezichtsvermogen. Bovendien krijg je er hoofdpijn van. Schakel dit
selectievakje daarentegen uit (laat weergave ongewijzigd) indien de
paginaopmaak van belang is.
q
Wrap to window
(Terugloop volgens venster)
Deze functie is van groot belang (maar alleen beschikbaar in normale
weergave) om horizontaal schuiven te vermijden, wanneer een regel te lang is
voor het scherm.
q
Hide ruler (Verberg
liniaal)
De liniaal is vaak overbodig maar neemt wel ruimte in beslag, wat vervelend is
op kleine schermen. Hef deze instelling indien nodig op.
q
Keep only Standard, Formatting & Wordfast
toolbars (Toon alleen Standaard- Opmaak- en
Wordfast-werkbalk)
Gebruik deze functie om automatisch werkbalken te sluiten die alleen maar
plaats innemen.
U kunt uw weergaveopties tijdens een vertaalsessie altijd in Microsoft Word wijzigen met Extra/Opties/Weergave (Extra/Voorkeuren/Weergave voor de meeste Macs).
Wordfast stelt Verborgen tekst weergeven automatisch in, omdat het gebruik van Wordfast zonder zichtbare verborgen tekst gevaarlijk kan zijn. De segmentscheidingstekens zouden onzichtbaar zijn en gemakkelijk kunnen worden verwijderd.
Doos van Pandora (Pandora’s box, PB)
Wordfast probeert te voorzien in de alledaagse behoeften van de vertaler maar er zijn ontelbare speciale situaties die specifieke functies vereisen. In plaats van een eindeloze reeks instellingen met knoppen en selectievakjes, biedt Wordfast een ongepolijste maar efficiënte interface voor het activeren van enkele weinig gebruikte functies. Geef in het tekstvak één of meer van de onderstaande opdrachten op om Wordfast tot bepaalde gedragingen te bewegen. Deze opdrachten worden gescheiden door een alineamarkering (voeg alineamarkeringen in met Shift+Enter).
Tijdens een vertaalsessie kunt u alle Pandora-functies in- en uitschakelen door op Ctrl+Alt+P te drukken.
Belangrijk: PB-opdrachten zijn hoofdlettergevoelig. Gebruik ze zoals ze in de lijst worden opgeroepen, als u op Commands klikt, of zoals ze in de handleiding staan. Het toevoegen of verwijderen van het _ (onderstrepingsteken) schakelt de opdracht uit of in. Het onderstrepingsteken mag overal in de opdracht staan. Dus:
AllowEmptyTarget is ingeschakeld;
Allow_EmptyTarget is uitgeschakeld;
AllowEmpty_Target is uitgeschakeld en
Allowemptytarget zal worden genegeerd omdat de hoofd- en kleine letters verkeerd zijn.
|
AllowEmptyTarget |
Laat Wordfast een leeg doelsegment accepteren. Lege doelsegmenten veroorzaken geen speciale problemen, maar in de normale modus wordt er (speciaal voor beginners) gewaarschuwd bij het bevestigen van een leeg segment. |
|
BTMContextsLast
|
Als er een BTM is geselecteerd, wordt dit vertaalgeheugen als laatste gebruikt voor het zoeken naar context, niet als eerste. |
|
BreakDownTags |
(Voor documenten met tags.) Door deze opdracht zullen de Wordfast-functies Next Placeable en Previous Placeable een tag opvatten als “alles met het opmaakprofiel voor interne tags tussen een < en een >”. In de normale modus is een interne tag een ononderbroken tekenreeks met een opmaakprofiel voor interne tags. Deze tekenreeks mag meerdere items bevatten die beginnen met een < en eindigen met een >. |
|
CleanUpOnlyBookmarks |
Als deze opdracht is ingeschakeld, zal de functie Clean-up op het tabblad Tools van Wordfast/Tools de bladwijzers verwerken. De rode haken worden verwijderd en de werkelijke bladwijzers worden in de doelsegmenten geplaatst. Het document zal echter niet worden schoongemaakt. Als deze opdracht is uitgeschakeld, worden de documenten schoongemaakt en worden de bladwijzers verwerkt. Dit is de normale procedure. |
|
CloseContextsAfterCopy |
Sluit het scherm waarin naar context is gezocht, nadat een term met Alt+F12 naar het actieve doelsegment is gekopieerd. |
|
ContextNoHeaders |
Schakelt de weergave uit van informatie over het TU (gebruikers-ID van de maker, aanmaakdatum en TU-kenmerken). Hierdoor kunnen meer vermeldingen op een bladzijde worden weergegeven. |
|
ContextSearch=X waar X All, Source of Target kan zijn |
Indien u tijdens een vertaalsessie een term in het bronsegment selecteert, zal Wordfast naar context zoeken in de bronsegmenten van het TM. Indien u tijdens een vertaalsessie een term in het doelsegment selecteert, zal Wordfast naar context zoeken in de doelsegmenten van het TM. ContextSearch=All laat Wordfast in zowel bron- als doelsegmenten zoeken, onafhankelijk van waar de term is geselecteerd. ContextSearch=Source laat Wordfast altijd zoeken in de bronsegmenten van het TM. ContextSearch=Target laat Wordfast altijd zoeken in de doelsegmenten van het TM. Indien deze opdracht is uitgeschakeld, zal Wordfast uitsluitend naar context zoeken in de doelsegmenten. |
|
ContextWindowArrange |
Bij het creëren van een Contextscherm, wordt de Word-opdracht Venster/Alles schikken uitgevoerd om het document en de context naast elkaar te tonen. |
|
CopySourceWhenNoMatch |
Is het equivalent van klikken op het Wordfast-pictogram Copy source, indien geen match wordt voorgesteld door het vertaalgeheugen. |
|
CopyTermsWithCase |
Indien de sneltoets Ctrl+Alt+Down wordt gebruikt om de vertaling van een term uit de woordenlijst in het doelsegment te plakken, zorgt deze opdracht ervoor dat Wordfast de hoofd- en kleine letters uit het bronsegment toepast. |
|
DifferentCase=99 DifferentFormat=99 |
Wordfast zal door deze opdracht een 100 %-match degraderen tot 99 %-match. Wordfast waardeert de mate van overeenkomst tussen het bronsegment in het document en het bronsegment in de TU met een cijfer tussen de 0 en 100. DifferentFormat=99 probeert te bepalen of er een verschil in opmaak is (bijvoorbeeld van het lettertype of de tekstkleur) tussen het bronsegment in het document en het voorgestelde 100 %-segment uit het TM. |
|
DoHeaderTables |
Sommige documenten met tabellen in de kop- en voetteksten hebben de neiging om te crashen, in het bijzonder als het document een geconverteerd RTF-bestand is. Als dit met uw versie van Microsoft Word ook het geval is, voorkomt deze opdracht dat Wordfast kop- en voetteksten opent, indien deze tabellen bevatten. |
|
DoShowInfo |
DoShowInfo dwingt Wordfast informatie weer te gegeven in een eigen werkbalk. Dezelfde informatie wordt ook weergegeven in de statusbalk van Word, maar is niet beschikbaar in Microsoft Word XP en verdwijnt in andere versies na de eerste toetsaanslag. DoNotShowInfo houdt de werkbalk gesloten. |
|
DropGlossary |
Wanneer u een term zoekt met Ctrl+Alt+G of door te klikken op het pictogram Glossary lookup en er rond de gevonden term gelijkaardige termen in de woordenlijst(en) voorkomen, dan wordt de vervolgkeuzelijst geopend, zodat alle keuzen direct zichtbaar zijn. Sluit de lijst met Enter en ga terug naar het document. |
|
DropGlossaryAlways |
Gelijk aan DropGlossary, maar de vervolgkeuzelijst wordt altijd geopend na een zoekopdracht. |
|
ExcelByColumns |
De normale volgorde bij het vertalen van een Excel-werkblad is rij voor rij, van boven naar beneden. In de rij worden de cellen één voor één en van links naar rechts vertaald. Met deze opdracht worden de kolommen één voor één vertaald. De cellen in de kolom worden van boven naar beneden vertaald. |
|
FR="Stext","Rtext",/wc,/mc,/ww,/x
|
Deze opdracht (Find and Replace, FR) zoekt en vervangt in het doelsegment, zoals bij het gebruik van het dialoogvenster Zoeken en vervangen van Microsoft Word. Stext is de gezochte tekst, Rtext is de vervangende tekst. Opties: /wc schakelt de optie Jokertekens gebruiken aan /mc schakelt de optie Identieke hoofdletters/kleine letters aan /ww schakelt de optie Hele woorden aan /x, waar x staat voor 1, 2, 3, 4 of 5: /1 betekent dat deze opdracht wordt uitgevoerd als er een exact of fuzzy voorstel uit het TM komt; /2 betekent dat deze opdracht wordt uitgevoerd wanneer het bronsegment wordt gekopieerd met het pictogram Copy source of met Alt+Ins (of wanneer CopySourceWhenNoMatch is ingeschakeld in de Doos van Pandora, zie aldaar); /3 is de optelsom van de bewerkingen van /1 en /2; /4 betekent dat deze opdracht wordt uitgevoerd tijdens het bevestigen (als de vertaling is opgegeven en de gebruiker naar het volgende segment gaat); /5 is de optelsom van de bewerkingen van /3 en /4.
U kunt in de Doos van Pandora net zoveel FR-opdrachten opgeven als u wilt.
Test uw FR-opdrachten grondig (in het dialoogvenster van Zoeken en vervangen van Microsoft Word) met behulp van een testbestand. Wordfasts voorbeeldopdrachten bevatten twee FR-opdrachten die zijn ontworpen om in financiële documenten de Angelsaksische scheidingstekens voor duizendtallen en decimalen (komma/punt) te vervangen door hun Franse equivalenten (vaste spatie/komma).
Het volgende voorbeeld toont hoe u in de doelsegmenten de spatie voor :;!? kunt vervangen door een vaste spatie:
FR="([a-z,A-Z,0-9]) ([\:\;\!\?])","\1\2",/wc/3 FR="([a-z,A-Z,0-9])([\:\;\!\?])","\1^s\2",/wc/3
|
|
Voorbeeld: GloStemmingRule=5,4,2 |
(Zie het hoofdstuk Fuzzy terminologieherkenning (FTR section) voor een uitleg over fuzzy terminologieherkenning.) Met deze opdracht bepaalt u hoe het FTR-algoritme te werk gaat. Wordfast zoekt ieder woord in het bronsegment op in de woordenlijst(en). Terwijl Wordfast naar woorden zoekt, worden de brontermen steeds met één letter verkort. Na elke stap doorzoekt Wordfast de woordenlijsten opnieuw. B is het aantal letters waarmee het einde van een woord mag worden verkort. Voorbeeld: als GloStemmingRule=5,4,2 is opgegeven en het bronsegment bevat de term multiplexing, terwijl de woordenlijst de term multiplex bevat, dan zal Wordfast de volgende iteraties uitvoeren:
Staat multiplexing in de woordenlijst? Nee. Pas dan als volgt FTR toe: 1. Staat multiplexin in de woordenlijst? Nee. 2. Staat multiplexi in de woordenlijst? Nee. 3. Staat multiplex in de woordenlijst? Ja.
In dit geval is na drie iteraties een match gevonden.
A is het minimale aantal letters waaruit een woord moet bestaan om er FTR op uit te voeren. Op het woord make zou bijvoorbeeld geen FTR worden toegepast omdat het uit slechts vier letter bestaat.
C is het minimale aantal letters waaruit een woord moet blijven bestaan na het verkorten. Als maker zou worden verkort, dan zou het ten hoogste worden verkort tot ma.
De standaardwaarden 5,4 en 2 in GloStemmingRule=5,4,2 bieden een evenwicht tussen “te veel ruis” en “te weinig ontvangst”. Wees voorzichtig met experimenteren. Het resultaat kan een hoop rotzooi zijn of het missen van relevante matches.
|
|
GloStrip=ful,ing,ness,es
Scheid de uitgangen met komma’s. Typ geen spatie na de komma’s. |
(Zie het hoofdstuk Fuzzy terminologieherkenning (FTR section) voor een uitleg over fuzzy terminologieherkenning.) Deze opdracht biedt een aanvulling op het hierboven beschreven FTR-algoritme voor de woordenlijst. De opdracht geeft u de mogelijkheid de in een taal gebruikelijke uitgangen op te geven, waarmee een woord tot aan het grondwoord of de stam kan worden verkort. Als de uitgang van een woord voorkomt in de lijst met veel voorkomende uitgangen (hier: ful,ing,ness,es), dan wordt deze uitgang tijdens de eerst iteratie verwijderd. De FTR-iteratieteller wordt op 1 gezet – zelfs als het woord met meerdere letters is verkort. Met andere woorden, zowel GloStemmingRule=5,4,2 als GloStrip=ing,ness zouden de verbogen vorm multiplexing verkorten tot de stam multiplex en een match met multiplex in de woordenlijst opleveren. Voor de stam die is gevonden met GloStemmingRule=5,4,2 staat de iteratieteller op 3 (een niet zo goede match), terwijl de teller op 1 staat voor de stam die is gevonden met GloStrip=ing,ness. GloStrip wordt altijd als eerste uitgevoerd. Als er te veel uitgangen in een taal bestaan, kunt u meerdere GloStrip-opdrachten in PB opgeven – ze zullen allemaal worden verwerkt. Het is aanbevolen zowel GloStrip als GloStemmingRule te gebruiken. |
|
Glossary2Colour=X Glossary3Colour=X
|
Termen uit alle drie de woordenlijsten worden normaalgesproken lichtblauw gemarkeerd weergegeven. Met deze opdracht laat u Wordfast een verschillende markeringskleur voor iedere woordenlijst gebruiken. Vervang X met een waarde uit de onderstaande tabel:
Yellow=7 White=8 Gray50=15 BrightGreen=4 |
|
IncludeListNumbers |
Wordfast houdt normaliter nummers met een punt aan het begin van een zin buiten de segmenten, omdat het dan vaak een genummerde lijst betreft. Deze opdracht haalt ze binnen de segmenten. U kunt een nummer alsnog uitsluiten met Ctrl+Alt+L. |
|
KeepTemplate=addin.dot |
Op het moment dat u de Wordfast sjabloon opent, sluit Wordfast alle overige sjablonen en invoegtoepassingen die kunnen worden weergegeven met Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen. Veel sjablonen gebruiken sneltoetsen of macro’s die conflicteren met die van Wordfast. Als u een sjabloon wilt inschakelen die wél met Wordfast kan samenwerken, dan geeft u de naam van het DOT-bestand op na KeepTemplate=. In het hier gegeven voorbeeld, blijft de sjabloon “addin.dot” ingeschakeld, als Wordfast wordt geopend. Geef KeepTemplate=All op, wanneer u alle sjablonen geopend wilt houden. Dit kan echter tot problemen leiden met sjablonen die dezelfde sneltoetsen gebruiken als Wordfast. |
|
KeepCaseAlways |
Als een bronsegment in het document volledig in hoofdletters is geschreven, dan wordt een in het TM gevonden doelsegment ook in hoofdletters ingevoegd. Dat is meestal nodig. Deze opdracht onderdrukt dit gedrag. |
|
LatinFont="MyFont,12" |
Indien het doelsegment in CJK-tekens is geschreven maar ook tekst bevat in Latijnse tekens, dan worden het lettertype en de lettergrootte die u in plaats van MyFont,12 opgeeft toegepast op de tekst in Latijnse tekens. |
|
LeaveColors |
Wordfast herstelt tijdens het schoonmaken de kleuren die zijn opgegeven op het tabblad General van Wordfast/Setup, door het toepassen van de “automatische kleur” op het gehele document. Deze optie voorkomt dit. |
|
MacroPreSegmentation=XXX |
XXX staat voor de naam van een Microsoft Word-macro. De presegmentatiemacro wordt uitgevoerd tijdens het openen van een segment, voordat het aan de vertaler wordt getoond. Zie Appendix III voor meer informatie over macro’s. |
|
MacroPostSegmentation=XXX |
XXX staat voor de naam van een Microsoft Word-macro. De postsegmentatiemacro wordt uitgevoerd als de vertaler het segment “sluit”, direct voordat het segment wordt bevestigd. Een segment wordt “bevestigd” als u drukt op Alt+ Pijl-omlaag, Alt+Pijl-omhoog, Alt+End of op een andere sneltoets die het huidige segment sluit. Zie Appendix III voor meer informatie over macro’s. |
|
MacroMaiden=XXX |
XXX staat voor de naam van een Microsoft Word-macro. De maiden-macro wordt slechts eenmaal uitgevoerd, tijdens de eerste keer dat er een Wordfast-vertaalsessie wordt gestart in een document. Als uw macro eindigt met de Visual Basic-instructie “End”, wordt de Wordfast-vertaalsessie ook beëindigd en blijft het document “ongerept”. Gebruik de Wordfast-menuoptie “Misc/Unlink” om de “maagdelijkheid” van een actief document te herstellen. Zie Appendix III voor meer informatie over macro’s. |
|
MacroRetire=XXX |
XXX staat voor de naam van een Microsoft Word-macro. De retire-macro wordt uitgevoerd vóór het schoonmaken van een document dat met Wordfast is vertaald. Zie Appendix III voor meer informatie over macro’s. |
|
MacroQualityCheck=XXX |
XXX staat voor de naam van een Microsoft Word-macro. De kwaliteitscontrolemacro wordt uitgevoerd voordat de postsegmentatiemacro wordt uitgevoerd, dus op het moment dat een vertaler een open segment sluit om het te bevestigen met Alt+ Pijl-omlaag, Alt+Pijl-omhoog, Alt+End of met een andere sneltoets die het huidige segment sluit. Zie de opmerking over interactieve QC-macro’s (QC macro interactive mode). Zie Appendix III voor meer informatie over macro’s. |
|
MaxContexts=X |
Waar X staat voor een getal. Beperkt het aantal contextvermeldingen tot X. |
|
NeedForSpeed |
Deze opdracht kan de segmentatiesnelheid merkbaar verhogen. Als deze opdracht in de Doos van Pandora staat: 1. Wordt de terminologieherkenning normaal uitgevoerd voor nieuwe segmenten, maar niet nogmaals als bestaande segmenten opnieuw worden geopend. De meeste vertalers vinden het niet nodig of zelfs vervelend, dat bekende terminologie opnieuw wordt gemarkeerd, tijdens het proeflezen etc. 2. Het TM wordt op de gebruikelijke wijze op matches doorzocht, maar niet nogmaals als bestaande segmenten opnieuw worden geopend. Dientengevolge wordt een segment dat opnieuw wordt geopend, weergegeven tegen een achtergrond in de kleur van het oorspronkelijke matchpercentage en niet tegen een achtergrond die overeenkomt met de match die al dan niet opnieuw in het TM is gevonden. NeedForSpeed is een aanbevolen instelling voor haastklussen. |
|
NoContextsInBTM |
Voorkomt dat Wordfast naar context zoekt in het achtergrondgeheugen (BTM). |
|
NoFormatPasting |
In een Wordfast-TM worden normaalgesproken geen gegevens over de opmaak opgeslagen, zoals lettertypekenmerken. Wordfast probeert tijdens het segmenteren bepaalde elementen in het doelsegment te vergelijken met die in het bronsegment. Op de opmaak van deze elementen wordt dan de opmaak van het bronsegment (vet, tekstkleur etc.) toegepast. Met deze opdracht schakelt u deze functie uit. |
|
NoFuzzyContexts |
Schakelt het zoeken naar “fuzzy context” uit. De fuzzy contextfunctie wordt geactiveerd indien u naar context zoekt zonder een term te selecteren. |
|
NoPowerPointNotes |
Deze opdracht zorgt ervoor dat Wordfast de opmerkingen overslaat, die zijn gekoppeld aan dia’s in PowerPoint-presentaties. |
|
NoPrompts |
Verhindert de bevestigingsdialoog na het uitvoeren van “RestoreSegment” (Alt+Delete). |
|
NoPromptToSaveIni |
Verhindert de bevestigingsdialoog na veranderingen in de Wordfast-instellingen. Alle veranderingen worden automatisch opgeslagen. |
|
NoSmartMessage |
De QC-waarschuwingen en -berichten van Wordfast schuiven vanuit het midden van het scherm naar de rechterbovenhoek, waardoor u zowel het bericht als de probleemtekst in het document kunt lezen. NoSmartMessage schakelt deze functie uit. |
|
PlaceablePlusSpace |
Laat Wordfast een spatie toevoegen indien een placeable in de tekst wordt geplakt met Ctrl+Alt+Down of het pictogram CopyPlaceable. |
|
PlaceableBetween=[],(),{} |
Zorgt ervoor dat Wordfast tekst tussen [ en ], ( en ) en { en } beschouwt als placeables. U kunt ook andere tekenparen opgeven. Scheidt de paren met een komma.
Gebruik PlaceableBetween=<> en PlaceableBetween=&; niet voor documenten met tags. |
|
PlaceableContains=#@=+: |
Zorgt ervoor dat Wordfast tekenreeksen en woorden na het isgelijkteken beschouwt als placeables. In het voorbeeld wordt #@=+: beschouwd als een placeable. |
|
Placeable=FirstCap |
Zorgt ervoor dat Wordfast woorden die beginnen met of geheel bestaan uit hoofdletters beschouwt als placeables. Hierdoor kunt u eenvoudigweg de sneltoetsen Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts gebruiken, om een placeable in het bronsegment te selecteren en te kopiëren en deze met Ctrl+Alt+Down op de invoegpositie (plaats van de cursor) in het doelsegment te plakken. Met Placeable=AllCap kunt u gemakkelijk brontermen selecteren en kopiëren, die geheel uit hoofdletters bestaan. Dat scheelt typwerk. |
|
Placeable=MixedCase |
Zorgt ervoor dat Wordfast woorden als placeables beschouwt, wanneer ze vanaf de tweede positie één of meer hoofdletters bevatten. Termen als “DosAppName” en “en_LangID” zullen worden beschouwd als placeables. |
|
ProcessDiacritics |
Deze opdracht wordt gebruikt in samenhang met Midden-Europese tekensets met letters met diakritische tekens. Dit vermindert het aantal ongelukken tijdens het matchen. |
|
ProcessExtended |
Gebruik deze opdracht, indien ProcessDiacritics niet voldoet. |
|
ProcessQuotes=147,148 |
Deze opdracht zorgt ervoor dat Wordfast altijd de juiste aanhalingstekens gebruikt bij het voorstellen van een doelsegment, onafhankelijk van het soort aanhalingstekens in het vertaalgeheugen. Mogelijke waarden zijn:
ProcessQuotes=171+160,160+187 zorgt voor aanhalingstekens in de Franse stijl (met de vereiste vaste spaties), zoals in « voorbeeld ». Mac-syntaxis: ProcessQuotes=199+202,202+200
ProcessQuotes=147,148 zorgt voor gekrulde dubbele aanhalingstekens (boven 66, boven 99), zoals in “voorbeeld”. Mac-syntaxis: ProcessQuotes=210,211
ProcessQuotes=145,146 zorgt voor gekrulde enkele aanhalingstekens (boven 6, boven 9), zoals in ‘voorbeeld’. Mac-syntaxis: ProcessQuotes=212,213
ProcessQuotes=132,147 zorgt voor de gekrulde aanhalingstekens die traditioneel in Nederland en Duitsland worden gebruikt (onder 99, boven 66), zoals in „voorbeeld“. Alleen voor PC’s. Mac: geen equivalent, maar gekrulde dubbele aanhalingstekens sluiten is 227.
ProcessQuotes=34,34 zorgt voor rechte dubbele aanhalingstekens, zoals in "voorbeeld".
ProcessQuotes=Source gebruikt de stijl van het bronsegment als voorbeeld voor de aanhalingstekens.
Opmerking: in het geval dat bepaalde segmenten niet de opgegeven aanhalingstekens moeten ontvangen (dit kan het geval zijn bij technische parameters), gebruikt u de sneltoets Ctrl+Alt+U om de aanhalingstekens uit het bronsegment naar het doelsegment te kopiëren. |
|
ProcessApostrophes=39 |
Te vergelijken met ProcessQuotes. Deze opdracht zorgt voor een bepaalde soort apostrofs, onafhankelijk van de apostrofs in het TM. Mogelijke waarden zijn:
ProcessApostrophe=39 zorgt voor rechte apostrofs, zoals in l'exemple.
ProcessApostrophe=146 zorgt voor gekrulde apostrofs, zoals in l’exemple. Mac-syntaxis: ProcessApostrophe=213
ProcessApostrophe=Source gebruikt de stijl van het bronsegment als voorbeeld voor de apostrofs. Gebruik Ctrl+Alt+U om de apostrofstijl van het bronsegment in het doelsegment toe te passen. |
|
ProcessDashes=45 |
Te vergelijken met ProcessQuotes. Deze opdracht zorgt voor een bepaalde soort streepjes, onafhankelijk van de streepjes in het TM. Mogelijke waarden zijn:
ProcessDashes=45 zorgt voor een koppelstreepje(minteken), zoals in ex-man.
ProcessDashes=150 zorgt voor een en-streepje (zo breed als de letter n), zoals in ex–man. Mac-syntaxis: ProcessDashes=208
ProcessDashes=151 zorgt voor een em-streepje (zo breed als de letter m), zoals in ex—man. Mac-syntaxis: ProcessDashes=209
ProcessDashes=Source gebruikt de stijl van het bronsegment als voorbeeld voor de aanhalingstekens. Gebruik Ctrl+Alt+U om de stijl van de streepjes van het bronsegment in het doelsegment toe te passen. |
|
Propagate1 |
Wijzigt de functie Kopieer bronsegment dusdanig dat alle in Glossary 1 herkende woorden in het doelsegment worden vervangen door hun vertalingen, indien Terminologieherkenning is ingeschakeld. Deze functie is ook actief in het hulpprogramma Vertalen, maar alleen wanneer geen match is gevonden. Deze opdracht zoekt in Glossary 1 en wordt vaak samen gebruikt met CopySourceWhenNoMatch. Als de opdracht Propagate is ingeschakeld, schakelt de opdracht Copy source (sneltoets Alt+Insert of Alt+S op een Mac) tussen A. Bronsegment plakken met vertaalde termen. B. Bronsegment ongewijzigd plakken. |
|
Propagate2 Propagate3 |
Gelijk aan het bovenstaande, maar gebruikt Glossary 2 of Glossary 3. De drie functies kunnen samen worden gebruikt. |
|
PropagateAndHighlight |
Markeert de doeltermen die in het doelsegment zijn ingevoegd met geel. |
|
PropagateCase=X |
Waar X staat voor 0, 1, 2 of 3. 0 is de standaardinstelling: de hoofd- en kleine letters uit de woordenlijst worden ongewijzigd ingevoegd; 1 voegt de gevonden termen in in kleine letters; 2 voegt de gevonden termen in in hoofdletters; 3 imiteert de hoofd- en kleine letters van de gezochte term. |
|
PropagateInReverse |
Vervangt de herkende woorden in het doelsegment door hun vertalingen en zet deze dan in omgekeerde volgorde. Voor talencombinaties met een tegengestelde grammaticale volgorde. PropagateOnlyKnown (zie hieronder) moet daarvoor zijn ingeschakeld. |
|
PropagateOnlyKnown |
Gewoonlijk wordt een bronsegment naar het doelsegment gekopieerd en worden de in de woordenlijsten gevonden termen dan pas in plaats van de oorspronkelijke term ingevoegd. Met deze opdracht worden alleen de gevonden termen, gescheiden door spaties, in het lege doelsegment ingevoegd. Als deze opdracht is ingeschakeld, schakelt de oprdacht Copy source (sneltoets Alt+Ins op een PC, Alt+S op een Mac) tussen drie manieren van plakken: A. Bronsegment plakken met vertaalde termen in de normale volgorde (zie hierboven). B. Bronsegment plakken met vertaalde termen in de tegengestelde volgorde. C. Bronsegment ongewijzigd plakken. |
|
PropagateWhole |
Indien de gevonden term eindigt met een jokerteken, wordt in het doelsegment het hele woord vervangen en niet alleen het grondwoord. Dus, als er in de woordenlijst affect* = affecter staat, wordt er voor affection in de brontekst, affecter in de doeltekst ingevoegd en niet affection. |
|
ProposeSubFuzzy |
Door deze opdracht zal Wordfast TU’s voorstellen met een matchpercentage onder de fuzzy-limiet, maar altijd groter of gelijk aan 50 %. Irrelevante voorstellen kunnen probleemloos worden verwijderd met Ctrl+Alt+X. |
|
ReportFolder="C:\MyFolder" |
Deze opdracht vertelt Wordfast in welke map de rapporten (Cleanup, Analyze, Translate etc.) moeten worden opgeslagen. Controleer of deze opdracht naar een geldige map verwijst als CleanUp, Analyze of Translate mislukken. |
|
ReportMany |
Gewoonlijk dragen rapporten (voor de functies Cleanup, Analyze en Translate) steeds dezelfde naam en overschrijven nieuwe rapporten de oude. Door deze opdracht zal Wordfast een datum aan de naam van het rapport toevoegen, zodat elk rapport een unieke naam ontvangt. |
|
ReportWithTabs |
Deze opdracht vertelt Wordfast in de rapporten tabs te gebruiken in plaats van spaties, zodat ze er beter uitzien in een Excel-werkblad. |
|
SegmentAll |
Wordfast segmenteert gewoonlijk geen losstaande nummers en andere tekstfragmenten zonder alfabetische tekens. Deze opdracht dwingt Wordfast alles te segmenteren. |
|
SetReference=Paragraph |
Van de resultaten van een zoekopdracht naar referentiemateriaal wordt normaal alleen de regel met de gevonden uitdrukking weergegeven. Door deze opdracht wordt de hele alinea weergegeven. |
|
ShowBetterMatch
WriteBetterMatch
DiscreteBetterMatch |
Tijdens het met TM2 redigeren van een gesegmenteerd, tweetalig document dat al is vertaald met TM1, kan het zinvol zijn om voorstellen van TM2 te ontvangen, indien deze een hoger matchpercentage hebben dan de TU’s uit TM1. Indien een betere match wordt gevonden, wordt deze weergegeven boven het segment.
WriteBetterMatch: gelijk aan het bovenstaande, maar het bestaande doelsegment wordt direct vervangen door de betere match. Het matchpercentage – het getal tussen het bron- en doelsegment – wordt aangepast.
DiscreteBetterMatch: gelijk aan het bovenstaande, maar het bestaande matchpercentage wordt niet aangepast. |
|
ShowMemoryAtStart |
Deze opdracht toont de matches uit het TM vanaf het begin van een sessie. Dit staat gelijk aan klikken op het pictogram Display Translation Memory, direct na het starten van een sessie. |
|
ShowMemoryIf<100 |
Toont de relevante TU boven het geopende segment, indien het matchpercentage voldoet aan de opgegeven waarde: <100 in het voorbeeld, maar u zou ook >80 of <99 kunnen instellen. De operatoren (bewerkingstekens) mogen < en > zijn en de waarde ieder getal. |
|
SkipSegment>99 |
In een reeds gesegmenteerd, tweetalig document, worden alle segmenten overgeslagen met een matchpercentage hoger dan 99. Ook andere percentages zijn mogelijk. Gebruik de operatoren < en >, zoals in SkipSegment<80. |
|
SmartPlaceableCopy |
Als de sneltoets Ctrl+Alt+Down wordt gebruikt om een placeable naar de invoegpositie in het doelsegment te kopiëren, en als de bronplaceable tussen aanhalingstekens, haken of accolades staat, dan kan Wordfast proberen deze tekens mee te kopiëren. Dit geldt ook voor spaties. Deze opdracht maakt dat mogelijk. |
|
TermFont="MyFont" |
Bepaalt welk lettertype wordt gebruikt voor het weergeven van de resultaten van Context search en voor het weergeven van de woordenlijsten tijdens het bewerken met Microsoft Word of PlusTools. Vervang "MyFont" door het lettertype van uw keuze. |
|
Toolbar=0000000000000000 |
Schakelaars om pictogrammen op de Wordfast-werkbalk weer te geven of te verbergen. Elk getal staat voor een pictogram, van links naar rechts. 0 verbergt het pictogram, 1 geeft het pictogram weer. In het getoonde voorbeeld zijn alle pictogrammen verborgen, behalve het laatste. Het eerste pictogram blijft zichtbaar als de werkbalk is samengevouwen, het laatste pictogram is altijd zichtbaar als de werkbalk is uitgebreid. |
|
ToolsTranslateSkipUnknown |
Slaat onbekende segmenten over, tijdens het gebruik van het Wordfast-hulpprogramma Tools/Translate. |
|
TranslateIgnoreBookmarks |
Voorkomt dat bladwijzers worden vervangen door rode haken, tijdens het gebruik van het Wordfast-hulpprogramma Tools/Translate. |
|
TransparentSegment |
Geeft segmenten weer zonder achtergrondkleur. Speciaal voor beschadigde of zeer donkere schermen en voor nostalgische vertalers die nog met witte letters op een blauw scherm willen werken. |
|
UpdateOfficeWhenTranslate |
Tijdens het voorvertalen van Microsoft Office-documenten (Excel, PowerPoint, Access) met het hulpprogramma Translate worden de vertaalde doelsegmenten niet naar het Office-document teruggestuurd en wordt het document niet bijgewerkt zoals in een normale vertaalsessie. Met deze opdracht gebeurt dat toch. |
|
UpdateWithQuickClean |
Voor het uitvoeren van de Kleine schoonmaak wordt u gevraagd of u alleen uw TM wilt bijwerken zonder het document schoon te maken. Indien u nee zegt, kunt u doorgaan met de gebruikelijke Kleine schoonmaak, dus de normale procedure wordt niet beïnvloed. |
|
WfToolbarPosition=A,B,C
WfToolbarPosition=1,0,0 |
Deze opdracht beïnvloedt de positie van de Wordfast-werkbalk. Vervang A,B,C door cijfers.
A bepaalt de uitlijning, waarbij 1 staat voor horizontaal boven, 0 voor verticaal links, 2 voor verticaal rechts, 3 voor horizontaal onder en 4 voor een zwevende werkbalk. B bepaalt de verticale positie, in pixels, vanaf de bovenkant van het Word-venster. C is de horizontale positie, in pixels, vanaf de linkerkant van het Word-venster. Het voorbeeld (WfToolbarPosition=1,0,0) toont de “normale” positie, linksboven gekoppeld. Opmerking: Office X/Mac en hoger dwingen aangepaste werkbalken en de werkbalken van invoegtoepassingen vaak in een verticale stand. |
De syntaxis van deze opdrachten is complex. Het is daarom aanbevelenswaard opdrachten niet steeds in te typen en weer te verwijderen. Laat ze gewoon in de Doos van Pandora staan. Voeg eenvoudigweg een onderstrepingsteken in om een opdracht uit te schakelen. Anders gezegd, SegmentAll is ingeschakeld en Segment_All is uitgeschakeld. Het onderstrepingsteken mag waar dan ook in de opdracht worden geplaatst.
Woorden of tekens tellen en factureren
De manier waarop Wordfast woorden telt, wijkt enigszins af van de statistieken die Microsoft Word levert (met Extra/Woorden tellen of Extra/Aantal woorden). Bijvoorbeeld, in de volgende tekst:
L'argent de Louis-Philippe
vindt Microsoft Word 3 woorden, terwijl Wordfast er 5 vindt. De meeste vertaalpakketten hanteren een sterk gelijkende manier van woorden tellen. Afhankelijk van de taal, vindt Wordfast gemiddeld 5 tot 10 % meer woorden dan Microsoft Word. Het verschil is groot in het Frans en minder belangrijk in andere talen. Deze manier van tellen is in overeenstemming met de regels van de meeste belangenverenigingen en bonden in het merendeel van de landen met alfabetische talen.
Maak duidelijke afspraken over de manier van woorden tellen, voordat u aan een project begint.
In documenten met tags, wordt elke interne tag – indien gevonden in een deel van de tekst dat zal worden gesegmenteerd – geteld als één woord (ongeacht het aantal tekens of woorden). Het totale aantal getelde tags verschijnt in het analyserapport. Een tag is een aaneengesloten tekenreeks (inclusief spaties) waarop het opmaakprofiel tw4winInternal is toegepast.
Opmerking: bij het tellen van de tekens wordt (anders dan bij het tellen van woorden) geen rekening gehouden met tags, omdat een tag als één woord wordt geteld. Tags worden wel vermeld in het analyserapport.
Bij het tellen van woorden en tekens gaat Wordfast, zoals alle CAT-programma’s, uit van wat het programma beschouwd als vertaalbare tekst. De telling is dan ook afhankelijk van de instellingen die zijn gemaakt. De opdracht “SegmentAll” zorgt er bijvoorbeeld voor dat Wordfast alle tekst als vertaalbaar beschouwd, inclusief losstaande velden, getallen etc., die normalerwijze niet zouden worden gesegmenteerd.
Wordfast houdt bij het tellen van woorden en tekens rekening met kop- en voetteksten en met voetnoten maar niet met velden. Let goed op bij het tellen van woorden als u project evalueert of een offerte maakt. Stel uzelf (indien nodig) de vraag of de documenten bladwijzers bevatten en, zo ja, wat de auteur of klant wil dat u daarmee doet, of er afbeeldingen en tekstvakken zijn die vertaald moeten worden, of kop- en voetteksten vertaald moeten worden, of er wordt geteld in de tekst van de brontaal of van de (vertaalde) doeltaal, hoe eventuele tags moeten worden geteld (per stuk, woord, teken en voor welk tarief) etc.
Excel-, Access-, PowerPoint- en HTML-bestanden
HTML
Wordfast kan worden gebruikt voor het vertalen van HTML-bestanden (en van SGML-
en XML-bestanden, als u weet hoe u ze moet voorbereiden – zie +Tools). Het hulpprogramma +Tools moet van tevoren zijn geïnstalleerd.
Bij het starten van een vertaalsessie detecteert Wordfast dat het actieve document een HTML-document is. Wordfast vraagt de gebruiker dan of het document van tags moet worden voorzien. Antwoord ja. Wordfast voorziet het document van tags en start de vertaalsessie. Lees eerst het hoofdstuk Bestanden met tags (Tagged files), als u nog nooit in bestanden met tags heeft gewerkt.
Als de volledige vertaling gereed is, kunt u het document tot slot schoonmaken met Grote schoonmaak. Op dit moment detecteert Wordfast dat het document oorspronkelijk een HTML-bestand was. De tags worden verwijderd en het document wordt geconverteerd naar de oorspronkelijke bestandsindeling, klaar voor gebruik.
Excel, PowerPoint en Access
Deze functie moet voor gebruik worden getest, omdat Wordfast problemen kan hebben met het initialiseren van de noodzakelijke Microsoft Office-koppelingen.
1. Start Excel (of PowerPoint of Access), open het blad (de presentatie of de tabel), plaats de cursor in de cel (of in de dia of in het veld) waar de vertaling moet beginnen. (Let op: ga niet binnen in een cel/vorm/veld, alsof u met bewerken zou willen beginnen – zet alleen de cursor op de juiste plaats en klik één keer.
2. Ga terug naar Microsoft Word, start een Wordfast-sessie in een leeg Word-document.
Om een vertaling te hervatten in een nieuwe vertaalsessie, kunt u in Microsoft Word het laatst vertaalde segment opnieuw openen en op het pictogram Next segment klikken. Hierdoor “weet” Wordfast vanaf welke dia, vorm of record moet worden doorgewerkt.
Opmerkingen:
1. Er mogen geen beperkingen bestaan voor de schrijf- en leestoegang voor het externe document.
2. Deze functie kan samenwerken met Wordfasts vertaalhulpprogramma Xtrans! en met een gekoppeld MT-programma.
3. Geef in Excel kolommen of rijen die u niet wilt vertalen een breedte of hoogte van 0, of verberg ze.
4.
Voor het vertalen van PowerPoint-bestanden
moet u bij voorkeur Word 2000 gebruiken. Deze Word-versie is compatibel met het
kleurenschema van PowerPoint. Word 97 kan het kleurenpallet van een PowerPoint-presentatie
reduceren.
Schakel NoPowerPointNotes in in de Doos van Pandora, indien u de
opmerkingen bij de PowerPoint-dia's niet wilt vertalen.
5. Een document dat wordt gebruikt bij het vertalen van een Excel-, PowerPoint- of Access-bestand wordt aan die toepassing gekoppeld. Kies Miscellaneous/UnLink in het Wordfast-menu om een document te ontkoppelen. Kies Miscellaneous/ReLink om een document opnieuw te koppelen. Dit kan bijvoorbeeld nuttig zijn indien het vertaalde bestand los van PowerPoint moet worden geredigeerd.
Speciale behandeling
Talen die geen Latijn-1 gebruiken
Latijn-1 is een tekenset die wordt gebruikt voor West-Europese talen, de Scandinavische talen inbegrepen. De tekenset omvat alle Engelse letters en een groot aantal letters met diakritische tekens. Oost-Europese talen, zoals het Pools, Tsjechisch en Hongaars, gebruiken een andere tekenset, CE of Latijn-2 en vallen niet onder de Latijn-1-groep.
Als in uw talencombinatie talen voorkomen die niet tot de Latijn-1-groep behoren, dan moet u Unicode gebruiken voor uw vertaalgeheugens en woordenlijsten. Zie voor het werken met Unicode-TM’s en -woordenlijsten het onderstaande onderdeel over CJK-talen.
Indien u geen Unicode gebruikt, en u werkt onder Windows NT4, Windows 95 of Windows 98, dan is het mogelijk dat tekens in de woordenlijsten en berichtvensters niet goed worden weergegeven, hetgeen een beetje hinderlijk kan zijn.
Ik raad u aan Windows 2000 (of hoger) en Word 2000 (of hoger) te gebruiken met Unicode-vertaalgeheugens, hoewel Wordfast zich op andere platforms ook goed zou kunnen gedragen.
CJK (Chinees, Japans, Koreaans)
Het onderstaande geldt alleen voor de gegevens die Wordfast intern gebruikt (vertaalgeheugens en woordenlijsten). Het heeft geen betrekking op documenten.
U moet Unicode-vertaalgeheugens en -woordenlijsten gebruiken als één van de twee talen van een vertaling een CJK-taal is.
Gebruik uitsluitend Latijnse (Engelse) letters voor de pad- en bestandsnamen van uw TM’s en woordenlijsten. Wordfast ondersteunt geen Unicode-tekens voor de namen van mappen en bestanden. Als Wordfast slecht werkt, is dat waarschijnlijk te wijten aan Unicode-tekens in het opstartpad van Microsoft Word. Maak in dat geval een map, bijvoorbeeld C:\Opstarten of zelfs C:\Program files\Opstarten, en kopieer wordfast.dot naar de map. Start Microsoft Word, pas het pad van de map Opstarten aan op het tabblad Standaardmappen (of Locaties Bestanden) van Extra/Opties. Sluit Microsoft Word en start het programma opnieuw.
Als u tijdens het opslaan van een TM of een woordenlijst moet kiezen voor een bepaalde soort Unicode, kies dan gewoon “Unicode” (Unicode, Unicode UTF-16 of Unicode big endian). Gebruik geen taalspecifieke tekensets.
Een fout in Microsoft Word XP (Microsoft Word 2002) maakt het onmogelijk documenten in Unicode-indeling op te slaan, indien dat niet tijdens het installeren is ingesteld. Exporteer in dat geval het TM in Unicode-indeling. Open daartoe de TM-editor/Woordenlijsteditor, klik op Tools en pas het filter Rewrite TM as Unicode toe. Een andere oplossing bestaat uit het openen van een kopie van een bestaand Unicode-document. Verwijder de inhoud, plak uw gegevens in het document, sla het op en wijzig de naam van het bestand in uw Verkenner.
Op het tabblad TM van Wordfast/Translation
memory, ziet u de vermelding CJK naast de naam en het pad van het vertaalgeheugen. Deze vermelding
verschijnt indien de brontaalcode begint met ZH-, JA- of KO-. Dit is van
essentieel belang en zorgt ervoor dat omschakelt naar een modus die compatibel
is met Chinees, Japans en Koreaans.
Let op:
· Controleer voor Japans en Chinees of de Japanse dan wel Chinese punt is ingesteld als End of Segment punctuation op het tabblad General van Wordfast/Setup. Dergelijke punten moeten daar automatisch worden ingesteld, als u een vertaalgeheugen maakt met JA-, KO-, of ZH- in de brontaalcode (bijvoorbeeld JA-01). Indien u geen Japanse of Chinese punt ziet, plakt u daar een punt uit een document. Selecteer en kopieer de punt (Ctrl+C). Open Wordfast. Ga naar het tabblad General van Wordfast/Setup, klik op de instellingen voor End of Segment punctuation, druk op Enter om de waarde te bewerken en plak de punt vóór de bestaande leestekens in het vak. (U kunt de bestaande, Latijnse interpunctie het beste laten staan.)
· Schakel voor Japans en Chinees op het tabblad Segments van Wordfast/Setup het selectievakje An ESP without a trailing space ends a segment in. Hierdoor worden ook leestekens zonder volgspatie gezien als het einde van een segment. Normaalgesproken doet Wordfast dit automatisch voor CJK-TM’s.
· Stel een Target segment font in op het op het tabblad General van Wordfast/Setup. Dit lettertype (CJK-lettertype) zal worden toegepast op alle doelsegmenten. Deze instelling is niet noodzakelijk, als het platform waarop u werkt automatisch de lettertypen aanpast aan de talen.
· Ga naar de Doos van Pandora op het tabblad PB van Wordfast/Setup om de resultaten van Context search en de woordenlijsten in een bepaald lettertype weer te geven. Voeg de opdracht TermFont="MyFont" toe, met het vereiste lettertype in plaats van "MyFont".
Indien u een woordenlijst of een vertaalgeheugen opent met Microsoft Word en u kunt de tekst niet lezen: selecteer alle tekst en pas een lettertype toe dat uw taal kan weergeven (een specifiek lettertype of een algemeen Unicode-lettertype).
Indien de tekst dan nog steeds niet correct wordt weergeven en u alleen vraagtekens ziet (????), dan is het bestand waarschijnlijk een keer opgeslagen (en herschreven) in tekstindeling en niet in Unicode. Er is dan geen weg terug. Zorg ervoor dat Unicode-bestanden altijd Unicode blijven. Dit geldt voor TXT-bestanden (vertaalgeheugens en woordenlijsten), niet voor Microsoft Word-documenten.
Indien uw taal niet correct wordt weergegeven in een Microsoft Word-document, dan is er altijd een probleem met de lettertypen. Op de doelsegmenten moet het juiste lettertype worden toegepast. Zie hierboven hoe u dat automatisch kunt laten doen.
Bestanden met tags
Sommige vertaalbureaus gebruiken speciale software om onvertaalbare items in een bestand te markeren met tags. Een tag is in wezen niets meer dan een tekenopmaakprofiel met als stijlkenmerken een opvallende kleur en de opdrachten niet vertalen en niet veranderen. Wat verwarrend kan zijn, is dat tags vaak tags beschermen. Een opmaakopdracht van Word wordt dan gebruikt om opmaakopdrachten uit een andere toepassing ongemoeid te laten. Vertaalbureaus en freelance vertalers dienen te weten dat Wordfast compatibel is met alle gangbare tags, zoals die van Trados en RWS Rainbow. Hier volgen een paar tips voor het vertalen van documenten met tags. Het onderstaande advies is van groot belang. Het verkeerd behandelen van tags in documenten kan veel ellende veroorzaken.
(Vertaalbureaus die een vertaler voor de eerste maal bestanden met tags toevertrouwen, dienen de vertaling van het eerste bestand direct na voltooiing na te kijken om te controleren of de tags juist zijn behandeld. Indien nodig dienen er aanpassingen te worden gemaakt, voordat het project wordt voortgezet.)
Interne tags
De rode tags (meestal met het opmaakprofiel tw4winInternal) zijn intern en worden binnen de vertaling aangetroffen.
Voorbeeld: The <B>final</B> document.
heeft als Franse vertaling Le document <B>final</B>.
De tags <B> en </B> zijn verantwoordelijk voor de opmaak in vet in bijvoorbeeld HTML-documenten. De vertaler heeft in de vertaling de tags juist geplaatst. Op de vertaalbare tekst is geen speciaal opmaakprofiel (tw4winInternal of tw4winExternal) toegepast en de tekst blijft dus zwart (met het opmaakprofiel “Standaard” of “Vertaalbaar”). Alleen op de tags zelf is dit rode of grijze opmaakprofiel toegepast. Dergelijke opmaakprofielen zijn belangrijk omdat de software voor het automatisch aanbrengen en verwijderen van tags opmaakprofielen – en geen kleuren – gebruiken om onvertaalbare van vertaalbare tekst te onderscheiden.
! Interne tags mogen normaalgesproken niet worden gewijzigd, bewerkt of vertaald. Sommige tags mogen worden toegevoegd of weggelaten indien de vertaling daarom vraagt. In alle andere gevallen is de gouden regel: alle interne tags (meestal ingebed tussen een < en een >) in het bronsegment moeten worden gedupliceerd in het doelsegment en moeten daar op de juiste plaats worden gezet.
Om deze interne tags te dupliceren, biedt Wordfast een serie sneltoetsen. Druk op Ctrl+Alt+Pijl-links en Ctrl+Alt+Pijl-rechts om de volgende of vorige interne tag in het bronsegment te selecteren; druk op Ctrl+Alt+Pijl-omlaag om de geselecteerde tag naar het doelsegment te kopiëren op de invoegpositie. Wen zo snel mogelijk aan deze sneltoetsen. Ze besparen niet alleen veel tijd, ze maken het vertaalproces ook een stuk betrouwbaarder.
Indien u het bronsegment naar het doelsegment kopieert en het overschrijft met de vertaling, of als u een bestaand doelsegment bewerkt, zorg er dan voor dat de vertaalde tekst niet de rode of grijze opmaak van de tags krijgt. Indien u de cursor direct na de rode of grijze tag plaats, wordt alles wat u typt ook rood of grijs. Dit veroorzaakt later problemen. U kunt dit voorkomen door op Ctrl+Spatiebalk te drukken als u uw cursor direct na een tag hebt geplaatst. Het opmaakprofiel Normaal wordt dan weer toegepast en de tekst die u typt zal niet meer de opmaak van de tag krijgen. Ctrl+Spatiebalk is een sneltoets van Microsoft Word.
Dit zijn voorbeelden van correcte en incorrecte vertaaleenheden:
|
Voorbeelden van vertaaleenheden |
Opmerkingen |
|
The <B>final</B> document is here. Le document <B>final</B> est ici. |
Deze TU is OK. |
|
The <B>final</B> document is here. Le document <B>final</B> est ici. |
Probleem: het doelwoord “final” heeft het opmaakprofiel van de interne tag. |
|
The <B>final</B> document is here. Le document <B>final</B> est ici. |
Probleem: de eerste tag in het doelsegment heeft zijn (rode) opmaak van interne tag verloren. |
|
The <B>final</B> document is here. Le document <B>final est ici. |
Probleem: de tweede tag ontbreekt in het doelsegment. Er moet ook een </B> staan. |
Wordfast biedt in Kwaliteitscontrole de optie Identical tags in source/target segments. Ik raad u aan deze QC-optie in te schakelen. Als u onnodige waarschuwingen krijgt voor tags die niet bewaard hoeven te blijven, dan kunt u op het tabblad General van Wordfast/Setup alle niet-verplichte tags opgeven bij de instelling Optional tags.
Niet-verplichte tags zijn tekens met een interne tag, zoals bijvoorbeeld vaste spaties, en-tekens en aanhalingstekens. Ze zien er als volgt uit: & of <:hs> of etc. Ze kunnen voorkomen in het bronsegment en niet in het doelsegment. Of omgekeerd, in andere vertalingen. Daarom is het volgende segment:
De R&D department is <B>ready</B>.
Le Département "Recherche et Développement" est <B>prêt</B>.
geldig, zelfs als er drie interne tags in het bronsegment staan en maar twee in het doelsegment. Het en-teken uit het bronsegment is niet gebruikt in de vertaling. In bepaalde situaties moeten er zelfs verplichte tags worden toegevoegd of weggelaten
Lange tags. Wordfast beschouwt iedere ononderbroken tekenreeks met een opmaakprofiel voor interne tags als één tag. Bijvoorbeeld:
<p align="left" font="Times New Roman" size="12"><strong><table align="center">
wordt beschouwd als één tag.
Indien deze tekenreeks eigenlijk uit meer dan één tag bestaat en de tags afzonderlijk moet worden behandeld, dan zorgt de sneltoets Ctrl+Alt+Up ervoor dat Wordfast de tags als afzonderlijke placeables behandelt. De tekenparen < en > en de tekenparen & en ; worden beschouwd als het begin en het einde van een tag.
Opmerking: de PB-opdracht BreakDownTags converteert tags naar korte, symbolische entiteiten als <1>, <2> etc in ieder geopend segment. Tijdens het bevestigen van het segment, worden de oorspronkelijk tags weer teruggezet. Hierdoor worden segmenten met lange tags korter en overzichtelijker. Indien een dergelijke tag als placeable wordt geselecteerd, verschijnt de volledige tag in de statusbalk.
Externe tags
Tekst in externe tags (bijvoorbeeld met opmaakprofiel tw4winExternal) wordt buiten de vertaling gehouden. Ze mogen, net als interne tags niet worden bewerkt, verwijderd, vertaald etc.
! Stop in twijfelgevallen en informeer bij de klant of het vertaalbureau. Ga niet door als u niet zeker weet of u de tags juist behandeld. Indien u voor de eerste keer aan een project met tags werkt, dient u het eerste vertaalde bestand door de opdrachtgever te laten controleren, voordat u verder gaat.
Koppelingen
In sommige documenten komen koppelingen voor, bestaande uit een bijschrift. Het bijschrift is in enkel of dubbel onderstreepte groene tekst. Dit bijschrift wordt zonder spatie gevolgd door een uitdrukking in verborgen tekst:
For more information, see the Customer Care SectionJump_To_CCS.
Het bijschrift Customer Care Section wordt direct gevolgd door de verborgen, niet gespatieerde uitdrukking Jump_To_CCS. De punt na CCS is geen verborgen tekst en hoort dus niet bij de koppeling.
Het bijschrift kan worden vertaald, maar de verborgen tekst is het adres van de koppeling en moet daarom niet worden vertaald. Indien er geen match wordt gevonden, raad ik u aan het bronsegment naar het lege doelsegment te kopiëren en het te vertalen in overschrijfmodus, zodat de juiste opmaak bewaard blijft. Deze procedure is niet nodig als Wordfast een match vindt. De opmaak wordt dan automatisch goed toegepast.
Help-bestanden
Sommige Help-bestanden maken gebruik van voetnoten voor het opslaan van bepaalde items, zoals trefwoorden etc. Open het deelvenster voor voetnoten, als u de voetnoten wilt vertalen. Plaats de cursor in het deelvenster en vertaal met Alt+Down, zoals u gewend bent. Belangrijke opmerking: voetnoten die worden voorafgegaan door een # mogen niet worden vertaald. Daarom negeert Wordfast ze.
Voetnoten
Vertaal een bronsegment dat een voetnootmarkering bevat (een nummer zoals 2, dat indien u erop dubbelklikt de corresponderende voetnoot opent) op de gebruikelijke wijze. Plaats de cursor op de positie waar de voetnootmarkering in de vertaalde tekst moet komen te staan. Selecteer de oorspronkelijke voetnootmarkering met Ctrl+Alt+Pijl-links of Ctrl+Alt+Pijl-rechts (er komen rode randen omheen te staan). Hevel de voetnootmarkering naar het doelsegment over met Ctrl+Alt+Down. Als deze sneltoetsen niet beschikbaar zijn, kunt u de pictogrammen voor placeables op de Wordfast-werkbalk gebruiken.
U kunt de voetnootmarkering ook selecteren, knippen (niet kopiëren) en in het doelsegment plakken. Denk er wel om dat u voetnootmarkeringen moet knippen (en dus niet moet kopiëren) en vervolgens in het doelsegment moet plakken. Anders slaan de voetnoten op hol.
Als de platte tekst van het document is vertaald, kunt u door te dubbelklikken op een voetnootmarkering het deelvenster voor voetnoten openen om de eigenlijke voetnoten te vertalen. Plaats de cursor in de voetnoottekst en vertaal zoals u dat met Wordfast gewend bent. U kunt voetnoten ook vertalen na het segment waarin de voetnootmarkering voorkomt. Sluit het segment, open het deelvenster voor voetnoten en vertaal de voetnoot. Maar ik raad u aan hiermee te wachten tot u alle platte tekst van het document hebt vertaald.
Wordfast vervangt de oorspronkelijke voetnootmarkering door een dummy, indien ze wordt overgeheveld met Ctrl+Alt+Down. Een redacteur kan daardoor de oorspronkelijke positie van de voetnoot controleren.
Onthoud dat in segmenten met meerdere voetnootmarkeringen, de overige voetnootmarkeringen verkeerd genummerd zullen zijn na het overhevelen van de eerste voetnootmarkering. Na het overhevelen van de laatste voetnootmarkering, zal de nummering weer correct zijn.
Gebruik de functie Ongedaan maken van Word indien u een fout maakt.
Velden en objecten
Een Word-document kan velden en objecten bevatten, zoals hyperlinks, knoppen en afbeeldingen. Normaalgesproken worden velden alleen vertaald als de klant daar uitdrukkelijk om vraagt, bijvoorbeeld in het geval van indexvelden. Ze worden gewoonlijk met knippen en plakken in de vertaling gezet. Met de wisseloptie Veldcodes op het tabblad Weergave van Extra/Opties van Word, kunt u de weergave van de inhoud van alle velden in- en uitschakelen: u kunt schakelen tussen het resultaat van het veld (een veld is een instructie voor Word, die meestal resulteert in het weergeven van tekst), of de veldcodes zelf, die er bijvoorbeeld als volgt uitzien: { DATECREATION \* FUSIONFORMAT }. U kunt het pictogram om te schakelen tussen de twee weergaven op een Word-werkbalk zetten. Ga naar het tabblad Opdrachten van Weergave/Werkbalken/Aanpassen, klik op Weergave in de lijst en sleep het pictogram {a} naar de werkbank van uw keuze. Of schakel rechtstreeks met de Word-sneltoets Alt+F9.
Druk een paar keer op Alt+F9, als u wilt zien hoe schakelen tussen de weergave van de code of het resultaat van velden werkt. Het volgende veld “Huidige datum”: 25-11-2005 moet tussen de twee weergaven schakelen. De inhoudsopgave van deze handleiding is eigenlijk een TOC-veld. Als u deze handleiding zou vertalen, zou u de inhoudsopgave niet moeten vertalen. U zou hem alleen moeten bijwerken door de cursor in de inhoudsopgave te plaatsen en op functietoets F9 te drukken, nadat u de handleiding hebt vertaald en schoongemaakt.
Het Wordfast-pictogram Copy source is zeer geschikt om een bronsegment met een veld of object naar het doelsegment te kopiëren, indien er geen voorstel uit het TM wordt voorgesteld. Vertaal in overschrijfmodus en laat velden en objecten ongemoeid. Een andere methode is het voorzichtig kopiëren en op de juiste plaats plakken van velden en objecten.
Vertaalbare velden
Lees de algemene inleiding over velden, hierboven, als u dat nog niet gedaan hebt.
Velden waarvan het resultaat (niet de code zelf) moet worden vertaald.
Een goed voorbeeld zijn hyperlinks. Deze velden moeten handmatig van het bronsegment naar het doelsegment worden gekopieerd en moeten dan worden vertaald. U kunt ook met de rechtermuisknop op een hyperlink in het doelsegment klikken. Klik vervolgens op Bewerken en vertaal de weer te geven tekst.
Klik in Microsoft Word 2000 of hoger met de rechtermuisknop op het veld. Klik vervolgens op Hyperlink en/of Hyperlink bewerken. De vertaalbare tekst staat helemaal bovenaan in het dialoogvenster Hyperlink bewerken.
Velden waarvan een gedeelte van de code moet worden vertaald.
De meeste velden kunnen niet, en moeten niet, worden vertaald. Er bestaan een paar uitzonderingen op deze regel, zoals indexvelden (EX- en XE-velden). Dergelijke velden bevatten een vertaalbaar item tussen de aanhalingstekens, zoals zichtbaar in het volgende voorbeeld:
{XE "Translatable text:Page 4 Figure 5" \b \r }
Controleer op het tabblad Weergave van Extra/Opties van Word of de selectievakjes Veldcodes en Verborgen tekst zijn ingeschakeld.
Indien u een segment met vertaalbare velden
opent ( en het TM stelt geen match voor), dan selecteert u de placeable in het
bronsegment met 
en 
of met Ctrl+Alt+Pijl-links en
Ctrl+Alt+Pijl-rechts en voegt u het op de juiste positie in het doelsegment in
met 
of
met Ctrl+Alt+Pijl-omlaag. Op dat moment toont Wordfast een dialoogvenster met
het vertaalbare gedeelte van het veld. U kunt hier uw vertaling opgeven. Indien
er een match in het TM wordt gevonden, wordt deze voorgesteld.
U kunt ook het pictogram Copy source 
of Alt+Ins
gebruiken. Als Wordfast een bronsegment met vertaalbare velden kopieert, dan
wordt u gevraagd om een vertaling te geven voor elk indexveld.
U kunt als de veldcodes worden weergegeven (Alt+F9) het vertaalbare gedeelte van het veld ook direct in de code bewerken. Dit raad ik u aan, indien de bovenstaande methode mislukt.
Bladwijzers
Zie de begrippenlijst (glossary of terms), als u niet weet wat een bladwijzer is.
Bespreek met de klant of de bladwijzers ook in de doeltekst moeten voorkomen. Voor veel projecten heeft de schrijver of de klant geen bladwijzers nodig in de vertaalde tekst. De reden daarvoor is dat bladwijzers vaak deel uitmaken van een complex, technisch systeem. De eigenaar van de tekst zal vaak liever hebben dat een IT-specialist de bladwijzers terugplaatst in het vertaalde document. In dat geval (als de vertaler geen bladwijzers in het vertaalde document hoeft te plaatsen) klikt u simpelweg op “No”, als Wordfast u vraagt of de bladwijzers moeten worden voorbereid voor vertaling.
De klant moet u op de hoogte stellen van de aanwezigheid van bladwijzers en u aanwijzingen geven hoe u ze moet behandelen (overhevelen of negeren). Want de klant of de schrijver heeft zelf de bladwijzers geplaatst. Het kan echter voorkomen dat de klant niet de schrijver is van het document. Soms weet de klant niet eens wat een bladwijzer is. Gebruik in het laatste geval uw tact en verstand om te bepalen wat u moet doen. Waar het op neerkomt is: hevel bladwijzers uitsluitend over – soms een ingewikkelde klus – als de klant erom vraagt en hou er rekening mee dat het manipuleren van bladwijzers extra werk betekent. Reken bladwijzers tenminste als twee woorden, hoewel het normaalgesproken langer duurt de twee uiteinden van een bladwijzer juist te plaatsen dan twee woorden te vertalen.
Gewoonlijk moeten de bladwijzers uit de brontekst worden overgeheveld naar de doeltekst en rond het corresponderende tekstgedeelte in de vertaling worden geplaatst.
Een belangrijk punt is dat twee bladwijzers binnen het document niet dezelfde naam kunnen hebben. Bladwijzers moeten worden overgeheveld (met knippen en plakken) en mogen niet in de doeltekst worden gekopieerd (met kopiëren en plakken). U kunt bladwijzers dus niet kopiëren alsof het velden zijn.
Indien u een vertaalsessie start in een
document met bladwijzers, waarschuwt Wordfast u dat er bladwijzers zijn
gevonden. Het programma stelt u voor de bladwijzers met opvallende rode haken
te markeren. Die zien er als volgt uit: [ en ]. Als een bladwijzer
begint en eindigt op dezelfde positie, ziet u []. Antwoord “Yes” als u
de bladwijzers op deze wijze wilt markeren.
(Noot van de vertaler: er is een groot verschil tussen ongemarkeerde
bladwijzers en bladwijzers die met rode haken zijn gemarkeerd. Gemarkeerde
bladwijzers mogen zowel in het bronsegment als in het doelsegment voorkomen en
u hoeft er niet over na te denken waar ze beginnen en eindigen. U kunt gemarkeerde
bladwijzers dus gewoon kopiëren in het bronsegment en ze vervolgens in het doelsegment
plakken. Schakel voor de zekerheid de QC-optie Identical number of bookmarks in
source/target segments in, want er kunnen voorstellen uit het TM komen zonder
bladwijzers en rode haken. Over verborgen bladwijzers hoeft u uzelf nooit
zorgen te maken. Die worden automatisch correct afgehandeld door Microsoft
Word.)
Wordfast vraagt u maar één keer of de bladwijzers van een bepaald document wilt markeren. Als u met “No” antwoordt, zal Wordfast u niet meer voorstellen bladwijzers te markeren, behalve als een vertaalsessie start, terwijl de cursor helemaal bovenin het document is geplaatst. Als u per ongeluk nee hebt gezegd of de bladwijzers in een later stadium wilt markeren, kiest u Miscellaneous/Unlink in het Wordfast-menu. Als het document is “ontkoppeld”, zal Wordfast u tijdens het starten van een vertaalsessie opnieuw vragen of u de bladwijzers wilt markeren.
Als u tijdens het vertalen een bronsegment met rode haken tegenkomt, gebruikt u de pictogrammen Next placeable of Previous placeable en vervolgens Copy Placeable of de sneltoetsen (Ctrl+Alt+Pijl-links of Ctrl+Alt+Pijl-rechts en vervolgens Ctrl+Alt+Pijl-omlaag) om bladwijzermarkeringen te selecteren met een kader (ze verschijnen altijd in paren, openen en sluiten) en ze op de juiste plaats in het doelsegment te plaatsen.
Tijdens het schoonmaken van een document, zal Wordfast de bronsegmenten verwijderen en de rode haken vervangen door de juiste bladwijzers.
De Wordfast-functie Quick-clean biedt een optie voor het verwijderen (herstellen) van bladwijzermarkeringen zonder het document schoon te maken. Dit is handig voor vertalers die “niet-schoongemaakte” of “uncleaned” bestanden moeten aanleveren, bijvoorbeeld omdat de klant de documenten wil schoonmaken in een ander programma dan Wordfast. In dat geval wordt het document niet schoongemaakt, worden alle bladwijzermarkeringen verwijderd en worden alle bladwijzers correct in de doelsegmenten geplaatst.
Verdiep u in het omgaan met bladwijzers voor u aan een project begint. Het (leren) werken met bladwijzers kost tijd. Het met de hand reconstrueren van verminkte en gewiste bladwijzers kan veel tijd vergen.
Het Wordfast-hulpprogramma Translate tool’s markeert standaard de bladwijzers. Geef de PB-opdracht TranslateIgnoreBookmarks op, als u dit wilt voorkomen.
De functie Clean-up op het tabblad Tools van Wordfast/Tools zal standaard de bladwijzers verwerken. De rode haken worden verwijderd en de werkelijke bladwijzers worden in de doelsegmenten geplaatst. Indien u alleen de bladwijzermarkeringen wilt laten verwerken, kunt u CleanUpOnlyBookmarks inschakelen in de Doos van Pandora.
Bladwijzers komen voor in verschillende soorten documenten en worden om uiteenlopende redenen gebruikt. Documenten met hyperlinks, indexen, registers en inhoudsopgaven maken er vaak intensief gebruik van.
Woordenboeken
Wordfast kan worden gekoppeld met zo goed als elke externe woordenboektoepassing. Te denken valt aan: Collins™ On-line, Harrap's™ Shorter, Merriam Webster's™, Microsoft Encarta™, woordenboeken en databanken op het internet en Trados Multiterm™. Stel uw woordenboeken in met de knop onder External dictionaries op het tabblad Reference van Wordfast/Terminology.
Klik op Keys om de reeks toetsaanslagen op te geven die nodig is om met de externe toepassing te communiceren. De volgende tabel toont hoe sommige velden in de tekenreeks worden vervangen door een waarde.
|
Veld |
Wordt door Wordfast vervangen door |
Voorbeeld |
|
{SearchWord} |
Het woord dat u wilt opzoeken. |
house |
|
{SourceSegment} |
De tekst van het bronsegment (indien nodig, zonder eventuele tags). |
|
|
{TargetSegment} |
De tekst van het doelsegment (indien nodig, zonder eventuele tags). |
|
|
{SL-CD} |
De brontaalcode plus lokale variant. |
EN-US |
|
{SL} |
De brontaalcode, bestaande uit 2 tekens. |
EN |
|
{TL-CD} |
De doeltaalcode plus lokale variant. |
FR-FR |
|
{TL} |
De doeltaalcode, bestaande uit 2 tekens. |
FR |
|
{pause} |
Onderbreekt de uitvoering gedurende 200 milliseconde. |
|
|
{PAUSE} |
Onderbreekt de uitvoering gedurende 4 seconde. |
|
|
{pause=Harraps} |
Onderbreekt de uitvoering tot in de titelbalk van het toepassingsvenster het woord “Harraps” verschijnt. Niet hoofdlettergevoelig. Time-out is 10 seconde. |
|
|
{Ms-Word} |
Stelt de focus opnieuw in op de Word-toepassing. |
|
Om de tekenreeks voor Keys in te stellen, moet u de woordenboektoepassing starten en de reeks toetsaanslagen noteren die noodzakelijk is om een woord op te zoeken. Als dat gedaan is, klikt u op Keys en geeft u de naam van het woordenboek op, zoals deze wordt weergegeven in de titelbak van het toepassingsvenster, gevolgd door een puntkomma en de toetsaanslagen die u had genoteerd. Bijvoorbeeld,
Harraps;{pause}{F3}{Escape}%e{SearchWord}{Enter}
geeft Wordfast de instructie om te zoeken naar een toepassingsvenster waarvan de naam in de titelbalk begint met Harraps, de toepassing te activeren, 200 milliseconde te wachten, eerst op F3 te drukken, daarna op Escape en vervolgens op Alt+E, dan het zoekwoord op te halen en op Enter te drukken.
Alle alfabetische toetsen worden in kleine letters opgegeven. Functietoetsen en andere speciale toetsen worden als volgt opgegeven:
|
A, B, C etc. |
a, b, c etc. |
|
F1 etc. |
{F1} etc. |
|
Enter |
{Enter} |
|
End |
{End} |
|
Escape |
{Escape} |
|
Tab |
{Tab} |
|
Alt |
% |
|
Shift |
+ |
|
Ctrl |
^ |
|
Pijl-omhoog |
{Up} |
|
Pijl-omlaag |
{Down} |
|
Page Up |
{PgUp} |
|
Page Down |
{PgDn} |
|
Home |
{Home} |
Sluit Wordfast als de koppeling met het
woordenboek is geïnstalleerd. Plaats de cursor op een woord, of selecteer een
uitdrukking, en klik op het pictogram Dictionary lookup 
of druk op Ctrl+Alt+D
om het woord op te zoeken. Om te zoeken in het tweede woordenboek, drukt u op
Ctrl+Alt+F. Wordfast start de woordenboektoepassing (of activeert het relevante
venster als de toepassing al draait) en voert de door u ingestelde reeks
toetsaanslagen uit.
Context zoeken
Er wordt indien een achtergrondgeheugen is
ingesteld, eerst daarin naar context gezocht en vervolgens in het normale
vertaalgeheugen. Context search is bedoeld om naar vertaaleenheden (TU’s) te
zoeken waarin een bepaald woord of meerdere woorden voorkomen. Selecteer een
woord of uitdrukking en druk op Ctrl+Alt+C of klik op het pictogram Context 
om het
zoeken te starten. De zoekopdracht filtert, niet hoofdlettergevoelig, alle TU’s
waarin woorden voorkomen die beginnen met de zoekterm. Als u met de zoekterm cat
zoekt, worden alle TU’s weergeven waarin cat, catering of caterpillar
etc. voorkomt. Bobcat en supercat worden niet weergegeven.
Gebruik de zoekterm *cat om TU’s te vinden met woorden als bobcat en supercat.
U kunt ook AND/OR-operatoren gebruiken. Als u de zoekterm cat+dog gebruikt, worden TU’s weergeven waarin of cat of dog is gevonden. Als u de zoekterm cat&dog gebruikt, worden TU’s weergegeven waarin cat en dog zijn gevonden.
Het dialoogvenster met extra zoekopties verschijnt, als u een naar context zoek zonder eerst een term te selecteren. Indien u eerst een woord selecteert (bijvoorbeeld één woord in het bronsegment), dan zal Wordfast direct naar dit woord zoeken, zonder het dialoogvenster te openen. Hierdoor kunt u snel zoeken, met een minimum aan muisklikken en sneltoetsen.
Hetzelfde geldt ook voor Reference search.
Om zoekopdrachten uit te voeren in alle TM’s in de map van het actieve TM, schakelt u het selectievakje Search contexts in all sibling translation memories in op het tabblad Other van Wordfast/Terminology.
U kunt het zoeken naar context of referentiemateriaal annuleren met Escape of door nogmaals de sneltoets te gebruiken waarmee u de zoekopdracht heb gestart (Ctrl+Alt+C of Ctrl+Alt+N).
TM’s en woordenlijsten beheren
Inleiding
De vertaalgeheugens en woordenlijsten van Wordfast hebben dezelfde bestandsindeling: door tabs gescheiden tekst. Dit is waarschijnlijk de eenvoudigste database-indeling die er is. De meeste andere CAT-programma’s maken gebruik van hun eigen bestandsindelingen (volgens het principe van de aanbodgestuurde markt). Wordfast blijft trouw aan gebruikersvriendelijke bestandsindelingen en de concurrentie blijft zich verbazen dat de open bestandsindelingen van Wordfast de goede prestaties ervan niet in de weg staan.
Om een lang verhaal kort te maken, de TM’s en woordenlijsten zijn normale Microsoft Word-documenten en ze kunnen worden onderhouden met Microsoft Word: bewerken, proeflezen, knippen, plakken, samenvoegen etc. De gegevens van Wordfast kunnen ook met een groot aantal andere programma’s worden onderhouden en de open bestandsindeling is een verademing voor IT-specialisten die tools moeten ontwikkelen voor een bepaald project. Mocht een TM te groot zijn voor Excel™, dan kunt u het in ieder geval nog openen in Microsoft Access™, Microsoft Word™, FileMakerPro™, dBase™, FoxPro™, Paradox™ etc. Zelfs met het nietige Notepad™, kunnen kleine tot middelgrote TM’s worden geopend en bewerkt. Hetzelfde geldt voor JustWrite™, WordPad™, SideKick™ en XyWrite™.
De TM-editor/Woordenlijsteditor
Klik op het pictogram 
in de hoofdwerkbalk van Wordfast of
op de genummerde pictogrammen in de woordenlijstwerkbalken om de
TM-editor/Woordenlijsteditor te openen. De woordenlijstwerkbalken kunnen buiten
vertaalsessies worden geopend met de sneltoets Ctrl+Alt+Pijl-rechts. Ze kunnen
worden gesloten met Ctrl+Alt+Pijl-links. Tijdens een vertaalsessie selecteert u
één of meerdere woorden en opent u met de sneltoets Ctrl+Alt+G de werkbalk(en) van
de woordenlijst(en) waarin de term is gevonden. Alleen de
woordenlijstwerkbalken van de woordenlijsten die zijn opgegeven op de
Glossary-tabbladen van Wordfast/Terminolgy worden geopend.
De TM-editor/Woordenlijsteditor is bedoeld om het onderhoud eenvoudig en intuïtief te maken. De methoden voor het onderhoud van de TM’s en de woordenlijsten zijn praktisch identiek. In een geopende editor kunt u omhoog en omlaag door de gegevens schuiven en vermeldingen bewerken, verwijderen en toevoegen.
|
Sneltoets |
Effect |
|
Spatiebalk |
Vermeldingen markeren of markeringen opheffen. |
|
Ctrl+A |
Alle vermeldingen markeren of de markering van alle vermeldingen opheffen. |
|
Shift+Ctrl+A |
De huidige markeringen omkeren. |
|
Ctrl+X |
Alle gemarkeerde vermeldingen knippen. |
|
Ctrl+Y |
De vorige knipbewerking ongedaan maken. |
|
Ctrl+C |
Alle gemarkeerde vermeldingen naar het Wordfast-klembord kopiëren. |
|
Ctrl+V |
De inhoud van het Wordfast-klembord aan het einde van het bestand plakken. |
|
Ctrl+D (met de rechtermuisknop klikken) |
Tussen de weergave van alle TU’s of de gemarkeerde TU’s schakelen. |
|
F7 of klik op de kolomkop |
Open het dialoogvenster “Filter or sort”. |
|
Ctrl+O |
Open een ander bestand (woordenlijst of TM). |
Opmerking: het knippen (of verwijderen) van een regel (een vermelding of TU) is een voorlopige bewerking die kan worden opgeheven of ongedaan kan worden gemaakt. Plaats de cursor op een vermelding en druk tweemaal op Delete om te zien hoe dat werkt. Een vermelding die is geknipt (of voorlopig is verwijderd) wordt weergegeven als een lege regel, maar wanneer u op deze regel klikt, verschijnen het bron- en doelsegment onderin in het dialoogvenster tegen een blauwe en groene achtergrond. Met Ctrl+Delete verwijdert u de geknipte en voorlopig verwijderde vermeldingen definitief. Het TM of de woordenlijst wordt gecomprimeerd en dus totaal herschreven.
Het dialoogvenster Filter or Sort van de editor (druk op F7 of klik op de kolomkop) geeft toegang tot drie bewerkingsmogelijkheden voor de gegevens: Filteren, Sorteren en Speciale filters toepassen.
Filteren
Filteren houdt in dat u voorwaarden opgeeft in de vorm van argumenten voor veldvoorwaarden.
Bijvoorbeeld:
SourceText & "MyText"
waar & staat voor “bevat” of
Counter = 0
Klik voor meer voorbeelden op Help in het dialoogvenster Filter or Sort.
Een argument dat bestaat uit tekst moet tussen rechte aanhalingstekens staan: "MyText".
Vermeldingen worden alleen in de editor weergegeven, als ze voldoen aan de voorwaarden van het filter. Als er een filter is ingesteld, worden de markeerbewerkingen (markeren, markeringen opheffen, kopiëren, plakken en knippen) uitsluitend uitgevoerd op de zichtbare vermeldingen.
Met functietoets F8 heft u het filter op.
Sorteren
Sorteren kan enige tijd in beslag nemen, omdat het bestand werkelijk (fysiek) wordt gesorteerd, niet alleen de weergave van het bestand. Sorteer naar behoefte. Met Wordfast kunt u de bron- of doeltekst ook sorteren op aantal woorden of tekens. Dat is gemakkelijk voor het extraheren van terminologie.
Speciale filters zijn bedoeld voor bewerkingen die moeilijk of niet zijn uit te voeren met filteren en sorteren. Dit zijn de filters en hun bewerkingen:
Mark redundant entries (Markeer duplicaten). De editor biedt diverse filters voor duplicaten en die voor TM’s verschillen van die voor woordenlijsten. Deze functie markeert vermeldingen die als duplicaten worden beschouwd. U kunt de gemarkeerde vermeldingen controleren, ze voorlopig verwijderen met de sneltoets Ctrl+X en definitief verwijderen met Ctrl+Delete. Duplicaten zullen gegroepeerd worden weergegeven, indien u het TM op bronsegment sorteert.
Reverse source en target (Bron en doel omkeren). Deze bewerking wisselt de bron- en doelvelden om.
Rewrite TM as Unicode (TM herschrijven in Unicode). Converteert het geselecteerde bestand naar Unicode.
Export TM as TMX (TM exporteren naar TMX) (alleen voor TM’s). Exporteert het geselecteerde bestand als een TMX-bestand. Het TM wordt niet overschreven – er wordt een nieuw bestand gemaakt met de extensie TMX.
Praktijkvoorbeeld: “Ik heb een oud, lijvig TM met TU’s van diverse vertalers. Wat ik wil doen is het volgende: ik wil alle vermeldingen sorteren op gebruiker (vertaler) . Ik wil dan alle vermeldingen met een gebruikstelling van 0 en 1 verwijderen, en ook alle TU’s van vóór 31 augustus 2004. Daarna wil ik alle verwijderingen nalopen, want er kunnen vermeldingen bij zitten die toch nog bruikbaar kunnen zijn. De resterende duplicaten wil ik verwijderen.”
1. Open de TM-editor/Woordenlijsteditor en klik op Tools
2. Sorteer op User.
3. Stel het volgende filter in: Counter < 2 AND Date < 20040831 .
4. Druk op Ctrl+D om alleen de gemarkeerde vermeldingen weer te laten geven.
5. Controleer de gemarkeerde vermeldingen. Hef markeringen op van vermeldingen die u wilt bewaren.
6. Druk op Ctrl+X om alle gemarkeerde vermeldingen te knippen.
7. Druk op Ctrl+Delete om alle gemarkeerde vermeldingen definitief te verwijderen.
8. Sorteer op Date om de normale volgorde van het TM te herstellen.
Alle bewerkingen, behalve Ctrl+Delete kunnen ongedaan worden gemaakt.
TM’s en woordenlijsten moeten slechts voor één talencombinatie worden gemaakt. Gebruik ook aparte TM’s voor verschillende onderwerpen en klanten. Bewaar ze in specifieke mappen, zodat u het overzicht bewaart en u eenvoudig back-ups kunt maken.
TM’s blijven maar groeien. De statistieken wijzen uit dat het merendeel van de TU’s zelden of nooit meer zal worden gebruikt. Slechts een beperkt aantal TU’s zal wordt opnieuw gebruikt. Wordfast houdt met een gebruiksteller bij hoe vaak een TU opnieuw is gebruikt. Als het TM erg groot wordt (meer dan 100.000 TU’s) of als u een groot vertaalproject hebt voltooid, dan raden we u aan het TM kleiner te maken door alle niet opnieuw gebruikte TU’s eruit te verwijderen. Het TM zal een stuk kleiner worden maar net zo doelmatig zijn als daarvoor. Om dit te bereiken:
1. Open de TM-editor/Woordenlijsteditor voor het betreffende TM.
2. Druk op F7 en stel het volgende filter in: Counter = 0 . Klik op OK.
3. Markeer alle vermeldingen met Ctrl+A. Verwijder alle gemarkeerde vermeldingen voorlopig met Ctrl+X. Verwijder ze definitief met Ctrl+Delete.
Een TM maken om mee te beginnen. Maak één groot TM van al uw TM’s. Verwijder alle TU’s met een gebruikstelling van minder dan 3. U kunt daarna met de hand TU’s markeren waarvan u verwacht dat ze nooit meer zullen worden gebruikt. U vindt goede kandidaten door het TM op SourceWords te sorteren en dan naar de laatste TU’s van het TM te gaan. Deze TU’s zijn het langst en u zult er veel muurbloempjes aantreffen. Verwijderen. Gebruik dit TM als een beginnetje, zodat u elke keer dat u een nieuw, leeg TM nodig hebt, kunt starten met een Top 50 van eerder werk. Of misschien hebt u zelfs een Top 1000.
Een TU begint altijd met de aanmaakdatum en -tijd. De eerste één of twee posities van het jaartal kunnen zijn vervangen door “x” of “xx”. In de editor zien ze er dan uit als vermeldingen die zijn geknipt. TU’s ontvangen x’en, als ze tijdens een vertaalsessie als 100 %-match zijn voorgesteld tegen een groene achtergrond en als het doelsegment toen is bewerkt. Wordfast verwijdert dan de oorspronkelijke TU en schrijft de gewijzigde TU weg in het TM. Dit is normaal. Probeer TU’s die beginnen met x’en niet te repareren: de correcte versie staat verderop in het TM. Tijdens vertaalsessies worden TU’s met x’en overgeslagen. Reorganiseer een TM, voordat u het in een tekstverwerker opent. Dit doet u met de knop Reorganise op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory. Na het organiseren zijn alle TU’s die tijdens een vorige vertaalsessie x’en hebben ontvangen werkelijk verwijderd.
Het delen van een TM met andere gebruikers van Wordfast of andere CAT-programma’s.
TM’s delen met Wordfast-gebruikers: reorganiseer het TM altijd (met de knop Reorganise op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory) voordat u het doorgeeft aan een andere Wordfast-gebruiker.
TM’s delen met gebruikers van andere CAT-programma’s: open het TM met de TM-editor/Woordenlijsteditor en klik op Tools. Pas het speciale filter Export TM as TMX toe. Het TM wordt geconverteerd naar TMX en de extensie van het bestand wordt gewijzigd in TMX.
De bestandsindeling van Wordfast-vertaalgeheugens
Een Wordfast-vertaalgeheugen is een door tabs gescheiden tekstbestand. Het bestand kan bestaan uit normale ANSI-tekens (8-bits) maar het mag ook een Unicode-bestand zijn. In dat geval is het een Unicode-UTF-16-bestand. UTF-16 Unicode little endian en UTF-16 Unicode big endian Unicode worden allebei herkend. Een Wordfast-TM in UTF-8 of in een andere Unicode-bestandsindeling is niet mogelijk.
Als u een teksteditor, een onderhoudsprogramma of Microsoft Word gebruikt om het TM te bewerken, zal er een dialoogvenster verschijnen waarin u een bepaalde soort Unicode moet kiezen om het bestand te openen of op te slaan. Kies “Unicode” of als die mogelijkheid niet bestaat “Unicode UTF-16”. Geef geen andere Unicode-indeling op en gebruik geen taalspecifieke Unicode-variant. Indien u in het dialoogvenster kunt kiezen tussen big endian en little endian, dan kiest u “big endian” als u op een Mac werkt en “little endian” als u op een pc werkt.
Een vertaalgeheugen (Translation Memory, TM) is een set regels met tekst. De eerste regel is een header en de overige regels zijn vertaaleenheden (Translation Units, TU’s), ook bekend als “vermeldingen” of “regels”. Regels/vermeldingen/TU’s bestaan uit een set velden. Een veld kan iedere tekst bevatten (of geen tekst bevatten, het is dan “leeg”) en wordt gevolgd door een tab. De bestandsindeling van een Wordfast-TM is dus door tabs gescheiden tekst. De velden in de header beginnen allemaal met een procentteken (%).
De velden van een TU:
|
Veld |
Voorbeeld |
Indeling |
Opmerking |
|
Datum |
20041231~165410 |
yyyymmdd~hhmmss – het voorbeeld toont 31 december 2004, 16:54:10 uur, lokale tijd. |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
Gebuikers-ID |
YAC |
Dit zijn intitialen, zoals hier YAC voor Yves A. Champollion. In de TM-header kunnen maximaal 60 Gebruikers-ID’s worden opgeslagen van vertalers die met het TM hebben gewerkt. In de header worden de initialen gevolgd door een spatie, dan door de volledige waardenaam en dan door een komma. In de TU’s worden uitsluitend de initialen opgeslagen. Voor kenmerken (zie hieronder) geldt hetzelfde. |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
Gebruiksteller |
5 |
Een getal tussen de 0 en de 9999, dat bijhoudt hoe vaak een TU is voorgesteld als 100 %-match én ongewijzigd opnieuw is gebruikt. |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
Brontaal |
EN-US |
TMX-taalcode (maar in Wordfast niet hoofdlettergevoelig). Bestaat uit een ISO-taalcode van twee tekens, een koppelstreepje en een lokale variant (of 01 als er geen lokale variant van toepassing is). |
Optioneel veld: mag leeg zijn. Regel: het veld mag maximaal 5 tekens bevatten. |
|
Bronsegment |
Red Riding Hood was walking in de woods. |
Het bronsegment. Maximale lengte: 4.000 tekens. |
|
|
Doeltaal |
FR-FR |
Taalcode die voldoet aan de TMX-standaard |
Optioneel veld: mag leeg zijn. Regel: het veld mag maximaal 5 tekens bevatten. |
|
Doelsegment |
Le Petit Chaperon Rouge se promenait dans les bois. |
Het doelsegment. Maximale lengte: 4.000 tekens. |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
Kenmerk 2 (optioneel) |
EL |
Een afkorting (lengte onbeperkt, spaties niet toegestaan) voor kenmerk 1. Zie standaardinstellingen en -waarden. Kenmerken worden opgeslagen in de header van het TM, op dezelfde wijze als User ID (de gebruikers-ID is kenmerk 1). Initialen, gevolgd door een spatie en de volledige waardenaam. |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
Kenmerk 2 (optioneel) |
PS |
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
|
Kenmerk 4 (optioneel) |
|
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
|
|
Kenmerk 5 (optioneel) |
|
Optioneel veld: mag leeg zijn. |
Hieronder ziet u de eerste twee vermeldingen (de header en de eerste TU) van een TM. Het is de TU die is beschreven in de bovenstaande tabel. De alinea’s zijn lang en de tekst loopt eventueel terug over meerdere regels – maar het zijn maar twee vermeldingen.
%20041231~160445 %,YAC,YAC Yves A. Champollion,MAW Mary Ann White %TU=00000000 %EN-US %Wordfast TM v5.0/00 %FR-FR %87412764 %EL,EL Electonics,ME Mechanics %PS,PS Prime Software Inc,MS MirrorSoft, Inc
20041231~165410 YAC 5 EN-US Red Riding Hood was walking in de woods. FR-FR Le Petit Chaperon Rouge se promenait dans les bois. EL PS
Wordfast heeft een optimistische aanpak als een TU tijdens het lezen niet correct of orthodox lijkt. Als in een TU:
- de datum ontbreekt: als Wordfast een lus uitvoert om TU’s te parseren, wordt het tijdstempel van de voorafgaande TU gebruikt en verhoogd met een seconde. Anders wordt de huidige datum en tijd gebruikt;
- het veld gebruikers-ID leeg is, zal Wordfast de gebruikers-ID uit de TM-header gebruiken;
- een taalcode ontbreekt of onjuist is: Wordfast gebruikt de huidige taatcode uit de TM-header (de code in de eerste regel van het TM);
- een waarde voor een kenmerk ontbreekt: Wordfast gebruikt als standaardinstelling het kenmerk uit de TM-header.
Foutopsporing is gebaseerd op de vereiste dat TMX-taalcodes uit maximaal 5 tekens mogen bestaan. Indien er “lange” taalcodes worden gevonden tijdens het reorganiseren van een TM, is dat een aanwijzing dat er iets niet in orde is met die TU. De ongeldige TU wordt uit het TM verwijderd en wordt weggeschreven naar een bestand met ongeldige TU’s. Aan het einde van het reorganisatieproces raporteert Wordfast hoeveel ongeldige TU’s er zijn gevonden. De gebruiker kan het bestand met ongeldige TU’s dan controleren. Als de TU’s gemakkelijk gecorrigeerd kunnnen worden – wat vaak het geval is – dan kunnen ze weer in het TM worden geplakt waaruit ze afkomstig waren of daarmee worden samengevoegd.
Opmerkingen:
1. In de datum hoeven de dag en de tijd niet te worden gescheiden door een tilde (~). U kunt ieder afdrukbaar teken gebruiken, als het maar geen getal is. Wordfast gebruikt de tilde en het isgelijkteken (=). In de TM-editor/Woordenlijsteditor betekent het isgelijkteken dat de TU is gemarkeerd. Dit heeft geen gevolgen voor de status van de TU: hij blijft volledig geldig. Wordfast registreert de datum en tijd, als een TU wordt weggeschreven. Maar datum en tijd zijn optioneel. Het veld mag leeg zijn of zelfs een ongeldige datum bevatten. Wordfast gebruikt in dat geval de huidige datum en tijd. De datum en de tijd worden overgenomen van de systeemklok van de lokale computer.
2. Ook een leeg veld moet worden gevolgd door een tab. Een geldige TU bevat tenminste zes tabs en het vijfde veld (het bronsegment, tussen de vijfde en zesde tab) moet tenminste één afdrukbaar teken bevatten.
3. Het eerste teken van de datum kan een “x” zijn. Normaalgesproken is het een 2, als het TU is gemaakt in dit millennium. Dit betekent dat het TU niet meer geldig is. Wordfast zal deze TU tijdens de eerstvolgende reorganisatie van het TM verwijderen. Verwijder of vervang de “x” uitsluitend als u zeker weet wat de gevolgen zijn.
Gecodeerde tekens
Veel gebruikers bewerken hun TM’s met Microsoft Word. Dat is op zich geen probleem, behalve dat Microsoft Word bepaalde tekens niet kan opslaan in tekstindeling. Als uw tekst bijvoorbeeld gekrulde aanhalingstekens of apostrofs bevat, of symbolen als © ® ¼ etc, dan slaat Microsoft Word deze tekens op als (c) (r) 1/4 etc. Speciale aanhalingstekens, zoals « en » etc., worden standaard geconverteerd naar rechte aanhalingstekens (" en ") – om maar een paar problemen te noemen. Wordfast zelf leest en schrijft alle tekens, maar er ontstaan problemen als de gebruiker het TM in Microsoft Word bewerkt en het dan niet opslaat als DOC-bestand maar als TXT-bestand.
Om er zeker van te zijn dat de TM’s een bewerking in Microsoft Word (of ander editors) overleven, worden sommige tekens gecodeerd met de escape-tekens &’, gevolgd door de hexadecimale notatie van het teken en een puntkomma. Bijvoorbeeld: de decimale ANSI-code voor « is 171. « wordt gecodeerd als &’AB;, omdat AB de hexadecimale notatie is van 171.
Opmerking: de TM-editor/Woordenlijsteditor van Wordfast geeft de TU’s weer zonder codes. Wordfast converteert alle codes automatisch naar “normale” tekens.
De onderstaande tabel toont alle tekens die in Windows gecodeerd worden opgeslagen in een Wordfast-TM:
|
Teken |
ANSI-code (decimaal) |
Code |
|
(afbeelding) |
1 |
&'1; |
|
(voetnoot) |
2 |
&'2; |
|
(tab) |
9 |
&'9; |
|
(handmatig regeleinde) |
11 |
&’B; |
|
(vast afbreekstreepje) |
30 |
&'1E; |
|
(tijdelijk afbreekstreepje) |
31 |
&'1D; |
|
& (en-teken) |
38 |
&'26; |
|
Teken |
ANSI-code (decimaal) |
Code |
|
… |
133 |
&'85; |
|
“ (aanhalingsteken) |
145 |
&'91; |
|
” (aanhalingsteken) |
146 |
&'92; |
|
“ (aanhalingsteken) |
147 |
&'93; |
|
” (aanhalingsteken) |
148 |
&'94; |
|
‚ (aanhalingsteken) |
130 |
&'82; |
|
– (en-streepje) |
150 |
&'96; |
|
— (em-streepje) |
151 |
&'97; |
|
™ (handelsmerk) |
153 |
&'99; |
|
(vaste spatie) |
160 |
&'A0; |
|
© (copyright-teken) |
169 |
&'A9; |
|
® (registered-teken) |
174 |
&’AE; |
|
¼ (een vierde) |
188 |
&’BC; |
|
½ (een tweede) |
189 |
&’BD; |
|
¾ (drie vierde) |
190 |
&’BE; |
De onderstaande tabel toont alle tekens die in Macintosh gecodeerd worden opgeslagen in een Wordfast-TM:
|
Teken |
ANSI-code (decimaal) |
Code |
|
(afbeelding) |
1 |
&'1; |
|
(voetnoot) |
2 |
&'2; |
|
(tab) |
9 |
&'9; |
|
(handmatig regeleinde) |
11 |
&’B; |
|
(vast afbreekstreepje) |
30 |
&'1E; |
|
(tijdelijk afbreekstreepje) |
31 |
&'1D; |
|
& (en-teken) |
38 |
&'26; |
|
Teken |
ANSI-code (decimaal) |
Code |
|
– (en-streepje) |
150 |
&'96; |
|
— (em-streepje) |
151 |
&'97; |
|
™ (handelsmerk) |
153 |
&'99; |
|
(registered-teken) |
168 |
&'A8; |
|
(copyright-teken) |
169 |
&'A9; |
|
(handelsmerk) |
170 |
&’AA; |
|
aanhalingsteken |
199 |
&'C7; |
|
aanhalingsteken |
200 |
&'C8;; |
|
... |
201 |
&'C9; |
|
(vaste spatie) |
202 |
&’CA; |
|
en-streepje |
208 |
&'D0; |
|
em-dash |
209 |
&'D1; |
|
aanhalingsteken |
210 |
&'D2; |
|
aanhalingsteken |
211 |
&'D3; |
|
aanhalingsteken |
212 |
&'D4; |
|
aanhalingsteken |
213 |
&'D5; |
|
aanhalingsteken |
226 |
&'E2; |
|
aanhalingsteken |
227 |
&'E3; |
Gecodeerde items
Tags, velden, en koppelingen worden gecodeerd opgeslagen in een Wordfast-TM. Ze worden alfabetisch opgehoogd (A, B, C etc in oplopende ANSI-volgorde tot ANSI-code 132) in de volgorde waarin ze in het segment staan.
Tags worden gecodeerd met &’tN;, N staat voor een teken in de reeks ANSI 65 tot ANSI 132.
Velden worden op dezelfde wijze gecodeerd met &’fN; ...
Koppelingen worden op dezelfde wijze gecodeerd met &'jN; ...
Bijvoorbeeld, de volgende tekst met tags:
<FONT "Helvetica">This is some text.<CTRACK 127>
komt in een Wordfast-TM terecht als
&tA;This is some text.&tB;
Wordfast gebruikt een algoritme om het voorgestelde doelsegment (afkomstig uit het TM) te voorzien van de juiste tags. Deze worden overgenomen uit het bronsegment in het document door middel van een driehoeksbepaling (bronsegment document/bronsegment TM/doelsegment TM).
In de zeldzame gevallen dat een doelsegment één of meer tags bevat die niet voorkomen in het bronsegment, zal Wordfast de gehele syntaxis van deze tags opslaan, zo dat de tags goed worden vervangen als het doelsegment wordt voorgesteld. In de situatie:
|
Bronsegment: |
<FONT "Helvetica">This is some text: |
|
Doelsegment: |
<FONT "Helvetica">Voici un texte quelconque<nbsp>: |
wordt de doeltekst als volgt in het TM opgeslagen:
&tA;This is some text&t=;"{<nbsp>}":
waarbij de tekenreeks &t=;"{<nbsp>}" de complete syntaxis voor de tweede tag bevat.
Probleemoplossing
Opmerking: in de Wordfast Knowledge Base op http://www.wordfast.net vindt u veel meer informatie over dit onderwerp.
Ik heb Wordfast geïnstalleerd maar ik zie de Wordfast-werkbalk niet in Word
· Open een document in Word.
· Klik op “Wordfast” in het Word-menu Weergave/Werkbalken. Ga in Word naar Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen. Voeg het Wordfast-sjabloon wordfast.dot (dot, dus geen doc) toe aan de lijst met sjablonen. Schakel het selectievakje in.
· Zie ook Wordfast weigert te starten (Wordfast refuses to start).
Sommige of alle sneltoetsen reageren niet meer
De voornaamste redenen zijn:
1. Een probleem met het permanent toewijzen van sneltoetsen. Kies in het menu Weergave van Microsoft Word Werkbalken/Aanpassen/Toetsenbord/Beginwaarden om alle sneltoetsen terug te zetten op de standaardwaarden.
2. Een ander sjabloon (zie Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen in Word) is actief en gebruikt dezelfde sneltoets.
3. Een andere toepassing (bijvoorbeeld een virtueel schermstuurprogramma) gebruikt dezelfde sneltoets.
4.
Veel vertalers gebruiken meerdere invoertalen
(De taalcode staat vaak in de taalbalk en ziet er als volgt uit: 
) Het systeem
gebruikt een Alt-sneltoets om tussen de verschillende toetsenborden te
schakelen. Klik op Configuratiescherm in het menu Start van Windows en kies
Toetsenbord, om te controleren welke sneltoetsen zijn ingesteld om tussen
toetsenborden te schakelen: schakel ze uit (u kunt beter van toetsenbord
wisselen met de muis) of pas ze aan. Alt-sneltoetsen om tussen toetsenborden te
schakelen hinderen Wordfast. U kunt ook met de rechtermuisknop klikken op
het taalpictogram in de taalbalk. Kies Eigenschappen om de
instellingen te controleren en eventuele Alt-sneltoetsen uit te schakelen. In
sommige systemen moet u in het menu Start op Configuratiescherm klikken en dan
Landinstellingen kiezen.
Als u alle bovenstaande methoden hebt geprobeerd en de sneltoetsen werken nog steeds niet, sluit dan Microsoft Word, wijzig de naam van alle Normal.dot-bestanden in Normal.old en start Microsoft Word opnieuw.
Mijn toetsenbord verandert steeds (springt van de ene invoertaal naar de andere)
Zie punt 4 van het voorgaande onderwerp over sneltoetsen.
Ik kan geen speciale tekens of tekens met accenten meer typen
Zie hierboven.
Mijn antivirusprogramma zegt dat Wordfast een virus is of bevat
Zie het lemma over macrovirussen (macro viruses) in de Begrippenlijst voor deze handleiding.
Microsoft Word 97
Een bekende bug in Microsoft Word 97, door Microsoft gedocumenteerd op http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;EN-US;q162349, is dat afbeeldingen die in een document zijn geplakt (zoals vaak het geval is met screenshots) bij gebrek aan systeembronnen niet goed kunnen worden weergegeven en verschijnen als zwarte velden met een rood kruis. Alle latere pogingen om de afbeeldingen te herstellen zullen tevergeefs zijn.
Dit zal zich waarschijnlijk voordoen indien een document werd gemaakt of bewerkt met een versie van Microsoft Word 97, waarvoor geen SR1-service pack is geïnstalleerd. Deze patch kunt u downloaden bij Microsoft, niet bij Wordfast. Het inschakelen van de optie Snel opslaan op het tabblad Opslaan van Extra/Opties verergert bovendien de situatie.
Ik raad u aan in Microsoft Word 97 Snel opslaan uit te schakelen, omdat deze optie ook uw systeem nog eens zwaar belast. Sla een document regelmatig op met Ctrl+S.
Microsoft Outlook
Sommige versies van Outlook werken niet goed samen met Wordfast, indien Microsoft Word wordt gebruikt als e-maileditor. Schakel in dat geval Protect segment delimiters from Delete en Backspace (Bescherm segmentscheidingstekens tegen Delete en Backspace) uit op het tabblad Segmenten van Wordfast/Setup. Kies vervolgens in het menu Weergave van Microsoft Word Werkbalken/Aanpassen/Toetsenbord/Beginwaarden om alle sneltoetsen terug te zetten op de standaardwaarden. Sluit Microsoft Word en Outlook en probeer het nog eens. Als dit het probleem niet oplost, hebt u de keuze uit het niet gelijktijdig gebruiken van Wordfast en Outlook of het gebruiken van de HTML-editor van Outlook (in plaats van Microsoft Word als e-maileditor). De HTML-editor biedt veel van de functies van Microsoft Word.
In het instellingenvenster van Wordfast wordt geen tekst weergegeven
Controleer of het lettertype Tahoma op uw systeem is geïnstalleerd Microsoft Word voegt gewoonlijk het lettertype Tahoma tijdens het installeren toe aan uw systeem.
Ik zie allemaal blauwe of rode tekst met
een streep in het midden
Schakel de optie Wijzigingen bijhouden tijdens bewerken uit in het Word-menu Extra/Wijzigingen bijhouden. Verwijder indien nodig voor het vertalen de beveiliging met Extra/Beveiliging document opheffen in Word. Normaalgesproken moet u documenten waarin wijzigingen worden bijgehouden niet vertalen met een CAT-programma, voordat deze functie is uitgeschakeld.
Wordfast (dus niet Microsoft Word) zegt: “Sorry, this file is read-only”
Dit betekent dat uw vertaalgeheugen (dus niet uw document) een alleen-lezenbestand is. Dit kan het geval zijn als het TM bewust tegen schrijven is beveiligd of op een cd-rom staat. Klik in uw Verkenner met de rechtermuisknop op het bewuste bestand, klik op Eigenschappen en schakel in Kenmerken op het tabblad Algemeen het selectievakje Alleen-lezen uit. Op een Mac gebruikt u daarvoor Option+I.
Sommige mappen van recente besturingssystemen zijn beveiligd tegen schrijven. Zorg dat uw TM zich nooit in een Microsoft Office-map bevindt en nooit in een systeemmap. Maak een aparte map voor uw vertaalgeheugens.
Verwar dit bericht niet met de waarschuwing van Microsoft Word dat uw document een alleen-lezenbestand is.
Onvoorspelbaar gedrag tijdens vertaalsessies
Sommige opdrachten in de Doos van Pandora moeten na gebruik worden afgezet. Te denken valt aan WriteBetterMatch en Skip-opdrachten, die ongewenste resultaten kunnen opleveren, als ze worden gebruikt in andere documenten. Voor macro's geldt hetzelfde: zet ze af als u ze niet meer nodig hebt. Indien u nog nooit Pandora-opdrachten hebt gebruikt, hoeft u dit punt niet te controleren.
Ook sommige Word-opties in Extra/Opties en in Tools/Autocorrectie kunnen een grillig gedrag veroorzaken. Ze kunnen aanhalingstekens vervangen, automatisch woorden wijzigen etc.
Controleer bij problemen met de Wordfast-sneltoetsen altijd of deze niet zijn ingepikt door een andere sjabloon of een andere (invoeg)toepassing.
Zie de opmerking over een ongeldige of beschadigde Normal.dot (invalid or corrupted normal.dot).
Zie de opmerking over meerdere invoertalen (multiple keyboards).
Mijn toetsenbord verandert steeds
- Zie de opmerking over meerdere invoertalen (multiple keyboards).
- Schakel Taal automatisch bepalen uit. Deze optie kan tijdens het vertalen problemen en “paniekreacties” veroorzaken bij Microsoft Word. Controleer voor alle zekerheid de instellingen in Extra/Taal/Taal instellen.
Word geeft na een vertaalsessie alineamarkeringen of veldcodes of een raar lettertype weer of er zijn geen plaatjes meer te zien etc.
Wordfast wijzigt tijdens een vertaalsessie enkele weergaveopties om goed te kunnen functioneren. Tijdens het beëindigen van de sessie worden de oorspronkelijke instellingen weer hersteld. Als dat niet het geval is: geen paniek – klik om uw normale weergaveopties te herstellen op Extra/Opties (Extra/Voorkeuren voor de Mac) in Microsoft Word en schakel op het tabblad Weergave de nodige selectievakjes in- of uit. Leer om te gaan met het dialoogvenster Opties en de verschillende weergave-instellingen.
Het kan ook nodig zijn dat u instellingen maakt in het menu Weergave van Microsoft Word. Schakel daar tussen normale weergave en afdrukweergave (paginaweergave).
Slordige documenten
1. Sommige klanten leveren documenten aan die oorspronkelijk gekoppeld waren aan een documentsjabloon. U kunt dit in Word controleren in het bovenste veld van Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen. Als daar een documentsjabloon wordt vermeld dat niet op uw vaste schijf staat, dan kunt u narigheid verwachten. Neem contact op met de klant. Normaalgesproken lost u het probleem op door de koppeling met een niet-bestaande documentsjabloon te verwijderen. Maar doe dat wel na overleg met de klant, zodat de koppeling later weer hersteld kan worden.
2. Als een Microsoft Word-document veel velden bevat die verwijzen naar niet-bestaande afbeeldingen, indexen, hyperlinks etc, houdt er dan rekening mee dat het document onverwacht gedrag kan vertonen. Zorg, indien de klant de benodigde objecten niet kan leveren, dat het selectievakje Automatische koppelingen bijwerken bij openen op het tabblad Algemeen van Extra/Opties is uitgeschakeld, voordat u het document opent.
3. Grote RTF-bestanden met een complexe opmaak en/of velden kunnen zich raar gedragen en Word laten crashen, als ze zijn gemaakt met andere software dan Microsoft Word, maar zelfs een andere versie van Word kan al problemen opleveren. Importeer in hopeloze gevallen – na overleg met de klant – de tekst van het probleemdocument in een nieuw, leeg document met knippen en plakken of met Invoegen/Bestand in het menu van Word.
Licht de klant altijd in als u hebt moeten prutsen in documenten.
Waar het op neerkomt, is dat de klant een schoon, stabiel document dient aan te leveren. Meer dan een derde van de ondersteuningsaanvragen bij de Wordfast Hotline wordt veroorzaakt door slordige documenten. Nog eens een derde betreft systemen en Word-installaties die niet stabiel zijn.
Slordige sjablonen
U kunt Wordfast gelijktijdig met andere sjablonen invoegtoepassingen gebruiken, maar heb er begrip voor dat ik geen garanties kan bieden voor de betrouwbaarheid van een dergelijke configuratie. Veel sneltoetsconflicten en andere mysterieuze gedragingen van Microsoft Word en Wordfast zijn simpelweg te wijten aan de aanwezigheid van andere sjablonen die de sneltoetsen inpikken.
Microsoft Word-sjablonen en -invoegtoepassingen zijn programma's die gewoonlijk VBA-code bevatten. VBA kan op vele manieren worden geschreven, ook op minder professionele wijze, met gebrekkig ontworpen toepassingen als resultaat.
Microsoft heeft met de 32-bits VBA-architectuur van Word 97 en hoger een ontwikkelomgeving geïntroduceerd die veel betrouwbaarder en moderner is dan voorheen. Jammer genoeg gebruiken veel programmeurs nog steeds achterhaalde technieken uit de tijd van MS-DOS (8-bits architectuur) of Windows 3 (16-bits architectuur). Ze gebruiken bijvoorbeeld absolute I/O-bestandsnummers in plaats van de FreeFile-functie van Microsoft, of ze gebruiken Wordbasic-functies.
Een document werd gesloten terwijl er nog een segment open was.
Open het geopende segment in een nieuwe vertaalsessie. Indien u het probleem daarmee niet oplost, sluit u het document zonder het op te slaan. Open het document opnieuw en ga naar het segment dat open is blijven staan en doe het volgende:
1. Open het dialoogvenster Bladwijzer met Invoegen/Bladwijzer Verwijder daar alle bladwijzers die beginnen met Wf (zoals WfTU, WfSource, WfTarget etc.).
2. Verwijder alle alineamarkeringen binnen het probleemsegment. De gekleurde achtergronden van de segmenten zullen verdwijnen. Als dat niet het geval is, selecteert u de alinea en gebruikt u Ctrl-Q of Opmaak/Randen en arcering om de achtergronden te verwijderen.
Controleer of de segmentscheidingstekens (de kleine paarse symbolen) correct zijn.
Sla het document op en ga door met de vertaalsessie.
Ik wil mijn TM onderhouden maar krijg steeds het bericht “This file is used by another process”.
Waarschijnlijk deelt u het TM in een netwerk of in twee gelijktijdige Microsoft Word-sessies, of de voorgaande vertaalsessie werd niet correct beëindigd. Pleeg geen onderhoud aan een TM dat actief is in een netwerk. Sluit Microsoft Word, indien u niet in een netwerk werkt. Zoek met uw Verkenner de map op waarin het vertaalgeheugen zich bevindt en verwijder het vertaalgeheugenbestand met de extensie .net – en alleen dat bestand. Start uw systeem opnieuw, als dat niet werkt.
Terminologieherkenning werkt niet
Loop de onderstaande checklist af:
· Uw woordenlijsten zijn tekstbestanden met door tabs gescheiden kolommen voor bronterm, doelterm en optioneel commentaar.
· Uw woordenlijsten zijn gereorganiseerd met de knop Reorganise op de Glossary-tabbladen van Wordfast/Terminology.
· De selectievakjes This glossary is active zijn ingeschakeld op de Glossary-tabbladen van Wordfast/Terminology.
Slechte prestaties en frequente berichten over onvoldoende geheugen
Op veel systemen staan veel te veel lettertypen. Veel toepassingen voegen ongewenste lettertypen aan uw systeem toe, zonder u daarvan op de hoogte te stellen. Zoek in Windows de map \Windows\Lettertypen (of \Winnt\Lettertypen). Indien u daar meer dan 50 lettertypen aantreft, kunt u het volgende overwegen. Maak in \Windows\ een map Lettertypen2 en gebruik slepen-en-neerzetten om alle onbelangrijke lettertypen uit \Windows\Lettertypen naar \Windows\Lettertypen2 te verplaatsen. Indien een lettertype later toch nodig is, sleept u het terug naar de map \Windows\Lettertypen (of \WinNt\Lettertypen). Ieder lettertype in de map \Windows\Lettertypen belast uw systeem en slokt een deel van uw RAM en systeembronnen op. Er bestaan vele andere manieren om uw systeem te stroomlijnen voor professioneel gebruik, maar dat zou te ver voeren voor deze handleiding. Bereid uzelf in ieder geval voor op problemen, als uw systeem ook wordt gebruikt voor spelletjes en intensieve multimediatoepassingen. Vooral als anderen uw systeem daarvoor gebruiken. Een computer waarop spelletjes of zware grafische- en multimediatoepassingen worden uitgevoerd, biedt geen stabiele omgeving voor Microsoft Office.
Voor langzame computers (minder dan 200 Mhz kloksnelheid en/of minder dan 32 MB RAM en/of een langzame videokaart), raad ik u aan enkele of alle van de volgende aanbevelingen op te volgen:
1. Zet spellingcontrole en grammaticacontrole tijdens de vertaalsessie uit.
2. Verlaag, tijdens een vertaalsessie, het aantal kleuren van uw beeldscherm naar 16 of 256.
3. Schakel de optie Achtergrondpaginering uit op het tabblad Algemeen van Extra/Opties, om te voorkomen dat Microsoft Word het document constant herpagineert. Gebruik normale weergave tijdens het vertalen in plaats van paginaweergave of afdrukweergave.
4. Zet de AutoHerstel-functie uit op het tabblad Opslaan van Extra/Opties. Druk tijdens het vertalen af en toe op Ctrl+S om wijzigingen in het document op te slaan.
5. Schakel in extreme gevallen het selectievakje Conceptlettertype in op het tabblad Weergave van Extra/Opties. Selecteer in het Word-menu Weergave liever Normaal dan Afdrukweergave of Paginaweergave.
6. Reorganiseer grote TM’s (meer dan 50.000 TU’s) minstens één maal per week met de knop Reorganise op het tabblad TM van Wordfast/Translation memory. Doe aan TM-onderhoud (TM maintenance).
7. Schakel de optie Snel opslaan uit op het tabblad Opslaan van Extra/Opties (Extra/Voorkeuren voor de Mac). Snel opslaan put uw systeembronnen uit en kan Microsoft Word laten crashen.
8. In hopeloze gevallen: laat Wordfast het document voorvertalen met het hulpprogramma Translate op het tabblad Tools van Wordfast/Tools en werk in het voorgesegmenteerde bestand.
Bugs en Crashes
Windows 9.xx, Millennium en Windows 2000 (tot op zekere hoogte) zijn, evenals MAC OS 7, 8 en 9, geen kogelvrije besturingssystemen, zoals bijvoorbeeld Unix of Linux. Het zijn variaties op vroegere besturingssystemen met een laattwintigste-eeuws gebrek aan systeembronnen en een nogal primitieve architectuur.
Alle software – maar in het bijzonder Microsoft Word – doet een steeds groter beroep op de RAM-bronnen voor het weergeven van lettertypes, afbeeldingen, tijdelijke tekstbewerking etc. bij het openen van een bestand, bij schuiven, typen, bewerken, etc. Bovendien verricht Microsoft Word steeds meer taken op de achtergrond in besturingssystemen die niet werkelijk zijn ontworpen om meerdere taken uit te voeren.
Indien Microsoft Word crasht terwijl Wordfast actief is. Start het systeem opnieuw en probeer het nog eens met een schoon systeem. Zet alle fancy programmaatjes af die bedoeld zijn om uw systeem voor crashes te behoeden, sneller te maken, op de achtergrond te defragmenteren, om het werkblad op te vrolijken etc. Houd alleen de viruschecker, maar schakel die tijdens het testen tijdelijk uit. Schakel in het menu Extra van Microsoft Word alle sjablonen en invoegtoepassingen uit, behalve Wordfast. Ga in Word naar Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen en schakel de overige selectievakjes uit. Indien u de crash of de bevriezing van uw scherm op dit kale systeem kunt herhalen, dan is Wordfast mogelijk de schuldige. Bij het bevriezen van uw scherm kan Ctrl+Pause (Ctrl+Break op sommige toetsenborden) helpen. Klik op Beëindigen als er een dialoogvenster verschijnt. Probeer dezelfde taak met Wordfast uit te voeren op een andere computer, voordat u Wordfast de schuld geeft van de crash.
Ga naar www.wordfast.net en controleer of u de laatste versie van Wordfast hebt geïnstalleerd. Mocht de crash ook zijn te herhalen met de laatste versie van Wordfast, dien dan een supportformulier in op de Hotline-pagina van www.wordfast.net. Uw rapport wordt zo snel mogelijk behandeld.
De combinatie Windows 2000-Word 2000 staat bekend als aanmerkelijk stabieler.
Wordfast weigert te starten
Dit zou één van de volgende redenen kunnen hebben:
1. Ongeldige Normal.dot. Sluit Microsoft Word. Zoek alle bestanden met de naam “Normal.dot”. Wijzig hun namen in “Normal.old” of verwijder ze allemaal. Indien u geen bestand met de naam “Normal.dot” vindt, dient u eerst de opmerking over verborgen mappen (hidden folders) te lezen en daarna nogmaals naar Normal.dot te zoeken. Start Microsoft Word opnieuw en start Wordfast.
2.
Probleem met de installatie van Microsoft Word. Microsoft Word is niet compleet geïnstalleerd,
hoewel Word probleemloos werkt. Er kunnen verouderde of ontbrekende VBA-modules
zijn. Raadpleeg de handleiding van Microsoft Word voor een juiste en volledige
installatie van Word. U kunt in Microsoft Word ook op Alt+F11 drukken om het
Visual Basic-venster te openen. Kies Tools/References in het VBA-menu en
controleer of de volgende vier verwijzingen zijn ingeschakeld:
- Visual Basic for Applications
- Microsoft Word X Object Library (waar X staat voor 7 of hoger)
- Microsoft Forms 2.0 Object Library
- Microsoft Office X Object Library (waar X staat voor 7 of hoger)
Problemen in de klassieke modus (OS 7, 8 en 9) worden vaak veroorzaakt doordat te weinig geheugen aan Microsoft Word is toegewezen. Klik op de Microsoft Word-toepassing (selecteren, niet starten) op de vaste schijf. Kies Read Infos in File Menu. Wijs tenminste 32.000 toe aan Microsoft Word (36.000 of meer als u zich dat kunt permitteren).
Onthoud dat Wordfast zowel op pc’s als op Macs wordt gebruikt. Gebruik voor TM’s en woordenlijsten eenvoudige map- en bestandsnamen van minder dan 32 tekens, zonder diakritische tekens, spaties, punten en symbolen. Voor documenten is dat niet nodig, maar wel voor TM’s en woordenlijsten.
Indien wordfast.dot in de map Opstarten staat en u geen Wordfast-werkbalk ziet als u Microsoft Word start (vooropgesteld dat u de werkbalk Wordfast ook niet kunt inschakelen in het menu Weergave/Werkbalken): gebruik Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen in Word om de Wordfast-sjabloon toe te voegen en activeer de werkbalk. Volg anders het onderstaande advies (met dank aan Edward L. te Fukuoka, Japan): “Het Wordfast-bestand in de opstartmap heeft een simpletext data fork op de Mac, dus ik heb Type veranderd in W8TN en Creator in MSWD (de instellingen voor Word-sjablonen). Nu start Wordfast automatisch als Word wordt gestart, zoals eigenlijk de bedoeling is. Ik heb de wijzigingen met FileBuddy aangebracht.”
Deborah S. schrijft: “Ik kan je alleen iets vertellen over Office 98 [maar hetzelfde geldt voor OSX] – ik citeer het Microsoft Support-artikel Q179217 Using First Run Installation to Troubleshoot Mac Office”:
Citaat:
“When you use the first run installation process to troubleshoot problems with starting Office progams, it is often useful to remove more than one file, because there may be file damage. It is recommended that you delete all of the following from the System folder:
· Embedding Preferences (Preferences)
· PPC Registration Database (Preferences)
· Microsoft Component Library (Extensions)
· Microsoft OLE Automation (Extensions)
· Microsoft OLE Library (Extensions)
· Microsoft Structured Storage (Extensions)”
Einde citaat.
Verwijder bovendien lege Wordfast-bestanden uit de map Opstarten of de map Sjablonen; verwijder de Word-sjabloon Normal. Start dan een willekeurige Office-toepassing, zodat de bovenstaande componenten opnieuw gemaakt zullen worden.
Ik las in een MacFixit forum dat Internet Explorer 5 een andere (oudere) versie van de Component Library installeert dan de Library die Office 98 nodig heeft, en (afgaande op de problemen die ik heb gehad) vermoed ik dat Outlook Express iets dergelijks doet.
Met andere woorden, één serie voorkeuren voor zoveel verschillende toepassingen, zou wel eens de problemen kunnen veroorzaken. Hoe dan ook, Wordfast hoeft niet de schuldige te zijn maar maakt het probleem wel duidelijk omdat het programma de genoemde componenten intensief gebruikt.”
Begrippenlijst voor deze handleiding
(Termen van Microsoft Word worden kort behandeld. Raadpleeg de Help of de handleiding van Microsoft Word voor uitgebreide definities)
Microsoft Word (Ms-Word): de toepassing (of software) waarmee u deze handleiding waarschijnlijk leest. De meeste gebruikers gebruiken slechts een fractie van de mogelijkheden van Microsoft Word. Een professionele vertaler heeft veel baat bij het bestuderen van een paar geavanceerde functies, zoals slim zoeken en vervangen (zie Appendix IV hieonder), het aanpassen van werkbalken en sneltoetsen. Het opdoen van enige basiskennis over macro’s is ook zinvol. Volg eventueel een cursus: deze investering in tijd en geld betaalt zich snel terug.
Microsoft Office: een verzameling toepassingen die meestal gezamenlijk verkocht en geïnstalleerd worden en waarvan Microsoft Word deel uitmaakt. Microsoft Office omvat Word, Excel, PowerPoint, Access, FrontPage etc. De beperkte versie van Microsoft Office biedt gewoonlijk alleen Word en Excel.
VBA (Visual Basic for Applications) is de programmeertaal van alle Microsoft Office-toepassingen. Wordfast is geschreven in pure, oorspronkelijke VBA, zonder externe API’s, invoegtoepassingen, DLL’s, etc. aan te roepen. Daarom draait Wordfast op Windows én Mac en is het programma klaar voor andere platforms.
Macro. Als u Microsoft Word intensief gebruikt, is herhaalarbeid niet uitgesloten. Stel u voor dat u het lettertype van de eerste alinea moet veranderen in honderd documenten. De macrorecorder kan een reeks acties in Microsoft Word opnemen in een uw eigen macro. Vanaf dat moment kunt u deze macro zo vaak uitvoeren als noodzakelijk is. Daarvoor opent u het dialoogvenster Macro’s (Alt+F8). Het is beter een sneltoets aan een macro toe te wijzen (zie assigning the macro a shortcut). Macro’s worden geschreven in VBA. Druk op Alt+F11 of gebruik Extra/Macro/Visual Basic Editor om het venster van de VBA-editor te openen. U ziet in de codemodule(s) van uw Normal.dot de macro’s die u hebt opgenomen.
Macrovirussen, of Microsoft Word-virussen. Ieder stukje uitvoerbare code in bijna iedere programmeertaal is een potentieel virus. Het enige verschil tussen een toepassing en een virus is het feit dat een virus is gemaakt om overlast, schade of vernietiging te veroorzaken. Zowel Microsoft Word-documenten als Microsoft Word-sjablonen kunnen VBA-code bevatten. En hetzelfde geldt voor andere bestandsindelingen, zoals afbeeldingen.
Gebruik een recent antivirusprogramma van een bekend merk, dat virussen voor “Microsoft Word”, “Office”, “Macro” en “VBA” detecteert. Serieuze ontwikkelaars van antivirusprogramma’s bieden regelmatig updates via internet aan. Ze luisteren ook naar de problemen van gebruikers, omdat ze daardoor hun virusdatabase up-to-date kunnen houden.
Iedere nieuwe versie van Wordfast is gecontroleerd op virussen, voordat ze is te downloaden. In december 2003 waren er meer dan 10.000 geregistreerde gebruikers van Wordfast, waarvan 2.000 dagelijks bijdragen aan een publieke nieuwsgroep. Als Wordfast een virus zou bevatten, zou dit direct bekend worden.
Als uw antivirusprogramma Wordfast als een virus ziet. Dit gebeurt ruwweg met 1 op de 20 antivirusprogramma’s. Wordfast bevat grote hoeveelheden VBA-code en antivirusprogramma’s met een oppervlakkig of onbetrouwbaar algoritme kunnen Wordfast ten onrechte als virus beschouwen. Doe het volgende:
- Test Wordfast meteen met een ander antivirusprogramma – vraag het anders aan een collega met een ander antivirusprogramma. Als een ander antivirusprogramma Wordfast ook als een virus aanmerkt, wordt de zaak ernstiger: misschien is Wordfast geïnfecteerd door een geïnfecteerd document of door een sjabloon. Meld dit direct bij info@wordfast.net.
- Neem contact op met de makers van uw antivirusprogramma. Rapporteer de waarschuwing en vraag ze net als u Wordfast te downloaden, zodat ze het programma kunnen testen. Ze moeten dan – als ze serieus zijn en te goeder trouw – hun antivirusprogramma aanpassen of bewijzen dat Wordfast een virus is. Een andere keuze is er niet.
- Neem contact op via de Wordfast Hotline (info@wordfast.net). Post geen paniekverhalen in de nieuwsgroepen: alle berichten bleken tot nu toe vals alarm te zijn.
Documenten en Sjablonen: een document bevat een inhoud, bijvoorbeeld tekst.
Een sjabloon is een model voor een document waarin de opmaak al is ingesteld, zodat de gebruiker zich kan concentreren op de inhoud in plaats van hoe het eruitziet. Sjablonen kunnen ook worden gebruikt als invoegtoepassingen die de mogelijkheden van Microsoft Word uit kunnen breiden. Wordfast is een invoegtoepassing.
U opent een sjabloon gewoonlijk niet als een document: een sjabloon is óf bedoeld om een nieuw document te maken met een vooraf ingestelde opmaak, óf hij is bedoeld om te worden toegevoegd aan de lijst met sjablonen die u opent met Extra/Sjablonen en invoegtoepassingen. Wordfast behoort tot de laatst categorie.
Werkbalken: Microsoft Word maakt, zoals het chique toepassingen betaamt, uitgebreid gebruik van werkbalken die door de gebruiker zijn aan te passen. Vertalers die vaak met Microsoft Word werken, dienen te weten hoe ze werkbalken moeten aanpassen.
In het Microsoft Word-menu kunt u onder Weergave de optie Werkbalken vinden. Klik met de rechtermuisknop op een werkbalk, als u sneller wilt gaan. Hier kunt u werkbalken in- en uitschakelen. Schakel alle werkbalken uit die u niet gebruikt: ze nemen alleen maar plaats in en zijn druk en verwarrend. Pas werkbalken aan met de optie Aanpassen in hetzelfde menu.
Open het tabblad Opdrachten in het dialoogvenster Aanpassen. Experimenteer met het slepen-en-neerzetten van opdrachten uit de lijst. Sleep een pictogram naar de werkbalk van uw keuze. U hebt het pictogram nu toegevoegd aan uw werkbalk. Als u een bepaalde Microsoft Word-functie vaak gebruikt, is het aanbevolen om die opdracht naar een werkbalk te slepen. Dat werkt sneller.
Verwijder een opdracht door het dialoogvenster Aanpassen te openen en het pictogram weg te slepen uit de werkbalk: u hebt hem verwijderd.
Ik raad Wordfast-gebruikers aan de volgende twee pictogrammen toe te voegen aan de werkbalk “Standaard” of aan de werkbalk “Opmaak”. Opmaak/Opmaak plakken. (Speel ermee om te zien hoe krachtig deze functie is. Het pictogram ziet eruit als een witkwast.) En Extra/Veldcodes weergeven (de a tussen rode accolades). Pas Wordfast-werkbalken niet aan in Microsoft Word.
Selecteren. Als u de cursor ergens in de tekst plaatst door de muisaanwijzer naar de gewenste plek te verplaatsen en op de rechtermuisknop te drukken. Als u vervolgens de linkermuisknop ingedrukt houdt, terwijl u de muisaanwijzer over een tekst sleept. Als de tekst daarna wordt weergegeven tegen een contrasterende achtergrond. Dan hebt u dat deel van de tekst geselecteerd. De invoegpositie (de knipperende cursor) verdwijnt, als u een selectie hebt gemaakt. U kunt ook een selectie maken door de Shift-toets ingedrukt te houden en de pijltoetsen te gebruiken.
Als u een selectie opheft, verschijnt de invoegpositie (cursor) weer.
Bladwijzers. In een boek met een kaft, gebruiken we een boekenlegger om later snel terug te kunnen keren naar een bepaalde passage in het document. Een bladwijzer (bookmark) vervult dezelfde functie. Gebruik het Word-menu Invoegen om een bladwijzer in te voegen voor een selectie of op de positie van de cursor. De bladwijzer moet een naam krijgen. De bladwijzer onthoudt de positie van de selectie in het document.
Bladwijzers worden samen met het document opgeslagen.
Op het op het tabblad Weergave van Extra/Opties van Microsoft Word, kunt u de optie Bladwijzers inschakelen, om de positie en spanwijdte van bladwijzers weer te geven met speciale grijze [haken].
Bladwijzers behoren tot een document. Ze zijn van cruciaal belang in documenten met links, automatische indexen, inhoudsopgaven etc. Het is mogelijk dat de bladwijzers moeten worden overgeheveld naar de vertaalde tekst. Op de juiste positie, voor de overeenkomende selectie en met dezelfde bladwijzernaam. Omdat bladwijzernamen binnen een document uniek moeten zijn, biedt Wordfast methoden om ze te verwerken tijdens het vertalen. Raadpleeg het hoofdstuk Bladwijzers (Bookmarks).
Raadpleeg de Help of de handleiding van Microsoft Word als u meer wilt weten over bladwijzers.
Velden. Velden kunnen in een document worden ingevoegd met de optie Invoegen/Veld van Word. Velden bevatten meestal een code die door Microsoft Word moet worden berekend of verwerkt. U kunt velden daarom op twee manieren bekijken: als de code of als het resultaat daarvan. Schakel de optie Veldcodes in op het tabblad Weergave van Extra/Opties, of gebruik de sneltoets Alt+F9.
Velden worden berekend op het moment dat ze worden gemaakt. Klik op een veld en druk op F9, om het bij te werken (opnieuw te laten berekenen).
Een veld dat niet is bijgewerkt kan een verkeerde waarde weergeven. Een inhoudsopgave kan bijvoorbeeld niet up-to-date zijn, als hij is gegenereerd door een TOC-veld.
Als er tijdens het bijwerken een fout optreedt, wordt er een foutbericht weergegeven.
Raadpleeg de Help of de handleiding van Microsoft Word als u meer wilt weten over velden.
Tags. In het hoofdstuk over tags (section on Tags) wordt uitgebreid ingegaan op tags. Deze term wordt gebruikt voor onvertaalbare items (meestal grijs of rood gemarkeerd) in bepaalde bestanden (getagde bestanden of bestanden met tags) die voor het vertalen zijn voorbereid met de daartoe geëigende software (Rainbow Horizon, PlusTools, Trados Stagger etc.).
Segmentscheidingstekens moeten niet worden verward met tags. Segmentscheidingstekens zijn de
paarse symbolen die het begin en einde van de bron- en doelsegmenten aangeven,
zoals .
Een beschadigd segment (bad segment) is een segment waarin segmentscheidingstekens zijn verwijderd of bewerkt. Beschadigde segmenten veroorzaken problemen tijdens het schoonmaken.
Segment. Een segment is de basiseenheid voor een vertaling. Segmenten bestaan vaak uit (natuurlijke delen van) zinnen. In sommige, zeldzame, gevallen is het nodig om in plaats van zinnen hele alinea’s te vertalen. Wordfast kan hele zinnen en alinea’s segmenteren, maar die opties moet u alleen gebruiken in uitzonderlijke situaties, zoals voor talen zonder interpunctie. Voor de meeste talen is het segmenteren van hele zinnen af te raden.
Indien de bron- en doelsegmenten tijdens een vertaalsessie worden weergegeven tegen een gekleurde achtergrond, dan noemen we dat segment geopend. Na het voltooien van de vertaling van een segment bevestigt u het segment. Hiervoor worden ook wel een databasetermen gebruikt: valideren, doorvoeren of vastleggen. De gegevens worden dus weggeschreven in de database (het TM) en het segment wordt gesloten. Wordfast gaat door naar het volgende segment en opent het.
Bron, doel. U vertaalt uit een brontaal in een doeltaal. Een vertaalproject kan bestaan uit één brontaal en vele doeltalen. De meeste vertalers hebben echter te maken met één brontaal en één doeltaal. In dat geval spreken we van een talencombinatie.
Translation Unit (TU). Een TU is een set van bron- en doelsegmenten. In een TU worden ook een aanmaakdatum en eventuele kenmerken opgeslagen (zie hieronder).
Translation Memory (TM). Een TM is een set TU’s – een database met TU’s. Bijna iedere vertaaltool heeft zijn eigen bestandsindeling. Ook Wordfast heeft een eigen bestandsindeling, maar deze is – in tegenstelling tot die van andere tools – open, waardoor de bestanden kunnen worden bewerkt in een scala aan editors. De brug tussen de verschillende TM-bestandsindelingen is TMX. Wordfast leest en maakt TMX-vertaalgeheugens.
Kenmerken. Aan iedere TU kunnen kenmerken worden toegevoegd. In Wordfast maximaal 5. Een typerend kenmerk is de identiteit van de vertaler die de TU heeft gemaakt. Andere kenmerken zijn bijvoorbeeld onderwerp en klant. Voor deze 5 kenmerken kunnen vele waarden worden opgeslagen, die u kunt instellen en selecteren op het tabblad TM Attributes van Wordfast/Translation memory. Het kenmerk “Onderwerp” kan bijvoorbeeld drie waarden hebben: “Wetenschappelijk”, “Literair” en “Zakelijk”. De waarde die u in de vervolgkeuzelijst ziet, als u in het tabblad TM Attributes op een kenmerk klikt, is de actieve waarde.
Kenmerken vereenvoudigen het organiseren van TM’s. Zie het hoofdstuk Vertaalgeheugenkenmerken (Attributes section) voor meer uitleg.
Match. Eén van de functies van een vertaaltool is het zoeken naar “matches” in een TM. Er wordt gezocht naar bronsegmenten die overeenkomen met het bronsegment dat u aan het vertalen bent. Indien er een match is gevonden, wordt er tussen het bron- en doelsegment een getalletje weergegeven. Dit is het zogeheten matchpercentage, dat de mate van overeenkomst met het bronsegment in het TM aanduidt. De waarde van dit percentage kan variëren van 0 tot en met 100.
Sancties. Tijdens het berekenen van een matchpercentage, kunnen er sancties worden toegepast, waardoor het matchpercentage lager zal worden weergegeven. Deze sancties worden toegepast op basis van vertaalgeheugenkenmerken. Raadpleeg het hoofdstuk over sancties (penalties).
Appendix I – Segmentatie en vertaalgeheugens
Segmentatie
Wordfast ziet een document als een serie segmenten, waarin een segment vaak een zin is, die eindigt met een Einde Segment Leesteken (ESP), zoals een punt of een vraagteken. (U kunt de lijst van ESP’s aanpassen op het tabblad General van Wordfast/Setup.) Segmenten worden altijd beëindigd door alinea-einden, pagina-einden, celeinden, tabs etc. In het volgend voorbeeld zijn de 10 aanwezige segmenten met geel gemarkeerd:
The mark-ups for retail are as follows: for class A stores, 10%. For class B stores, 15%. Please observe de following chart:
|
Class |
Class A |
Class B |
|
Mark-up. No exceptions. |
10% |
15% |
These mark-ups must be applied at all times.
Merk op dat de losstaande items 10% en 15% niet als segmenten worden beschouwd. Een segment bevat tenminste één vertaalbaar item (tenminste één letter). Zie ook het voorbeeldsegment (segment example). U kunt Wordfast dwingen dergelijke onvertaalbare items toch te segmenteren: zie daarvoor de PB-opdracht SegmentAll.
Zelfs zonder vertaalgeheugen spaart een segmentatieprogramma veel tijd en verhoogt het de productiviteit. De problemen bij het vertalen van papieren documenten zijn:
1. Vermoeide ogen. U moet steeds van het papieren document naar het computerscherm opkijken. Daardoor moeten uw ogen zich elke minuut vele malen opnieuw scherp stellen. Veel vertalers krijgen na een aantal jaren ernstige problemen met hun gezichtsvermogen.
2. Vermoeide geest. Na het vertalen van een zin, moet u uw blik weer op het papier richten, om de laatste zin terug te vinden en de volgende zin te lezen. Dit vereist veel concentratie en put de geest uit.
3.
Beroepsfouten. Probleem 2 is schuldig aan het feit dat de vertaler soms een zin – of
zelfs een hele alinea – vergeet te vertalen. Dit is een ernstige beroepsfout. Een
document kan bestaan uit een serie van 100 bijna identieke zinnen, met kleine
verschillen in bijvoorbeeld de nummers, zoals:
Please
apply the following mark-up for Class A: 10%
Please apply the following mark-up for Class B: 12% but exclude zone
TT-001
Please apply the following mark-up for Class C: 11.5%
Please apply the following mark-up for Class F: 13%
Please apply the following mark-up for Class P: 9%
enzovoort, enzovoort, drie pagina's lang!
Als een regel wordt vergeten, maakt de vertaler zich schuldig aan een ernstige
beroepsfout.
Als u met een segmentatieprogramma in een elektronisch document werkt, hoeft u
zich geen moment zorgen te maken. Het segmentatieprogramma zal het document
trouw segmenteren en u vragen elk segment te vertalen, zonder een komma te
vergeten. Bovendien zal Wordfast, als u de eerste zin uit het voorgaande
voorbeeld hebt vertaald, de volgende zinnen herkennen en voor u voorvertalen.
4.
Andere beroepsfouten. Bekijk de tweede regel, die met TT-001. Deze code moet niet worden
vertaald maar getrouw worden gekopieerd. Dat is in dit geval dus wel
Nul-Nul-Een en niet O-O-I. Gemakkelijk? Technische documenten zitten vol met
dergelijke cryptische codes. Voor ons zijn ze vervelend. Voor de klant van
vitaal belang. Eén typfoutje in een code, en de klant krijgt een ondeugdelijke
handleiding.
Wordfast biedt een Quality check-functie die u waarschuwt als onvertaalbare
items, zoals codes, niet correct zijn gekopieerd van het bron- naar het
doelsegment. Andere QC-functies helpen bij het respecteren van de huisstijl van
de klant.
5. Documentopmaak. Bekijk nogmaals het voorbeeld met de tien segmenten. Als u vanaf papier vertaalt, moet u de vertaling zelf opmaken, hetgeen veel knutselwerk met lettertypes, tabellen, randen en kleuren vereist. Wordfast handhaaft de documentopmaak en kopieert de opmaak van elk bronsegment naar elk doelsegment, uitgaande van de opmaak van het eerste teken in het bronsegment. Wordfast doet zijn uiterste best om ook de letteropmaak de dupliceren, bijvoorbeeld in het geval van onvertaalbare items. Soms is het nog nodig om handmatig vet en cursief e.d. aan te brengen.
6. Consistente terminologie. Stel dat u aan een groot project meewerkt – de klant stuurt u elke maand 50 pagina’s en u besteedt er gedurende 12 maanden steeds 5 dagen aan. Dan moet u elke keer dat u opnieuw begint weer de terminologie van die klant onthouden. Wordfast stelt u in staat om voor elke klant aparte instellingen te maken, zodat onder meer onthouden wordt welk TM en welke woordenlijsten er voor een klant zijn gebruikt. Als u dat wilt, waarschuwt Wordfast iedere keer dat de terminologie van de vertaling niet overeenkomt met die van de woordenlijsten van de klant.
Vertaalgeheugen
Het vertaalgeheugen vormt een natuurlijk verlengstuk van een segmentatieprogramma. Ieder vertaald segment wordt opgeslagen in het vertaalgeheugen (Translation Memory, TM) Een TM is dus een databank met vertaaleenheden (Translation Units, TU’s). In een TU worden opgeslagen: bronsegment, doelsegment, aanmaakdatum, gebruikte talen en de gebruikers-ID van de maker. Het beschikt ook over een gebruiksteller die bijhoudt hoe vaak een TU opnieuw werd gebruikt. De TU wordt bij elk nieuw gebruik waardevoller.
Het gebruik van een vertaalgeheugen bespaart, vooral bij technische documenten, veel tijd. Wordfast herkent segmenten die al eerder vertaald werden en stelt die voor – u hoeft ze alleen nog te controleren en te bevestigen, en kunt daarna verdergaan.
Als Wordfast een bronsegment heeft gevormd, wordt het TM doorzocht naar bronsegmenten die identiek zijn of er erg op lijken. (Dit zijn de zogeheten matches.) Indien er een match wordt gevonden, dan wordt de vertaling van dat bronsegment voorgesteld als een mogelijke vertaling voor het huidige bronsegment. Wordfast waardeert de mate van overeenkomst tussen het bronsegment in het document en het bronsegment in de TU met een cijfer tussen de 0 en 100. Een 100 %-match is identiek. Een match onder de 100 % maar boven de zelf in te stellen fuzzy-limiet (fuzzy threshold) heet een fuzzy match. Beneden de fuzzy-limiet is er geen sprake meer van een match en worden er geen TU’s meer voorgesteld.
Indien er in het doelsegment een vertaling wordt voorgesteld, kunt u op Ctrl+Alt+M (Display Translation Memory) drukken om de hele TU weer te geven die in het TM is gevonden. In het geval van een fuzzy match, worden alle verschillen tussen het bronsegment in het document en het bronsegment in de TU geel gemarkeerd weergegeven. In het hoofdstuk TM’s en woordenlijsten beheren (TM management) vindt u waardevolle aanvullende informatie.
Als Wordfast meerdere matches heeft gevonden, kunt u door te drukken op Alt+Pijl-links en Alt+Pijl-rechts tien andere matches weergeven, gesorteerd op matchpercentage.
Appendix II – Instellingen voor talen en spellingcontrole
Een document kan tekst bevatten die is geschreven in verschillende talen. Taal is in Microsoft Word een lettertypekenmerk, evenals lettertype, tekstkleur etc. U kunt in Word een taal op een selectie toepassen met het menu Extra/Taal/Taal instellen. De taalinstelling is bijvoorbeeld van belang voor de spellingcontrole.
Normaalgesproken stuurt de klant een document waarin op alle tekst het lettertypekenmerk van de brontaal is toegepast (bijvoorbeeld “Engels”). Het is tijdens het vertalen van belang dat op de doeltekst het lettertypekenmerk van de doeltaal wordt toegepast (bijvoorbeeld “Frans”). Hierdoor kunt u de spelling van de doelsegmenten controleren met behulp van het juiste woordenboek. De instelling daarvoor maakt u op het tabblad Segments van Wordfast/Setup.
Wordfast past de ingestelde doeltaal op het doelsegment toe, of de standaardtaal, zoals ingesteld op het tabblad Segments van Wordfast/Setup. Indien u Leave unchanged selecteert, zal Wordfast tijdens vertaalsessies geen speltaal toepassen op de doelsegmenten.
Appendix III – Voorbeelden van macro’s
Opmerking: in de Wordfast Knowledge Base op http://www.wordfast.net vindt u veel meer informatie over dit onderwerp.
Over macros die worden uitgevoerd door
middel van de PB-opdrachten die met “Macro” beginnen
(alleen voor PC’s): indien u, in plaats van een macro, een reeks
toetsaanslagen opgeeft, dan voert Wordfast die uit. Geef daartoe “Keys=” op,
gevolgd door een tekenreeks zoals beschreven in het hoofdstuk Woordenboek (Dictionary keys). Als u bijvoorbeeld
Keys=L&H;^a{Delete}{SourceSegment}{Home}%tt{Ms-Word}
gebruikt, worden uw bronsegmenten hardop voorgelezen met de text-to-speechfunctie van de Engelse versie van L&H’s Power Translator 7, op het moment dat ze worden gepresenteerd voor vertaling.
Macro’s maken
Macro’s moeten normaalgesproken worden toegevoegd aan Normal.dot. Om dit te bereiken: druk op Alt+F11 of gebruik Extra/Macro/Visual Basic Editor om het venster van de VBA-editor te openen. Dubbelklik aan de linkerkant op “Normal”. Voeg, indien er geen module is, een module toe met het menu Toevoegen. Normaliter wordt een nieuwe module met de naam “Module1” toegevoegd. Dubbeldik erop. Aan de rechterkant opent zich een venster: hierin kunt u de onderstaande macro’s plakken en ze naar wens bewerken. Deze macro’s zullen bij het sluiten van Word automatisch in Normal.dot worden opgeslagen.
De Wordfast Hotline biedt geen support voor VBA en macro’s. Raadpleeg uw Microsoft Word-handleiding of andere lectuur over het onderwerp.
Geef “Normal.Module1.CheckLength” op bij één van de macro-opdrachten op het tabblad PB van Wordfast/Setup, indien u bijvoorbeeld de eerste van de onderstaande macro's wilt uitproberen. (Als kwaliteitscontrolemacro of als postsegmentatiemacro.)
Om een sneltoets aan een macro toe te wijzen: kies de menuoptie Aanpassen in het Word-menu Weergave/Werkbalken. Klik op Toetsenbord. Selecteer in de linkerlijst de categorie Macro’s. Klik in de rechterlijst op de naam van de macro. Geef de sneltoets op in het tekstvak en klik op Toewijzen. Sluit het dialoogvenster Aanpassen.
De onderstaande instructies moet u niet gebruiken in macro’s die u samen met Wordfast wilt uitvoeren:
End (Deze instructie beëindigt alle VBA-processen, inclusief Wordfast.). U kunt de instructie End gebruiken in de maiden-macro, om onder bepaalde voorwaarden te verhinderen dat er een vertaalsessie wordt geopend.
Close (Als u Close laat volgen door het bestandsnummer dat uzelf hebt geopend, dan kunt u deze instructie gebruiken. Close zonder bestandsnummer sluit alle I/O-bestanden, inclusief die van Worfast.)
Reset (Sluit alle open I/O-bestanden, inclusief die van Wordfast.)
Gebruik de functie FreeFile()om I/O-bestanden op uw vaste schijf te openen en te sluiten. Deze functie vraagt VBA om een beschikbaar I/O-bestandsnummer. Hierdoor voorkomt u dat er een conflict ontstaat met een bestand dat door Wordfast wordt gebruikt..
Indien u wilt dat uw QC-macro of postsegmentatiemacro een segment niet bevestigt en de gebruiker vraagt de vertaling te corrigeren, dient uw macro ergens in het document de bladwijzer “WfStop” toe te voegen. Voeg eenvoudigweg de instructie Selection.Bookmarks.Add “WfStop” in aan het einde van de macro. Als Wordfast deze bladwijzer vindt wordt de segmentbevestiging afgebroken, wordt de bladwijzer verwijderd en wordt de gebruiker teruggebracht naar het doelsegment.
Tekens in een segment tellen
Hieronder vindt u een voorbeeld van een interactieve QC-macro, met de hierboven beschreven functie. De macro controleert of de doelsegmenten niet langer dan 80 toetsaanslagen zijn. Indien dit het geval is, wordt de gebruiker teruggevoerd naar het doelsegment:
Sub CheckLength()
If Not ActiveDocument.Bookmarks.Exists("WfTarget") Then Exit Sub
If Len(ActiveDocument.Bookmarks("WfTarget").Range.Text) > 80 Then
If MsgBox("Target > 80 signs! Stop and edit?", vbYesNo, "Wordfast") = vbYes Then
Selection.Bookmarks.Add "WfStop"
End If
End If
End Sub
De lengte van een segment controleren
De onderstaande macro doet hetzelfde als de vorige. Maar deze macro controleert de werkelijke lengte van het segment en niet het aantal tekens. De lengte van een segment is afhankelijk van het lettertype.
Sub CheckRealLengthOfText()
'This macro warns the user if the target segment is over 130% of the source's length.
'The *real* visible length of text is compared, not just character count
'(Of course we assume both source and target have the same font and size)
Dim I As Integer, Segment As Range
Static L(1) As Long
For I = 0 To 1
If I = 0 Then
Set Segment = ActiveDocument.Bookmarks("WfSource").Range
Else
Set Segment = ActiveDocument.Bookmarks("WfTarget").Range
End If
Selection.Start = Segment.Start: Selection.End = Selection.Start
Do While Selection.Start < Segment.End - 2
Selection.MoveStart wdLine: Selection.MoveEnd , -1
L(I) = L(I) + Selection.Information(wdHorizontalPositionRelativeToTextBoundary)
Selection.MoveStart , 1
Loop
Next
'Here, "1.3" means 130%. Change this figure as needed.
If (L(1) > L(0) * 1.3) Then
If MsgBox("Target text length is over 130% that of source target." + vbCr + vbCr + "Get back to the segment and correct it?", vbYesNo, "Wordfast") = vbYes Then
Selection.Bookmarks.Add "WfStop"
End If
End If
End Sub
Het consequente gebruik van aanhalingstekens controleren
De onderstaande macro controleert of er identieke aanhalingstekens (soort en aantal) zijn gebruikt in de bron- en doelsegmenten. Stel deze macro als QC-macro of postsegmentatiemacro in op het tabblad General van Wordfast/Setup.
Wordfast waarschuwt de gebruiker dat er een verschil is gevonden in de aanhalingstekens en biedt de gebruiker de mogelijkheid het probleem te corrigeren of te negeren.
Sub CheckQuotes()
If Not ActiveDocument.Bookmarks.Exists("WfSource") Then Exit Sub
Dim I As Integer, Src As String, Trg As String, Quotes As String, Uq As String
Quotes = Chr(34) + Chr(171) + Chr(187) + Chr(147) + Chr(148)
Src = ActiveDocument.Bookmarks("WfSource").Range.Text
Trg = ActiveDocument.Bookmarks("WfTarget").Range.Text
For I = 1 To Len(Quotes)
Uq = Mid(Quotes, I, 1)
If (InStr(Src, Uq) > 0 And InStr(Trg, Uq) = 0) Or (InStr(Src, Uq) = 0 And InStr(Trg, Uq) > 0) Then
If MsgBox("Possible problem with quotes (" + Uq + ".) Fix it?", vbYesNo, "Wordfast") = vbYes Then
Selection.Bookmarks.Add "WfStop"
End If
Exit Sub
Else
If InStr(Src, Uq) > 0 Or InStr(Trg, Uq) > 0 Then
If InStr(Src, Uq) > 0 Then Mid(Src, InStr(Src, Uq), 1) = "*"
If InStr(Trg, Uq) > 0 Then Mid(Trg, InStr(Trg, Uq), 1) = "*"
I = I - 1
End If
End If
Next
End Sub
Kleurmarkeringen aanbrengen met arceren
Vraag: ik wil geselecteerde tekst markeren en daar niet de markeerstift voor gebruiken maar de gele arcering van Opmaak/Randen en arcering/Arcering. Dit gaat echter heel langzaam, omdat ik daarvoor de menu’s moet gebruiken.
Antwoord: wijs de volgende macro toe aan Alt+H. Zie ook het hoofdstuk Sneltoetsen toewijzen aan macro’s (associating macros with a shortcut).
Sub HighLight()
Selection.Font.Shading.BackgroundPatternColorIndex = wdYellow
End Sub
De inhoud van tekstvakken naar een nieuw document extraheren
Vraag: ik wil het aantal woorden tellen van de tekst in de tekstvakken van mijn document.
Antwoord: voer de onderstaande macro uit. De macro maakt een nieuw document met alle tekst uit de tekstvakken.
Sub ExtractFromTextBoxes()
Dim I As Integer, J as Integer, Boite As Variant, ThisDoc As Document
ActiveWindow.View.Type = wdPrintView
Set ThisDoc = ActiveDocument
DocName = ThisDoc.FullName
Documents.Add
On Local Error Resume Next
' Convert InlineShapes (anchored shapes) to regular shapes
For Each Boite In ThisDoc.InlineShapes
Boite.ConvertToShape
Next
' I > 0 indicates there are still ungrouped textboxes to process
' J is just a security to avoid looping endlessly.
I = 1: J = 0
While I > 0 And J < 10000
' Ungroup grouped shapes
For Each Boite In ThisDoc.Shapes
Boite.Ungroup
Next
' make sure all textboxes were ungrouped
' (embedded groupings may need more than one pass to be ungrouped)
For Each Boite In ThisDoc.Shapes
I = 0: I = Boite.GroupItems.Count
If I > 0 Then Exit For
Next
J = J + 1
Wend
For Each Boite In ThisDoc.Shapes
With Boite.TextFrame
' If a textbox has text, copy it into the empty document
If .HasText Then
Selection.InsertAfter .TextRange
Selection.InsertParagraphAfter
Selection.Start = Selection.End
End If
End With
Next
' Ungrouping usually creates a mess:
' close the original document without saving it
ThisDoc.Close 0
End Sub
TXT2DOC: een slimmere aanpak
De onderstaande macro probeert een DOC-bestand te maken van een TXT-bestand waarin alle regels eindigen met een harde return (alineamarkering).
Dit euvel doet zich vaak voor bij teksten die zijn gekopieerd van internet of uit PDF-bestanden.
Het is onmogelijk te “raden” hoe alinea’s moeten worden gereconstrueerd. De onderstaande macro maakt gebruik van enkele methoden die vaak goede resultaten leveren. De meeste alinea’s worden correct gereconstrueerd. Het eindresultaat moet wél worden gecontroleerd, voordat ermee gewerkt kan worden.
Sub TextToDoc()
Dim S As Selection, D1 As Range, D2 As Range, IsPara As Boolean, T As String
If Windows.Count = 0 Then MsgBox "Sorry, no document open": Exit Sub
Set S = ActiveWindow.Selection: Set D1 = S.Range: Set D2 = S.Range
S.End = 0
Do While S.Start < S.StoryLength - 1
' Turn off screen refresh for better speed
Application.ScreenUpdating = False
IsPara = False
' We store the last letter of the line into the string T
S.MoveEndUntil vbCr: T = Trim(S.Text): T = Right(T, 1)
' A first attempt to determine if we do have an end of paragraph:
' the line ends with an end-of-sentence
If InStr(".!?", T) > 0 Then IsPara = True
If S.End < S.StoryLength - 3 Then
D1.SetRange S.End + 1, S.End + 2
If IsPara Then D2.SetRange S.End - 1, S.End Else D2.SetRange S.End - 2, S.End - 1
' If the last character of the line is lowercase and the first character of the next line is uppercase,
' we'll assume we've got a real paragraph.
' Disable this for languages that capitalize a lot, like German etc.
If D2.Characters(1).Case = wdLowerCase And D1.Characters(1).Case = wdUpperCase Then IsPara = True
' if the font name or size varies from the current line to the next, we'll also assume
' there's a new paragraph. Very often the case with text copied from PDF; not
' relevant with Txt files.
If S.Font.Name <> D1.Font.Name Then IsPara = True
If S.Font.Size <> D1.Font.Size Then IsPara = True
End If
' If we do not have a paragraph, then join the two lines into one and move on
If Not IsPara Then
S.Start = S.End: S.Delete: S.InsertAfter " "
Else
S.InsertParagraphAfter: S.MoveStart wdParagraph, 1: S.MoveStart wdParagraph, 1
End If
Loop
S.End = 0
MsgBox "Text to Doc conversion finished. Please check the document."
End Sub
Appendix IV – Geavanceerd zoeken en vervangen
Opmerking: in de Wordfast Knowledge Base op http://www.wordfast.net vindt u veel meer informatie over dit onderwerp.
De Microsoft Word-functie Zoeken en vervangen biedt jokertekens en geavanceerde functies. Een goed begrip van Zoeken en vervangen (Find/Replace, FR) kan regelmatig uw dag goedmaken. Ik heb projecten geleid waarin vertalers tot mijn verbazing urenlang bezig waren met het handmatig zoeken en vervangen van termen die ook veilig automatisch vervangen hadden kunnen worden.
FR-opdrachten kunnen uiteraard destructief uitpakken, als ze niet correct worden uitgevoerd. Er kunnen wijzigingen worden gemaakt in ongewenste delen van een document. Voor korte documenten kan handmatig zoeken en vervangen beter zijn, omdat het maken en testen van FR-instellingen vaak veel tijd in beslag neemt.
PlusTools biedt ook een FR-functie, die kan worden gebruikt voor grote hoeveelheden bestanden. U kunt met PlusTools zowel automatisch als handmatig zoeken en vervangen, waarbij u de mogelijkheid wordt geboden een document te bewerken en de FR-bewerking daarna weer voort te zetten.
Terug naar de bron
Vraag: oeps! Mijn documenten zijn voorvertaald en ik heb de oorspronkelijk documenten niet. Ik wil de niet-gesegmenteerde tekst terug. Er zal wel heel veel moeten worden gezocht en vervangen om alleen de bronsegmenten over te houden...
Antwoord: dat valt wel mee. Er is slechts één FR-bewerking nodig.
Zoeken naar: (\{\0\>)(*)(\<\})(*)(\{\>)(*)(\<\0\})
Vervangen door: \2
Jokertekens gebruiken
Stel de opmaak van het vervangende lettertype in op “niet verborgen”. (Schakel het selectievakje Verborgen in en daarna weer uit.)
Er is maar één beperking: uw doelsegmenten mogen geen verborgen tekst bevatten. Maar dat is zelden het geval.
Amerikaanse financiële getallen converteren naar de Franse notatie
De Angelsaksische scheidingstekens voor duizendtallen en decimalen (komma en punt) worden vervangen door hun Franse equivalenten (vaste spatie en komma). Voor deze methode worden twee FR-opdrachten gebruikt:
Zoeken naar: .([0-9][0-9])>
Vervangen door: ,\1
Jokertekens gebruiken
en vervolgens:
Zoeken naar: ([0-9]),([0-9][0-9][0-9])
Vervangen door: \1^s\2
Jokertekens gebruiken
Deze methode wordt als voorbeeld gebruikt in de PB-opdrachten. Een FR-opdracht in de Doos van Pandora wordt uitsluitend in het actieve doelsegment uitgevoerd, tijdens het segmenteren.
U kunt deze FR-opdracht automatisch laten uitvoeren (“Alles vervangen”) als in het document voornamelijk financiële cijfers voorkomen. Als het document ook wetenschappelijke getallen bevat, kunt u beter zoeken en vervangen met “Volgende zoeken” en “Vervangen door”. Dat is veiliger dan “Alles vervangen”.
TXT2DOC
Vraag: alle regels in mijn document eindigen met een harde return, terwijl de alinea’s nog doorlopen. Hoe kan ik de tekst weer normaal laten teruglopen?
Antwoord: u kunt een heel eind komen met enkele automatische FR-bewerkingen. Controleer de tekst wel. Zie ook de slimmere aanpak met een TXT2DOC-macro (Text to Doc) in Appendix III.
Zoeken naar: ^p^p
Vervangen door: <!?a$
Dubbele alineamarkeringen worden in deze FR-bewerking vervangen door <!?a$, een code die nergens anders in de tekst voorkomt.
Zoeken naar: ^p
Vervangen door:
Enkele alineamarkeringen worden in deze FR-bewerking vervangen door spaties. Typ een spatie in het veld “Vervangen door”.
Zoeken naar: <!?a$
Vervangen door: ^p^p
De dubbele alineamarkeringen worden weer hersteld.
Dit is een schoolvoorbeeld van hoe u met zoeken en vervangen werkt. Als u jokertekens gebruikt, zal Microsoft Word geen codes, zoals ^p (alineamarkering), accepteren. Daarom is het vaak nodig meerdere FR-bewerkingen uit te voeren.
Maar wacht eens even...
Het kan ook in één keer. En niet doorvertellen, want het is een geheim:
Zoeken naar: ([!^0013])([^0013])([!^0013])
Vervangen door: \1 \3
Jokertekens gebruiken
(Merk op dat er na \1 een spatie staat.) Verbazingwekkend, niet? Wees wel voorzichtig – in sommige versies van Microsoft Word zorgt ^0013 wél voor een nieuwe regel maar niet noodzakelijkerwijs voor een nieuwe alinea, hoe raar dat ook mag klinken... Gebruik de methode voor geeks uitsluitend als uzelf een geek bent.
Nummers vervangen
Door een probleem tijdens de segmentatie, zijn er matchpercentages verschenen van meer dan 100 %. Het document bevat daardoor matchpercentages als <}833{> en <}944{> etc. Het laatste cijfer van het matchpercentage lijkt te zijn verdubbeld (de matchpercentages hadden <}83{>.en <}94{> moeten zijn). Hoe kan ik dit met één FR-bewerking in meerdere documenten herstellen? De getallen binnen de segmenten moeten niet worden gewijzigd.
Het antwoord is:
Zoeken naar: (\<\})([1-9])(?)(?)(\{\>)
Vervangen door: \1\2\4\5
Jokertekens gebruiken
Uitleg: als het selectievakje Jokertekens gebruiken is ingeschakeld, wordt alles wat tussen haakjes staat beschouwd als een “uitdrukking”. De getallen in “Vervangen door” staan voor uitdrukkingen in “Zoeken naar”.
De uitdrukking ([1-9]) in “Zoeken naar” staat voor ieder getal in het bereik 1 tot en met 9. In “Vervangen door” staat \2 voor “de tweede uitdrukking”, hier het getal uit “Zoeken naar”.
U kunt de FR-bewerking dus lezen als:
Zoek naar een stuk tekst met een onafgebroken tekenreeks van de volgende 5 uitdrukkingen:
1. <} gevolgd door
2. een getal tussen de 1 en de 9 dat wordt gevolgd door
3. een willekeurig teken gevolgd door
4. een willekeurig teken gevolgd door
5. {\>)
Vervang het stuk tekst door de uitdrukkingen 1, 2, 3 en 5.
Het overtollige getal (de vierde uitdrukking) zal uit de matchpercentages worden verwijderd, zonder dat u het risico loopt de rest van het document overhoop te gooien. Als extra veiligheidsmaatregel kunt u nog het opmaakprofiel “tw4winMark” instellen voor “Zoeken naar”.
Doelsegmenten verwijderen die alleen maar een kopie zijn van de bronsegmenten
Vraag: ik heb een gesegmenteerd document waarin de bronsegmenten naar de doelsegmenten zijn gekopieerd in alle gevallen dat er geen match is gevonden (0 %). Ik wil van deze nutteloze doelsegmenten af, maar wil wel dat de fuzzy matches en exacte matches bewaard blijven.
Antwoord: u kunt de doelsegmenten van de 0 %-matches met één FR-bewerking vervangen door lege doelsegmenten.
Zoeken naar: (\<\}\0\{\>)*(\<\0\})
Vervangen door: \1\2
Jokertekens gebruiken
Sneltoetsen toewijzen aan macro’s
Kies de menuoptie Aanpassen in het Word-menu Weergave/Werkbalken. Klik op Toetsenbord. Selecteer in de linkerlijst de categorie Macro’s. Selecteer de macro. Geef de sneltoets op in het tekstvak en klik op Toewijzen en vervolgens op Sluiten.
Appendix V – Instellingen voor machinevertaling
Indien er tijdens een vertaalsessie geen match wordt gevonden, dan kan Wordfast een segment laten vertalen via een dynamische koppeling met een toepassing voor machinevertaling, zoals bijvoorbeeld Systran™, PowerTranslator™ en Reverso™. Dit is alleen mogelijk met een machinevertalingprogramma dat een eigen menu toevoegt aan het menu van Microsoft Word, waardoor het mogelijk is om geselecteerde tekst, de huidige zin of de huidige alinea te vertalen in Microsoft Word.
Om de MT-modus in te stellen:
1.
Open het tabblad van Wordfast/Translation memory. Schakel
het selectievakje Menu, sub-menu for MT in.
2.
Geef in het vak ernaast de namen op van de menu- en
submenuopties die de toepassing in Microsoft Word gebruikt om een selectie te
vertalen. Dit kan zijn:
Translate,Selection of Systran,Translate of Translate,Sentence
etc.
Geef geen volgspatie op na de komma. De komma dient als scheidingsteken
tussen het menu en het submenu. Schakel het selectievakje Remove tags before
submitting segment to MT in, als u werkt met bestanden die van tags zijn
voorzien en uw MT-pakket geen tags ondersteunt. Schakel het vakje in als u dit
niet zeker weet.
3. Sluit het Wordfast-dialoogvenster. Test een kort zinnetje in Microsoft Word, om te zien of de koppeling goed is ingesteld en de tekst wordt vertaald.
Dit is de normale procedure, die werkt bij Systran, PowerTranslator en de meeste andere pakketten. Het is soms een kwestie van proberen om deze functie aan de praat te krijgen. Als deze methode echt niet werkt (Wordfast geeft het volgende bericht weer: “Could not find or activate the following menu + submenu”), doe dan het volgende:
- Installeer uw vertaalsoftware en test het. Selecteer een stuk tekst.
- Ga naar Extra/Macro/Nieuwe macro opnemen en begin met het opnemen van een macro. Geef de nieuwe macro de naam WFMT.
- Voer de muisklikken of menukeuzen uit die nodig zijn voor het vertalen van de huidige selectie.
- Beëindig de opname van de macro.
- Geef WFMT op in het tekstvak Menu, submenu for MT op het tabblad MT van Wordfast/Setup.
Belangrijke opmerking: als u vertaalt met het MT-pakket Systran, dan moet de invoegtoepassing die Systran met Microsoft Word koppelt in de map Opstarten staan, zodat de Systran-koppeling al tijdens het opstarten wordt geladen. Het is mogelijk dat Systran niet functioneert als de invoegtoepassing pas na het opstarten wordt geactiveerd.
Verantwoording
Screenshots met dank aan Horváth “Frank” Ferenc (http://www.franxerve.kft.hu).
Oorspronkelijke versie herzien door Oliver Walter (oliver@owalter.co.uk).
(Latere spelfouten en vergissingen voor rekening van de auteur.)
Alle handelsmerken, al dan niet voorzien van het
symbool ™, kunnen het eigendom zijn van hun respectieve eigenaren.
Microsoft Word, Microsoft Excel, Microsoft Access en Microsoft PowerPoint zijn handelsmerken van Microsoft Corp.
TRADOS en Translator’s Workbench zijn handelsmerken van TRADOS GmbH.